Persoonlijke basiszorg 1
Samenvatting thema 1,2 en 3.
Thema 1. Bouw en functie van huid, slijmvliezen en gebit.
Intensieve somatisch zorg = zorg en behandeling.
Bij een chronische (langdurig) lichamelijke aandoening.
- Het grootste orgaan is de huid / gemiddelde tem. 37 graden.
6 taken van de huid:
1. Lichaamstemperatuur regelen:
Als de tem daalt doorbloeding van de huid minder / bleek.
Als de tem stijgt doorbloeding van de huid hoog / rood.
2. Stoffen uitscheiden:
Bij zweten scheidt je stoffen uit. Transpiratievocht = Zouten en afbraakproducten.
3. Gevoelsprikkels opvangen:
Door zenuwuiteinden = warmte, kou, pijn, en drukprikkels voelen.
4. Bescherming:
Tegen schadelijke stoffen, bacteriën en zonnestralen.
5. Vet opslaan in onderhuids bindweefsel:
Dit dienst als vetreserves voor het lichaam.
6. Vorming van vitamine d:
Komt door zonneschijn, helpt bij de afzetting van kalkzouten in groeiend botweefsel.
Engelse ziekte rachitis ontstaat door weinig zonlicht.
De huid = Taai, buigzaam en vernieuwd zich voortdurend. (Een rekbare en plooibare bekleding)
Dunste huid = Oogleden
Dikste huid = Voetzolen
Rimpels ontstaan doordat huidvezels hun elasticiteit verliezen.
Figuur 1.1
,De huid bestaat uit 3 lagen:
- Opperhuid
- Lederhuid
- Onderhuids bindweefsel
Hoornlaag: Steeds nieuwe cellen en de oudere cellen duwen zich weg.
Kiemlaag: Cellen delen steeds verder.
De cellen worden naar boven geduwd, ze verliezen hun vocht en celkern. Uit het protoplasma van de cellen
word de hoornlaag gevormd. (protoplasma = levende dingen in een cel)
Cellen kiemlaag Pigment korrels, bescherming tegen zon en bepalen de kleur van de huid.
Lederhuid:
De lederhuid bestaat uit bindweefsel cellen (met elastische vezels en bloedvaten en zenuwen)
De opperhuid en lederhuid door kruisen elkaar steeds.
De bloedvaat cellen voeden de opperhuid.
In de lederhuid zitten: Zweetklieren, talgklieren, haarwortels en zenuwen van tast pijn en temperatuur.
Zweetklieren geven zweet af aan de huid oppervlakte en verkoelen.
Transpiratievocht: 99% = water met zout, zuren en afbraak producten.
Ureum = Afbraakproduct van eiwitten.
Kippenvel ontstaat door: samengetrokken haarspiertjes.
Haarfollikel, word gevoed door haarvat.
Haarfollikel verbinding met talgklier.
Onderhuids bindweefsel:
Onderhuid bindweefsel is los weefsel gevuld met vet.
Wat doet het vet? Reserve voedsel, beschermlaag en warmte isolatie.
% vet = hoger bij vrouwen dan bij mannen.
Borsten vrouwen: klieren met hormonen groeien.
Nagels:
Vanuit de nagelwortel groeit de nagel in de lengte.
Vanuit de nagelbed groeit die in de breedte!.
Half maantje = lucht onder de doorzichtige nagel.
Slijmvliezen:
In en uitgangen van het lichaam zijn bekleed met slijmvlies.
De gangen cellen slijmproducten vliezen vochtig, slijmvliezen functioneren.
Gebit:
Volwassene 32 tanden. Spiegelbeeld verticaal.
Gebitselementen; 2 snijtanden, 1 hoektand, 2 valse kiezen en 2 ware kiezen.
Melkgebit = eerst onderste tanden – pijnlijk – huilerig – voorteken; kwijlen.
6 jaar – 12 jaar Melkgebit blijvend gebit.
Functie tanden:
Snijtanden afbijten voedsel.
Hoektanden Taai voedsel, klein maken.
Valse/ waren tanden Vermalen voedsel.
De tong, speeksel klieren en tanden maken het eten in je mond een vochtige prop.
, De bouw van een tand:
De kroon: steekt uit het boven tandvlees.
De hals: Onder het tandvlees.
De wortel: Ligt in het kaakbeen.
Tanden & kiezen; opgebouwd uit tandbeen.
Kroon bedekt met tandglazuur (hard en beschermend)
Tand 1 wortel.
Kiezen 2 of 3 wortels.
Wortel = bedekt met cement.
In tandbeen = tandholte en wortelkanaal gevuld Tandpulpa.
Tandpulpa = Weefsel met bloedvaatjes en zenuwtakjes.
1.2.Hygienische verzorging:
3 aspecten hygiënische verzorging van de mens:
- Lichamelijk functioneren
- Sociaal functioneren
- Psychisch welbevinden (hoe je voelt is hoe je er uit ziet)
Aandachtspunten hygiënische verzorging:
- Geheel of gedeeltelijke zorg
- Rekening houden schaamte.
- Bekeken voelen.
- Beschadiging / infectie voorkomen.
- Gewoonten factoren; Cultuur, gezin, beroep, klimaat en voorzieningen.
Rekening houden met persoonlijke wensen.
Droge huid = weinig zeep, Vette huid = vooral zeep.
Een wasbeurt heeft invloed op de bloedsomloop.
Smetten:
Intertrigo = vochtige huid kan in de huid plooien smetten. Rode plekken, door warmte, vocht en wrijving +
geïnfecteerd worden huid schimmel.
Zorgdragers: overgewicht, veel transpireren, continent of met contacturen.
Candida = een schimmel
Geïrriteerde rode huid huid stuk candida witte plekken, jeuk en vieze geur.
Maatregelen smetten:
- Regelmatige wassen (PH-neutrale) zeep.
- Bij incontinentie gelijk scheren, wassen en drogen.
- Dun aanbrengen barrière zalf of zinkolie.
- Materialen tussen huidplooien: Scheurlinnen, non-woven gaas of Engels pluksel.
- Katoenen kleding.
- Aansluitend, niet-klevend ondergoed.
- Zorgvrager niet onnodig zweten.
Fase 1: Huid intact, licht rood en brandend gevoel. Preventie maatregelen voldoende.
Fase 2: Huid intact, felrood/ glanzend, jeuk en brandend gevoel. Zinkzalf/ Barrie zalf.
Fase 3: Kapotte, felrode, scherpe rode wondlijn, jeuk en brandend gevoel.
Fase 4: fase 3 + witte verkleuring/ onaangename geur.
Rapporteer observatie gegevens ook zinkzalf combi antischimmel preparaat & ruwe kant met Engels pluksel.
