Samenvatting niemandskinderen
Hoofdstuk 2: Te uwer eer en glorie
Narcistische bezetting=
Wanneer het kind voornamelijk dient ter opbouw en instandhouding van een positief gevoel en
eigenwaarde van zijn of haar ouders, en wanneer het kind onvervulde wensen en verlangens van
de ouders moet verhullen.
o Bijv. Een man die onmachtig was wil nu meer macht (over zijn vrouw en kind), vrouw die
vroeger faalde in de ogen van haar ouders wil nu met het ‘perfecte’ kind bewijzen dat ze
wel wat kan (namelijk opvoeden).
↳ Een kind heeft vertrouwen in zijn omgeving en het schenkt deze ook vertrouwen. Door de
noodlijdendheid van de ouders wordt dit vertrouwen geschaad
Neurotische-/ problematische partnerkeuze=
Een keuze die grotendeels gebaseerd is op onvervulde verlangens, onverwerkte conflicten en
gebeurtenissen uit het verleden.
Gezonde partnerkeuze=
Een keuze die gebaseerd is op een (min of meer) verwerkt verleden, op een grotere mate van
autonomie, op de mogelijkheid echt een diepte en intieme verbinding aan te kunnen gaan.
Beide zijn bij elkaar omdat ze elkaar leuk, lief en aardig vinden, omdat interesses
overeenkomen en omdat de aanwezigheid van die ander iets toevoegt aan het toch al
prettige leven.
Het monsterverbond
Neurotische relaties zijn gedoemd om te mislukken
Mensen die een ‘monsterverbond’ sluiten (een tegennatuurlijk verbond, dat groei en
ontwikkeling tegengaat) zijn psychisch onvolwassen gebleven- in feite zijn het
beschadigde kinderen.
Het zijn slachtoffers van een onveilige of traumatische jeugd zonder dat zij dat altijd
beseffen.
Ze kampen zich als drenkelingen aan elkaar vast en gaan samen in een soort draaikolk
ten onder.
*Wanneer twee beschadigden mensen een relatie aangaan ontstaat er een soort ‘gezamenlijke
dans’. Deze gezamenlijke dans versterkt vaak de ongunstige persoonlijkheidsproblemen van
beide partners, waardoor ze samen steeds meer ‘uit de maat’ raken.
Gedragspatronen in gezinnen
1) Kluwengezinnen:
Gezinnen waarin de verschillende gezinsleden met hun voorkeursgedrag voortdurend te
sterk bij elkaar betrokken zijn en waarbij de kinderen in grote mate de behoefte van hun
ouders moeten vervullen.
o Iedereen bemoeid zich met de ander in positieve en negatieve zin en maakt zich
zorgen om elkaar.
o Buitenstaanders worden meestal geweerd.
1
, 2) Loszandgezinnen:
Gezinnen waarbij ieder zijn of haar eigen gang gaat en de een niets van de ander weet.
o Weinig onderlinge betrokkenheid
*Probleemgezinnen zijn meestal te loszand of te kluwenachtig. Kluwenachtig is makkelijker te
herstellen omdat men kan leren afstand te nemen van iemand. Bij loszand moet het gezin echt
aan elkaar worden geplakt.
Oorzaken waarom ouders hun gezinnen niet runnen zoals het zou moeten
1) Ouders die structureel slecht in hun vel zitten:
Zeer prikkelbaar of labiel zijn vanwege allerlei maatschappelijke, persoonlijke en of
relationele problemen, waardoor ze de kinderen nauwelijks kunnen verdragen.
2) Ontbreken van opvoedvaardigheden:
Geen idee hebben hoe je met kinderen moet omgaan, omdat ze zelf nooit fatsoenlijk zijn
behandeld door hun eigen ouders.
3) Ouders die onverschillig en egocentrisch zijn:
Hebben nauwelijks oog voor hun kind of hebben misschien nooit een kind gewild.
o Kinderen krijgen niet de positieve aandacht die zij nodig hebben om gezond op te
groeien
Niemandskinderen=
Ze zijn niet van hun ouders, omdat hun ouders niet van hen konden houden; ze zijn niet van
zichzelf, omdat zr ook niet van zichzelf kunnen houden; en ze zijn niet van anderen, omdat ze
zich vaak niet aan anderen kunnen binden. Vele vinden met of zonder hulp een weg (weer terug)
naar Iemandsland, maar sommige verdwalen en verzuipen voorgoed in Niemandsland.
Parentificatie=
Wanneer kinderen hun ouders moeten ‘dragen’ in plaats van andersom
Vormen van parentificatie
1) Doe-het-zelfkind:
Redden zichzelf zo goed en zo kwaad als het kan en proberen ouders ook nog wat te
ondersteunen. Ze helpen in het huishouden en ze voeden hun jongere broertjes en
zusjes op.
Weinig structuur, de sterkste overleven
Soms sprake van extreem bandeloos (losgeslagen)gedrag van beide ouders
en/of verslaving
[De moderne, sociaal meer geaccepteerde variant: de superdrukke verwende
ouders overspannen kinderen door meesleep in drukte (drukke crèches,
drukke nso etc.]
2) Het geadresseerde kind:
Kinderen die worden geadresseerd om iemand te worden die ze niet zijn, misschien ook
niet willen of kunnen zijn, maar die ze van hun ouders moeten zijn. Kinderen zijn voor
deze ouders mooie kansen, kansen om alsnog datgene te verwezenlijken wat ze zelf
nooit voor elkaar hebben gekregen.
Onvervulde wensen en idealen worden in het kind geprojecteerd
Weinig belonen en flink straffen kenmerkt hun opvoedstijl
3) Gezelschapsdier:
2
, Kinderen die geen pronkstukken hoeven te worden, ze hoeven eigenlijk helemaal niets te
worden. Ze hoeven er alleen maar te zijn voor de ouders.
Voornamelijk voor de gezelligheid, doorbreken van de stilte en de eenzaamheid
Het kind wordt zwak, afhankelijk en klein gehouden, want de ouder kan niet
zonder zorgproject.
4) Kopp-kind:
Kinderen die moeten samenleven met een ouder met een psychiatrische aandoening en
op zeer jonge leeftijd al veel te volwassen moeten zijn.
Ze moeten de ouder ondersteunen, of taken van hen overnemen (omdat de ouder
het niet meer kan of durft).
Kopp-kinderen= kinderen van ouders met psychiatrische klachten
↳ Niet schadelijk als:
De hulp die ze bieden nooit hun draagkracht te boven gaan en qua tijd en duur
beperkt zijn.
De ouders erkenning geven voor hun hulp, en de regie en de
verantwoordelijkheid voor het reilen en zeilen binnen het gezin blijven houden (of
een andere volwassene)
5) Verpleegster:
Kinderen waarbij een ouder niet psychisch ziek is, maar wel lichamelijk niet in orde is.
Kinderen komen vaak in de verpleegsterrol terecht.
Gezinnen waarin de ouders geen verantwoordelijkheid nemen voor een goed
leef-en groeiklimaat, kunnen kinderen ernstig worden belast en beschadigd.
6) Het beschermende kind:
Kinderen die hun eigen ontwikkeling opgeven om hun ouders te sparen. Ze willen hun
ouder de onmacht en de schaamte besparen, omdat ze de paniek in de ogen van hun
ouders niet kunnen verdragen.
Onzekere/zwakke ouders
(Niet intelligent of nooit geleerd door te pakken)
Kinderen laten bepaalde zaken bijv. het stellen van vragen of het ondernemen
van dingen (uitgaan).
Ze willen hun ouders niet in verlegenheid brengen en hen niet nog onzekerder
maken dan ze al zijn.
7) Bemiddelaar en speelbal:
Kinderen die bij heftige onderlinge strijd tussen ouders worden betrokken. Ze worden
ingezet als gesprekspartner, adviseur, bemiddelaar, trooster, enz.
Omdat het kind loyaal is aan beide ouders en niet wil kiezen voor een van de
twee, komt het klem te zitten.
Ouders proberen de liefde van hun kind te kopen (cadeautjes, uitjes) en daarmee
hun positie tegenover de andere ouder te versterken.
↳ Wanneer een kind structureel moet bemiddelen tussen de ouders, dan komt het
kind te weinig aan zichzelf toe en leert het niet dat anderen hun eigen boontjes
maar moeten doppen.
8) Bondgenoot:
Kinderen die door één ouder structureel en langdurig worden betrokken bij de echtelijke
conflicten. Er is sprake van een coalitievorming.
Coalitie= Samenspanning van verschillende partijen tegen een andere partij om
zo sterker en machtiger te zijn.
Loyaliteit aan beide ouders komt in het geding wanneer een kind in een verbond
tegen de andere ouder opgezet wordt.
↳ Gevolgen:
o Kind voelt zich als een verrader
3
