Deze samenvatting omvat grondige notities van alle leerstof die behandeld is tijdens de lessen (ook de slides zijn er in geïncorporeerd), alsook het boek. Alles dat te kennen is voor het examen staat dus in deze samenvatting
,Inhoudsopgave
DEEL 1. Twee perspectieven op (juridische) uitlegging....................................................................................4
Titel 1. Wat is (juridische uitlegging)............................................................................................................... 4
1. Uitlegging: begripsomschrijving.................................................................................................................. 4
1.1. Uitlegging in het algemeen...........................................................................................................................5
1.2. Concrete vormen van interpretatie...............................................................................................................6
1.2.1. Semantische interpretatie.....................................................................................................................6
1.2.2. Pragmatische interpretatie....................................................................................................................7
1.2.3. Twee schematische overzichten..........................................................................................................11
1.3. Waarom al die vormen van interpretatie?..................................................................................................12
2. Juridische uitlegging: doel, voorwerp, methode en subject.......................................................................12
2.1. Juridisch uitleggingsdoel.............................................................................................................................12
2.2. Juridisch uitleggingsvoorwerp.....................................................................................................................13
2.3. Juridische uitleggingsmethode....................................................................................................................14
2.4. Juridisch uitleggingssubject.........................................................................................................................14
2.4.1. Doelstellingen van de uitlegger...........................................................................................................14
2.4.2. Niet-juridische factoren die besluitvorming beïnvloeden...................................................................18
Titel II. Twee visies en de aantrekkingskracht van volledig heteronome uitlegging........................................19
4. Onderlinge verhoudingen en spanningen.................................................................................................35
4.1. Het verband tussen enerzijds democratie en anderzijs rechtsstaat en mensenrechten.............................35
4.2. Spanningen tussen enerzijds democratie en anderzijds rechtsstaat en mensenrechten............................35
1
,Titel II. Twee visies op de verhouding tussen de staatsmachten....................................................................36
1. Klassieke visie van Montesqieu................................................................................................................ 36
1.1. Drie staatstypen..........................................................................................................................................36
1.1.1. Republiek.............................................................................................................................................37
1.1.2. Monarchie............................................................................................................................................37
1.1.3. Despotische staat................................................................................................................................37
1.2. Samengevat.................................................................................................................................................38
2. Radicale visie van de Franse Revolutie...................................................................................................... 39
2.1. Proloog: 18e-eeuwse problemen.................................................................................................................39
2.2. Een droombeeld..........................................................................................................................................39
2.3. Een ontuchterende werkelijkheid................................................................................................................41
Titel III. De verhouding tussen wetgever en rechter vandaag........................................................................41
1. Democratie, rechtsstaat en mensenrechten in Polen (en Europa)..............................................................41
2. Macht en tegenmacht in België................................................................................................................ 44
2.1. Rechterlijke controle als doembeeld...........................................................................................................44
2.2. Rechterlijke controle als noodzaak.............................................................................................................45
2.3. Even tussendoor: grondwettigheidstoetsing in België................................................................................47
2.4. Hoe kan het legitimatief deficit worden ondervangen?.............................................................................48
DEEL 3: het (onmogelijke) onderscheid tussen ‘rechtsregels’ en ‘rechtsfeiten’..............................................50
Titel I. Relevantie (en noodzaak) van het onderscheid..................................................................................50
Titel II. Hoe moeten ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’ van elkaar worden onderscheiden?...............................50
2. Constructivistisch paradigma.................................................................................................................... 51
2.1. Drie begrippen.............................................................................................................................................51
2.1.1. Feiten...................................................................................................................................................51
2.1.2. Rechtsfeiten.........................................................................................................................................53
2.1.3. Rechtsregels.........................................................................................................................................53
2.2. De verhouding tussen ‘oordeel in feite’ en ‘oordeel in rechte’...................................................................54
2.2.1. Theoretisch onderscheid tussen ‘oordeel in feite’ en ‘oordeel in rechte’..........................................54
2.2.2. Een onmogelijk onderscheid tussen ‘rechtsfeiten’ en ‘rechtsregels’..................................................55
DEEL 4: de constructie van rechtsfeiten Inleiding..........................................................................................58
Titel I. Belangen begrijpen............................................................................................................................ 60
Titel II. Gebeurtenissen en situaties begrijpen..............................................................................................64
1. Trap 1: de bouwstenen van het verhaal.................................................................................................... 65
2. Trap 2: Het brengen van het verhaal (feitenvoorstelling)..........................................................................66
2.1. Het begrip ‘framing’....................................................................................................................................66
2
, 2.2. Framingtechnieken......................................................................................................................................68
2.2.1. Actie versus omissie.............................................................................................................................69
2.2.2. Abstract versus concreet.....................................................................................................................70
2.2.3. Brede versus enge timeframes............................................................................................................71
2.2.4. Doorlopend versus gesegmenteerd....................................................................................................72
3. Trap 3: de waarheidsgetrouwheid van het verhaal...................................................................................72
4. Trap 4: de juridische waarde van het verhaal (feitenfiltering)...................................................................72
DEEL 5. De constructie van rechtsregels........................................................................................................ 73
Titel I: formeel-positivistische visie op de constructie van rechtsregels.........................................................74
Titel II : exegetische visie op de constructie van rechtsregels........................................................................75
1. Uitleggingsdoel en -voorwerp................................................................................................................... 75
1.1. Uitlegginsdoel: achterhalen van de Wil van de zender (wetgever/rechter)...............................................75
1.2. Gevolgen voor uitleggingsvoorwerp...........................................................................................................75
1.2.1. Het begrip ‘rechtsbron’.......................................................................................................................76
1.2.2. Bijomende indelingen in soorten bronnen..........................................................................................77
1.3. Achterliggende paradigmatische uitgangspunten......................................................................................77
2. Uitleggingsmethode................................................................................................................................. 78
2.1. Taalkundige argumenten............................................................................................................................79
2.1.1. Letterlijke betekenis............................................................................................................................79
2.1.2. Technische betekenis..........................................................................................................................80
2.1.3. Gebruikelijke betekenis.......................................................................................................................80
2.2. Systematische argumenten.........................................................................................................................80
2.2.1. Uitgangspunt….....................................................................................................................................80
2.2.2. … en redeneerstijl................................................................................................................................81
2.2.3. Systematische consistentie: argumenten op basis van verschil en van vertrouwen..........................81
2.2.4. Formele contextuele harmonisatie (FCH)............................................................................................82
2.2.5. Zuinigheid van het systeem.................................................................................................................83
2.3. Wetshistorische argumenten......................................................................................................................83
Titel III: Onthullende kritiek......................................................................................................................... 84
1. Kritiek op uitleggingsdoel en -voorwerp................................................................................................... 84
1.1. Wat is de ‘Wil van de Wetgever’ (en hoe kunnen we die kennen)?............................................................84
1.1.1. Het voorwerp van de wil: de wil om…?...............................................................................................84
1.1.2. Het subject van de wil: de wil van …?..................................................................................................85
1.2. Onterechte focus op subjectieve en historische wetgever..........................................................................87
1.3. Onterechte exclusieve focus op wetgever...................................................................................................90
2. Kritiek op uitleggingsmethode.................................................................................................................. 90
2.1. Kritiek op de waarde van taalkundige argumenten...................................................................................90
2.1.1. Startpunt is verkeerd..........................................................................................................................90
3
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper azratok. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €14,49. Je zit daarna nergens aan vast.
