Duidelijke, gestructureerde en vooral volledige samenvatting van Lichamelijk Functioneren 4. De leerstof en extra stof uit colleges wordt helder uitgelegd. Ook de informatie uit de syllabus is hierin verwerkt. De samenvatting is gebaseerd op de vijf thema's die worden getoetst: interne geneeskunde...
SAMENVATTING LF4
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Hematologie.......................................................................................................................5
1.1 Anatomie en fysiologie in het kort................................................................................................5
1.2 Anemie.........................................................................................................................................7
1.2.1 Anemie door ijzertekort.........................................................................................................7
1.2.2 Anemie door een chronische ziekte of infectie......................................................................7
1.2.3 Anemie door tekort aan vitamine B12 of foliumzuur............................................................7
1.2.4 Hemolytische anemie............................................................................................................8
1.2.5 Hemoglobinopathieën...........................................................................................................8
1.3 Stoornissen in de hemostase........................................................................................................8
1.3.1 Trombocytopenie..................................................................................................................8
1.3.2 Idiopathische trombocytopenische purpura..........................................................................9
1.3.3 Stollingsstoornissen...............................................................................................................9
1.4 Afwijkingen van de leukocyten (witte bloedcellen)......................................................................9
1.4.1 Neutropenie...........................................................................................................................9
1.5 Leukemie......................................................................................................................................9
Hoofdstuk 2 Pulmonologie...................................................................................................................10
2.1 Anatomie en fysiologie in het kort..............................................................................................10
2.2 Aandoeningen van de onderste luchtwegen..............................................................................11
2.2.1 Longontsteking....................................................................................................................11
2.2.2 Tuberculose.........................................................................................................................12
2.2.3 Chronic obstructive pulmonary disease (COPD)..................................................................12
2.2.4 Astma...................................................................................................................................13
2.2.5 Taaislijmziekte.....................................................................................................................13
2.2.6 Pleuritis................................................................................................................................13
2.2.7 Pneumothorax.....................................................................................................................13
2.2.8 Atelectase............................................................................................................................14
2.2.9 Longembolie........................................................................................................................14
Hoofdstuk 3 Cardiologie.......................................................................................................................14
3.1 Anatomie en fysiologie...............................................................................................................14
3.1.1 Anatomie en fysiologie van het hart....................................................................................15
3.1.2 Anatomie en fysiologie van bloedvaten...............................................................................15
3.2 Hart- en vaatziekten...................................................................................................................15
, 3.2.1 Arteriële aandoeningen.......................................................................................................15
3.2.2 Veneuze aandoeningen.......................................................................................................16
3.2.3 Stoornissen van de hartfunctie............................................................................................16
3.2.4 Hartklepaandoeningen........................................................................................................16
3.2.5 Hartgeleidingsstoornissen...................................................................................................17
3.3 Hartfalen.....................................................................................................................................17
Hoofdstuk 4 Neurologie........................................................................................................................17
4.1 Anatomie en fysiologie in het kort..............................................................................................17
4.1.1 Overzicht..............................................................................................................................17
4.1.2 Neuronen.............................................................................................................................18
4.1.3 Centrale zenuwstelsel..........................................................................................................18
4.1.4 Perifere zenuwstelsel...........................................................................................................18
4.2 Epilepsie......................................................................................................................................19
4.3 Cerebrovasculair accident..........................................................................................................19
4.4 Infectieziekten van zenuwstelsel................................................................................................19
4.4.1 Gordelroos...........................................................................................................................19
4.5 Degeneratieve neurologische aandoeningen.............................................................................20
4.5.1 Ziekte van Alzheimer...........................................................................................................20
4.5.2 Multipele sclerose................................................................................................................20
4.5.3 Amyotrofische laterale sclerose...........................................................................................20
4.5.4 Ziekte van Parkinson............................................................................................................20
4.6 Polyneuropathie.........................................................................................................................21
4.7 Hernia nuclei pulposi (rughernia)...............................................................................................21
Hoofdstuk 5 Reumatologie...................................................................................................................21
5.1 Anatomie en fysiologie in het kort..............................................................................................21
5.2 Artritis.........................................................................................................................................22
5.2.1 Reumatoïde artritis..............................................................................................................22
5.2.2 Artrose.................................................................................................................................22
5.2.3 Jicht......................................................................................................................................22
5.2.4 Septische artritis..................................................................................................................22
5.3 Ziekte van Bechterew.................................................................................................................23
5.4 Ziekte van Perthes......................................................................................................................23
Hoofdstuk 6 Gastro-enterologie...........................................................................................................23
6.1 Anatomie en fysiologie in het kort..............................................................................................23
6.2 Aandoeningen van de slokdarm.................................................................................................24
6.2.1 Slokdarmspataderen............................................................................................................24
, 6.2.2 Oesofagitis en gastro-oesofageale reflux.............................................................................24
6.3 Aandoeningen van de maag.......................................................................................................24
6.3.1 Peptische zweren.................................................................................................................24
6.3.2 Gastro-enteritis en voedselvergiftiging................................................................................24
6.3.3 Braken..................................................................................................................................24
6.4 Aandoeningen van de darmen....................................................................................................25
6.4.1 Malabsorptie........................................................................................................................25
6.4.2 Coeliakie..............................................................................................................................25
6.4.3 Diverticulitis.........................................................................................................................25
6.4.4 Ziekte van Crohn..................................................................................................................25
6.4.5 Colitis ulcerosa.....................................................................................................................25
6.4.6 Prikkelbaredarmsyndroom..................................................................................................25
6.4.7 Aambeien.............................................................................................................................25
6.4.8 Diarree en obstipatie...........................................................................................................26
6.5 Aandoeningen van de galblaas...................................................................................................26
6.5.1 Galstenen.............................................................................................................................26
6.6 Aandoeningen van de alvleesklier..............................................................................................26
6.6.1 Pancreatitis..........................................................................................................................26
Hoofdstuk 7 Nefrologie........................................................................................................................26
7.1 Anatomie en fysiologie in het kort..............................................................................................26
7.1.1 Nefron..................................................................................................................................27
7.2 Acute nieraandoeningen............................................................................................................27
7.2.1 Acuut nierfalen....................................................................................................................27
7.2.2 Urineweginfecties................................................................................................................27
7.2.3 Ontsteking van de nieren.....................................................................................................27
7.2.4 Niersteenlijden....................................................................................................................27
7.3 Chronische nieraandoeningen....................................................................................................28
7.3.1 Terminaal nierfalen..............................................................................................................28
7.3.2 Urine-incontinentie..............................................................................................................28
Hoofdstuk 8 Farmacologie interne geneeskunde.................................................................................28
8.1 Geneesmiddelen voor behandeling van coronaire hartziekten..................................................28
8.1.1 Geneesmiddelen voor behandeling van angina pectoris (pijn/druk op de borst)................28
8.1.2 Geneesmiddelen die worden gebruikt om stolling te voorkomen.......................................29
8.1.3 Hartritmestoornissen (aritmieën) en geneesmiddelen daarvoor (anti-aritmica).................30
8.2 Antihypertensiva.........................................................................................................................30
8.2.1 Uitgangspunt voor behandeling van hypertensie................................................................30
, 8.2.2 Geneesmiddelen voor behandeling van hypertensie...........................................................31
8.3 Middelen voor behandeling van stoornissen van spijsverteringskanaal.....................................31
8.3.1 Antacida...............................................................................................................................31
8.3.2 H2-receptoranagonisten.......................................................................................................31
8.3.3 Protonpompremmers..........................................................................................................31
8.3.4 Geneesmiddelen maagzweren............................................................................................31
8.3.5 Middelen voor behandeling obstipatie................................................................................31
8.4 Geneesmiddelen voor behandeling stoornissen van ademhalingsstelsel...................................32
8.4.1 Antihistaminica....................................................................................................................32
8.4.2 Bronchodilatatoren..............................................................................................................32
8.4.3 Corticosteroïden (corticoïden).............................................................................................32
8.4.4 Geneesmiddelen bij hoest...................................................................................................32
8.5 Stoornissen van glucoseregulering en bijbehorende geneesmiddelen.......................................32
8.5.1 Diabetes mellitus.................................................................................................................32
8.5.2 Geneesmiddelen voor diabetes mellitus.............................................................................33
Hoofdstuk 9 Psychiatrie........................................................................................................................34
9.1 Inleiding......................................................................................................................................34
9.2 Behandeling van psychische stoornissen....................................................................................34
9.3 Psychische stoornissen...............................................................................................................34
9.3.1 Depressieve stoornis............................................................................................................34
9.4 Acute psychiatrie........................................................................................................................34
9.5 Dementie en delier.....................................................................................................................34
9.6 Geneesmiddelen voor behandeling psychische stoornissen......................................................34
9.6.1 Anxiolytica...........................................................................................................................34
9.6.2 Hypnotica.............................................................................................................................34
9.6.3 Antidepressiva.....................................................................................................................35
9.6.4 Antipsychotica.....................................................................................................................35
9.6.5 Antimanische geneesmiddelen (stemmingsstabilisatoren).................................................35
9.7 Verslaving...................................................................................................................................35
9.8 Soorten dementie.......................................................................................................................35
9.8.1 Ziekte van Alzheimer...........................................................................................................35
9.8.2 Vasculaire dementie............................................................................................................35
9.8.3 Frontotemporale dementie.................................................................................................35
9.8.4 Lewy bodydementie............................................................................................................35
Hoofdstuk 10 Keel-, neus- en oorheelkunde........................................................................................36
10.1 Anatomie en fysiologie van het oor..........................................................................................36
, 10.2 Aandoeningen van het middenoor...........................................................................................36
10.2.1 Otitis media.......................................................................................................................36
10.3 Aandoeningen van binnenoor..................................................................................................36
10.3.1 Gehoorverlies....................................................................................................................36
10.3.2 Ziekte van Ménière............................................................................................................36
Hoofdstuk 11 Oogheelkunde................................................................................................................37
11.1 Anatomie en fysiologie in het kort............................................................................................37
11.2 Aandoeningen van de ogen......................................................................................................37
11.2.1 Refractieafwijkingen..........................................................................................................37
11.2.2 Netvliesafwijkingen............................................................................................................37
11.2.3 Glaucoom...........................................................................................................................38
11.2.4 Cataract (staar)..................................................................................................................38
Hoofdstuk 12 Voeding en ziekte...........................................................................................................39
12.1 Vitamines..................................................................................................................................39
12.1.1 Functies van vitamines.......................................................................................................39
12.1.2 In vet en water oplosbare vitamines..................................................................................40
12.1.3 Oorzaken vitaminedeficiënties..........................................................................................40
12.1.4 Rachitis en osteomalacie...................................................................................................41
12.2 Mineralen en water..................................................................................................................43
12.2.1 Mineralen en hun functies.................................................................................................43
12.2.2 Macro-elementen: calcium en kalium...............................................................................43
12.2.3 Calcium..............................................................................................................................43
12.2.4 Kalium................................................................................................................................43
12.2.5 Jodium...............................................................................................................................44
12.2.6 IJzer....................................................................................................................................44
12.2.7 Essentiële hypertensie: een gevolg van te veel natrium?..................................................45
12.3 Voeding bij kanker....................................................................................................................45
12.3.1 Voedingsadviezen bij kanker.............................................................................................45
12.3.2 Voedingsadviezen bij de behandeling van kanker.............................................................47
12.3.3 Alternatieve therapieën.....................................................................................................48
12.4 Voeding bij diabetes mellitus....................................................................................................48
12.4.1 Voedingsadvies bij diabetes...............................................................................................48
Hoofdstuk 1 Hematologie
1.1 Anatomie en fysiologie in het kort
Bloed is het transportmiddel voor zuurstof, kooldioxide, voedingsstoffen en hormonen door het hele
lichaam.
Albumine (eiwit): zorgt voor hoge colloïd-osmotische druk (zuigt water aan; zo blijft er genoeg water
in de bloedbaan).
Erytrocyten (rode bloedcellen):
- 99,9% van totale bloedvolume
- hebben geen kern
- vervoeren zuurstof en koolstofdioxide
- bevatten hemoglobine (bestaat uit eiwit globuline en vier ijzer bevattende heemgroepen;
de zuurstof in de longen bindt zich aan de hemoglobine en wordt op deze manier vervoerd
door rest van het lichaam)
- korte levensduur
- wordt aangemaakt in rode beenmerg van platte beenderen zoals wervels en borstbeen
- oude erytrocyten worden afgebroken door lever en milt
- Erytropoëse (aanmaak rode bloedcellen) wordt gereguleerd door hormoon erytropoëtine
(EPO) uit de nieren. Als erytrocyten bijna rijp zijn verlaten ze het beenmerg als reticulocyten
(onrijpe erytrocyten) waarna ze zich in de bloedbaan verder ontwikkelen tot rijpe
erytrocyten.
Leukocyten (witte bloedcellen):
- Worden gevormd in het beenmerg uit speciale stamcellen
- Belangrijkste functie: lichaam verdedigen tegen infecties en vreemde stoffen
- Abnormaal aantal leukocyten, erfelijke of verworden afwijkingen en kwaadaardige
nieuwvorming van leukocyten (leukemie bijv.) kunnen lijden tot ernstige ziektebeelden.
- Soorten witte bloedcellen:
1) Granulocyten
- Neutrofiele granulocyten
- Eosinefiele granulocyten
- Basofiele granulocyten
2) Monocyten
3) Lymfocyten
Trombocyten (bloedplaatjes):
- Worden door beenmerg gevormd
- Zijn samen met stollingsfactoren (worden gevormd in de lever) essentieel voor bloedstolling
o Bij beschadiging van de vaatwand komt tromboplastine vrij. Tromboplastine maakt
bloedplaatjes plakkerig waardoor ze makkelijk aan elkaar en de vaatwand plakken
en zo een ‘propje’ maken. Tromboplastine activeert ook de stollingsfactoren.
, Vitamine K is nodig voor stolling. Fibrine (eiwit) vormt fibrinenetwerk dat
bloedplaatjesprop verstevigt en zo bloedverlies voorkomt.
1.2 Anemie
Bij anemie (bloedarmoede) is het aantal erytrocyten verlaagd waardoor zuurstofvoorziening van de
cellen en weefsels tekortschiet. Kan veroorzaakt worden door verminderde aanmaak (bijv.
voedingstekort, chronische ziekte) of door toegenomen verlies (bijv. bloedverlies, te sterke afbraak)
van erytrocyten.
De symptomen van anemie zijn het gevolg van de hypoxie (gebrek aan zuurstof) in de weefsels.
- Bij acuut bloedverlies ontstaan de symptomen snel; in ernstige gevallen shock.
- Meeste gevallen: ontstaat anemie langzaam en in het begin weinig klachten.
- Gebruikelijke klachten: vermoeidheid, niet lang kunnen inspannen, dyspneu
(kortademigheid) en hartkloppingen, bleekheid.
- Andere klachten: tachycardie (versnelde hartslag) en hartgeruis.
Wanneer anemie gevolg is van hemolyse (afbraak van rode bloedcellen), kan er ook sprake zijn van
icterus (geelzucht) en splenomegalie (miltvergroting).
1.2.1 Anemie door ijzertekort
Ferriprieve anemie (ijzergebreksanemie) is bloedarmoede door ijzertekort. Dit is wereldwijd de
meest belangrijke oorzaak voor bloedarmoede en komt vaakst voor bij jonge kinderen en zwangere
vrouwen. Oorzaken van ferriprieve anemie zijn:
- Chronisch bloedverlies (meestal gastro-intestinaal)
- Hevig menstrueel bloedverlies
- Verhoogde ijzerbehoefte, zoals bij groeispurt en zwangere vrouwen
- ijzertekort door darmziekten of te weinig ijzer in voeding
Er is niet direct bloedarmoede door ijzertekort (stadium 1), maar pas als de ijzervoorraad uit het
lichaam uitgeput raakt (stadium 2). Lichaam slaagt er dan niet in om genoeg hemoglobine aan te
maken. Wanneer ijzergebrek voortduurt: microcyten (zeer kleine rode bloedcellen). Hierdoor
algehele zwakte en vermoeidheid. Een licht tot matig ijzertekort bij jonge kinderen kan leiden tot
groei- en ontwikkelingsachterstand of cognitieve stoornissen.
1.2.2 Anemie door een chronische ziekte of infectie
Anemie komt vaak voor bij patiënten met kanker, chronische ontstekingen, infecties en auto-
immuunziekten. In deze gevallen is er meestal sprake van een verstoorde hematopoëse (aanmaak
van bloedcellen). De ernst van anemie hangt af van de aandoening. Anemie door chronische
aandoening herstelt meestal als de onderliggende ziekte wordt behandeld. Bij sommige
aandoeningen kan de aanmaak van rode bloedcellen worden gestimuleerd door
erytropoësestimulerende middelen.
1.2.3 Anemie door tekort aan vitamine B12 of foliumzuur
Megaloblastaire anemie is het gevolg van een verstoorde DNA-synthese en komt door tekort aan
vitamine B12 of foliumzuur, want die zijn noodzakelijk voor de erytropoëse (maken van erytrocyten).
Wordt gekenmerkt door macrocytaire erytrocyten (hebben toegenomen celvolume).
1) Anemie door vitamine B12-gebrek:
Vitamine B12 wordt niet door lichaam aangemaakt en moet dus uit voedsel worden gehaald. Een
vitamine B12 tekort is meestal gevolg van een gestoorde opname zoals bijvoorbeeld bij
, verwijdering van de dunne darm. Vitamine B12 kan alleen worden opgenomen door dunne darm
als er genoeg intrinsieke factor (wordt geproduceerd in de maag) is. Pernicieuze anemie is
anemie door tekort aan intrinsieke factor. Vitamine B12 komt vooral voor in dierlijke producten.
2) Anemie door gebrek aan foliumzuur:
Komt vaak voor in westerse landen i.v.m. weinig eten van vers fruit en groenten. Foliumzuur
(folaat) wordt geproduceerd door allerlei planten en bacteriën, vooral in groenten en fruit.
1.2.4 Hemolytische anemie
Bij hemolytische anemie is het aantal erytrocyten verlaagd door versnelde afbraak in de milt.
Erfelijke afwijkingen zoals hemoglobine-, enzym- en membraandefecten kunnen de levensduur van
erytrocyten verkorten. Een andere oorzaak kan zijn dat het een bijwerking is van bepaalde medicatie.
Hemolytische anemie zorgt ook voor toegenomen concentratie bilirubine (komt vrij bij afbraak van
erytrocyten) in het serum. De ophoping van bilirubine zorgt voor icterus (geelzucht). De behandeling
hangt af van de oorzaak. In ernstige gevallen kan bloedtransfusie nodig zijn.
1.2.5 Hemoglobinopathieën
Hemoglobinopathieën zijn bloedziekten waarbij sprake is van een stoornis in de aanmaak van
hemoglobine (de stof waar zuurstof zich aan bindt; dus essentieel!). Deze ziekten zijn erfelijk en de
ernst hangt af van de genetische subvariant. Meest voorkomende subvarianten zijn:
1) Sikkelcelziekte: Autosomaal recessieve erfelijke bloedziekte.
Wordt gekenmerkt door: ernstige hemolytische anemie, optreden van sikkelcelcrises (aanvallen
van ernstige pijn door afsluiting van de kleine bloedvaten in met name botten en buik) en een
verhoogde vatbaarheid voor infecties. Erytrocyten nemen sikkelvorm aan en zijn stug en
onbuigzaam, en kunnen de kleine arteriolen en capillairen verstoppen, waardoor ischemie
(verminderde bloedtoevoer) van de weefsels ontstaat. Sikkelcellen zijn kwetsbaarder dan
gewone erytrocyten en worden daardoor sneller afgebroken (hemolyse). Sikkelcelanemie kan
niet worden genezen. Patiënten hebben voortdurende zorg nodig. Behandeling is gericht op
voorkomen crises, bestrijding van de anemie en verlichting van de pijn.
2) Thalassemie: Erfelijke ziekte waarbij sprake is van stoornis in de eiwitketens van het
hemoglobine. Er zijn verschillende vormen en de symptomen variëren van mild tot ernstig. De
ernstigste vormen veroorzaken levensbedreigende anemie en splenomegalie (vergroting van de
milt). Het rode beenmerg maakt versneld erytrocyten aan (hyperactiviteit), met groeiachterstand
en botdeformaties tot gevolg. Patiënten hebben regelmatig bloedtransfusies nodig en worden
meestal niet ouder dan 40.
1.3 Stoornissen in de hemostase
Bij afwijkingen van de hemostase (bloedstolling) is het stollingsproces gestoord en kunnen spontane,
ernstige bloedingen optreden. Bloedstolling is een complex proces waarbij bloedplaatjes,
stollingsfactoren en vitamine K een belangrijke rol spelen.
1.3.1 Trombocytopenie
Trombocytopenie is een tekort aan trombocyten in het bloed. Dit kan het gevolg zijn van
verminderde aanmaak of een versnelde afbraak van de bloedplaatjes. Belangrijkste oorzaak is
beschadiging van het beenmerg door chemotherapie of bestraling. Trombocytopenie gaat altijd
gepaard met verlengde bloedingstijd. Spontane bloedingen zijn vaak zichtbaar als petechiën (kleine
rode of paarse puntbloedinkjes) of als ecchymose (grotere, paarse bloeduitstorting) in de huid.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Verpleegkundestudente. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,99. Je zit daarna nergens aan vast.
