Samenvatting/ uittreksel organisme tot weefsel (OW). Diergeneeskunde bachelor jaar 1. Bevat hoorcolleges, zelfstudie, werkcolleges, histologie. Bevat duidelijke afbeeldingen over het vak organisme tot weefsel.
ORGANISME TOT WEEFSEL (OW)
Hoorcolleges, werkcolleges, zelfstudies, histologie
__________________________________________________________________________________
HC1
- Craniaal-caudaal: kop-staart
- Mediaan-lateraal: midden-zijkant
- Dorsaal-ventraal: rug-buik
- Internus-externus: inwendig-uitwendig
- Dexter-sinister: rechts-links
- Superficialis-profundus: oppervlakkig-diep
HC4 VROEGONTWIKKELING ZOOGDIER
Klievingsdelingen:
- Amfibie: mesolecithaal, holoblastisch en inequaal.
- Vogel: polylecithaal, meroblastisch en discoïdaal.
- Zoogdier: oligolecithaal, holoblastisch en equaal.
Door de klievingsdelingen na de bevruchting ontstaat er een morula (bolletje blastomeren). Tijdens
de morula-fase is er al een verschil te zien tussen de ontwikkelende cellen.
Tijdens de klievingsdelingen is het embryo slechts een paar cellen groot.
Definities:
- Polylecithaal: veel dooier (opslag voedingsstoffen).
- Mesolecithaal: weinig dooier.
- Oligolecithaal: vrijwel geen dooier (alle voedingsstoffen komen van moeder).
- Holoblastische klievingen: celdeling die gehele cel omvat.
- Meroblastische klievingen: celdeling die een deel van cel omvat (door hoeveelheid dooier
wordt holoblastische klieving verhinderd).
Blastulatie:
- Vorming van een cyste; blasto (holte gevuld met vloeistof). Via ionkanalen wordt de vloeistof
in de holte gepompt.
- De buitenste cellen van de blastocyst vormen het trophectoderm.
- De cellen binnenin vormen ICM: inner cel mass.
De ICM gaat ontwikkelen in twee structuren:
- Epiblast: vorming kiembladen.
- Hypoblast: vorming dooierzak.
Blastulatie vogel:
- Area pellucida -> embryo.
- Area opaca -> vruchtvliezen.
Gastrulatie:
- Epiblast ontwikkelt in 3 kiemlagen (mesoderm, endoderm en ectoderm).
- Vorming van eerste lichaams-as (primitiefstreep). Deze loopt craniaal-caudaal.
, - Op de primitiefstreep ligt de primitiefknop (knop van Hensen). De primitiefknop stimuleert
het inrollen en vormt de notochord en chorda.
- Tijdens de gastrulatie wordt de oerdarm (endoderm) gevormd.
kiembladen:
- Ectoderm: huid en zenuwweefsel.
- Mesoderm:
Axiaal -> notochord
Paraxiaal -> somieten
Intermediar -> urogenitaal stelsel
Lateraal -> orgaanvliezen en bloedvaten
- Endoderm: oerdarm en verdere derivaten.
Somieten:
- Dermatoom.
- Myotoom.
- Sklerotoom.
Ontstaan van verschillen tussen cellen:
- Cel commitment:
Cel specificatie (reversibel)
Cel bepaling (irreversibel)
- Cel differentiatie: specifieke genexpressie
Inductie:
Interactie op kleine afstand tussen >2 cellen. Inductie is cruciaal tijdens de embryonale periode voor
differentiatie en specialisatie van de cellen.
, HC5 NEURULATIE
Patroonvorming (patterning) is het proces waarbij embryonale cellen ontwikkelen tot weefsels en
organen. Alleen differentiatie is niet genoeg. Patroonvorming zorgt ervoor dat de weefsels op de
juiste plek komen en goed kunnen communiceren.
Zoogdieren hebben een vrij simpele lichaamsopbouw:
- Dorsaal-ventraal: aanwezig bij blastocyt als ICM zich aan één kant bevindt.
- Craniaal-caudaal: aanwezig bij gastrulatie; primitiefstreep.
- Proximo-distaal: aanwezig bij formatie van ledematen.
Patroonvorming is het gevolg van plaatselijke genexpressie. De genexpressie komt tot stand door
signaalmoleculen, onder andere morfogenen (eiwit). De werking van morfogenen is het sterkst, als
de blootgestelde cellen zo dicht mogelijk bij de afzender liggen.
Genexpressie wordt daarnaast veroorzaakt door Hox genen (homeobox). Hox genen spelen een
cruciale rol in het differentiëren. Ze komen tot expressie over de craniaal-caudale as en verdelen het
embryo in zones.
De specifieke positionele identiteit (Hox code) is ontstaan door specifeke expressie van hox genen en
de combinatie vanuit alle zones.
Morfogenese is het mechanisme waarbij weefsels en organen worden gevormd. Dus morfogenese is
de (interne) vormgeving van organen en patroonvorming is meer het rangschikken van de cellen in
bepaalde regio’s voor de formatie van organen. Dus patroonvorming gaat vooraf aan morfogenese.
Neurulatie:
- Vorming neurale buis (voorganger van het centrale zenuwstelsel).
- Onder te verdelen in primaire en secundaire neurulatie.
Primaire neurulatie:
- Vorming neurale plaat; een dorsale verdikking van het craniale ectoderm.
- Shaping neurale plaat: verlenging + verdikking.
- Ontwikkeling van twee neurale plooien, aan beide weerzijdes van de neurale groeve. De
ontwikkeling van de plooien is afhankelijk van de uitzetting van onderliggend mesenchym
bindweefsel.
- De neurale plooien gaan vervolgens fuseren waardoor de neurale buis wordt gevormd.
[de primaire neurulatie resulteert in het brein en het grootste deel van het ruggenmerg]
Secundaire neurulatie:
- De neurale buis wordt bij de staartknop door de secundaire neurulatie gevormd.
- Tijdens dit proces wordt het ruggenmerg eerst gevormd als vaste epitheelcellen.
- Vervolgens wordt het centrale lumen gevormd door cavitatie.
Het buigen van de neurale plaat vindt op drie plekken plaats:
- Mediane schanierpunt (MHP).
- Gepaarde dorsolaterale scharnierpunten (DHP)
Het sluiten van de craniale neurale buis is zeer afhankelijk van actine microfilamenten. Het caudale
gedeelte van de neurale buis is minder gevoelig voor actine.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lolatuinenburg010. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,00. Je zit daarna nergens aan vast.
