Farmaceutische En Biologische Laboratoriumtechnologie
Biomedische onderzoekstechnieken
Samenvatting
Samenvatting Biomedische onderzoekstechnieken ()
75 keer bekeken 3 keer verkocht
Vak
Biomedische onderzoekstechnieken
Instelling
Karel De Grote-Hogeschool (KdG)
Dit is een samenvatting van het vak Biomedische onderzoekstechnieken van het 3de Bacherlorjaar van de richting Farmaceutische en biologische laboratoriumtechnologie te Karel de Grote Hogeschool. Ik heb adhv deze samenvatting een 15/20 behaald. Deze samenvatting is 43 pagina's waarbij de presentatie...
,H1-Carcinogeniciteit
1) Kanker
• Kanker= belangrijke ziekte wereldwijd, geassocieerd met moderne samenleving & milieuvervuiling
• Woord kanker: afgeleid van Latijnse woord cancer (=kreeft) en in het Duits krebs
• Galenus heeft deze naam aan de aandoening gegeven
Ø Vroeger: ziekte herkend aan opvallende rode,gezwollen bloedvaten in nabijheid van gezwellen
• Kanker:
Ø Ongeremde & ongecontroleerde vermenigvuldiging v cellen (celdeling is op hol geslagen)
Ø Onomkeerbaar proces & ongeremde groei gebeurt autonoom
Ø Toegenomen celdeling gaat gepaard met afname in differentiatiegraad of specialisatiegraad
• Alle cellen in ons lichaam zijn ontstaan uit aantal precursorcellen of primitieve stamcellen
Ø In embryo: stamcellen delen tot ze een bepaalde eindbestemming krijgen & w ze voorlopercellen
(vb bloedcellen, huidcellen, cellen v/h netvlies)
• Naarmate specialisatiegraad v/e cel toeneemt, neemt de delingscapaciteit af
• Kanker ontstaat uit cellen die aan celdeling kunnen doen
• Rijpe neuronen (zenuwcellen) en hartspiercellen geven geen aanleiding tot kanker omdat deze niet
meer kunnen delen
• Stimulus voor ongeremde groei in doorgaans niet gekend
• Regulatie voor celgroei gebeurt via groeifactoren waarvoor aan opp. v/d cellen receptoren bestaan
Ø Vb: plaatjesgroeifactoren (PDGF= plateletderived growth factor), fibroblastergroeifactor (FGF),
insuline-achtige groeifactoren (IGF), ….
• 2 soorten genen die als hun expressie verstoord is, aanleiding knn geven tot ongebreidelde groei
• Oncogenen= groep genen die coderen om celdeling te stimuleren & zijn aanwezig in ALLE cellen
Ø Normale cel (geen kanker): oncogenen zijn in normale hoeveelheden aanwezig
Ø Kanker: overdreven expressie van ocogenen
Ø Mutaties in deze genen zijn dominant
• Tumorsuppressorgenen= groep genen die celdeling verhinderen/stillegen
Ø Kanker: wanneer hun expressie stilgelegd wordt
Ø Mutaties in deze genen zijn recessief
• Contactinhibitie is verstoord bij kankercellen
Ø Normale cellen stoppen met delen zodra ze volledig omringd zijn door naburige cellen
Ø Kankercellen delen verder → ophoping v cellen ontstaat (tumor)
2) Goedaardige en kwaadaardige tumoren
• Goedaardige tumoren:
Ø Geen invasieve eigenschappen (kunnen onderliggend weefsel niet binnendringen)
Ø Metastaseren niet (zaaien niet uit op afstand)
• Kwaadaardige tumoren:
Ø Invaderen omgevende weefsels
Ø Metastaseren
• Termen goedaardig en kwaadaardig slaan op biologisch gedrag v/d tumoren
Ø Onbehandeld kwaadaardige tumor: dood
Ø Onbehandeld goedaardige tumor: niet dood, tenzij gelegen op een kritische plaats (hersenen,
bloedvat,…) of doodt tumor de patiënt door zijn secretieproducten
A. Tumorgroei
• Kinetiek v kankercellen is een ongeoredende groei, maar niet noodzakelijk snellere groei
• Evenwicht tss nieuwgevormde en afstervende cellen is doorbroken: er komen meer cellen bij dan
afsterven
,3) Kankeretiologie (carcinogenese)
• Oorzaak v/e kwaadaardige tumor is vaak niet te achterhalen
• Uitzondering: relatie v tabaksrook en longkanker
A. Chemische carcinogenese
• Sir Percival Pott: verband herkend tss blootstelling aan chemische carcinogeen en kanker
• In Japan (1915): huidkanker experimenteel verwerkt bij konijnen
• Chemische carcinogenen moeten eerst geactiveerd w voor ze met celbestanden knn reageren
• Chemische carcinogenese= meertrapsproces:
Ø Initiatie: onomkeerbaar & met huidige methoden niet detecteerbaar
Ø Promotie
Ø Progressie: autonoom proces
Ø Kanker: wnnr het verder uitgezaaid is via bv de bloedbaan
• Directe carcinogenen gaan covalente binding aan met macromoleculen
(stikstofmosterd,benzylchloride,metalen,..)
• Indirecte carcinogenen:
Ø Eerst omzetting v/e niet-reactief bestanddeel (procarcinogeen) in een reactief bestanddeel
Ø Omzetting gebeurt enzymatisch, vooral in lever, dr detoxificerende enzymen die tussenkomen in
neutraliseren v lichaamsvreemde chemische substabties
• Spectrum v elk carcinogeen is verschillend: knn kanker veroorzaken in organen of weefsels
Ø Polycyclische koolwaterstoffen (koolteer) zijn carcinogeen op de plaats waar ze zijn aangebracht.
Ze worden gemetaboliseerd tot electrofiele epoxiden dr P450-dependente gemengde functie
oxidasen
Ø Aflatoxine B1 (Aspergillus flavus) w gemetaboliseerd in lever tot epoxide waarna covalente
binding met DNA kan plaats vinden
Ø Aromatische aminen (aniline) & azolkleurstoffen (botergeel) veroorzaken blaas- & leverkanker
Ø Nitrosaminen spelen rol in ontstaan v gastro-intestinale carcinomen (maag-darmkanker)
Ø Metalen: cadmium, kobalt, nikkel, lood
a) Factoren die chemische carcinogenese beïnvloeden
• Activiteit v gemengde functie oxidasen (= belangrijk enzym in cel, rol in metabolisme): hoger bij
pasgeborenen (gevoeliger dan volwassenen)
• Hormonale status: vrouwen zn gevoeliger aan amoniazotolueen & diethylnitrosamine. Mannen zijn
gevoeliger aan aromatische aminen
• Dieetsamenstelling: laag eiwitgehalte doet gevoeligheid vr leverkanker dalen als gevolg v daling v/d
oxidase-activiteit
b) Chemische carcinogenese en mutageniciteit
• Niet alle mutagene stoffen zijn carcinogeen (90% v carcinogenen zijn mutageen)
• Mutagene stof= stof die mutatie/verandering in DNA kan veroorzaken
• Fouten/mutaties in DNA dan stijgt kans op ontwikkelen v kanker
• Men is bacteriën gaan gebruiken voor carcinogeniciteitstesten → Ames test (Bruce Ames jaren 70)
Ø Speciale stammen v Salmonella typhimurium deze hebben mutaties in hun histidine operon
v Histidine auxotroof= knn het aminozuur histidine niet meer zelf synthetiseren
v Mutaties in celwand waardoor ze permeabel zijn voor teststoffen
v Gevoelig voor mutaties want het DNA-herstelapparaat v deze bacteriën is gesaboteerd
Ø Stammen w opgekweekt in minimaal medium dat test-stof bevat
Ø Bacteriën w gemengd in beetje vloeibare agar waarin beetje histidine zit
v Om zeker te zijn dat er groei is en dat DNA replicatie kan plaatsvinden
v Geen histidine aanwezig: geen groei en geen replicatie v DNA en geen mutaties
Ø Mengsel v vloeibare agar w uitgegoten om minimale agar & geïncubeerd vr 2a3 dagen bij 37°C
Ø Alle bacteriën eerste uren groeien tot histidine op is
, Ø Daarna enkel revertanten (hebben via terugmutaties mogelijkheid om zelf histidine aan te maken)
verder groeien, geeft zichtbare kolonies
Ø Kolonies tellen & vergelijken met controleplaat (zonder teststof) om relatieve mutageniciteit v/d
teststof te bepalen
v Hoe meer kolonies, hoe groter de mutageniciteit
• Vaak leverextract aan mengsel toegevoegd in toplaag → veel stoffen zijn pas carcinogeen na
omzetting in lever
c) Chemische carcinogenese als veeltrapsproces
• 4 hypothetische stadia:
Ø Initiatie: omkeerbaar & dr initiator (carcinogeen) & normale cel w beschadigd dr straling
Ø Promotie: omkeerbaar & nog geen autonome groei & groei duurt voort zolang promoter inwerkt
& cel is onderhevig aan prikkels en gaat delen (groeien)
Ø Progressie: onomkeerbaar & onafh. V carcinogeen of promotor & autonome groei
Ø Kanker: onomkeerbaar & verkrijgen v/d mogelijkheid tot invasie en metastasering
B. Fysische carcinogenese
a) UV-licht
• Carcinogeen effect UV-licht door licht met golflengte tss 290 en 320nm
• Klinische & emidemiologische gegevens zijn beschikbaar voor verschillende vormen v huidkanker
• UV-licht kankerverwekkend dr vorming v thymine-dimeren in DNA
Ø Dr inwerking v UV zullen 2 naburige thymines met elkaar binden en dimeren vormen ipv dat
thymine gaat binden met adenine → normale DNA structuur w hierdoor verstoord
• Cel beschikt over herstelmechanismen om fouten in DNA op te sporen en te herstellen
• Patiënten met Xerdoderma pigmentosum (erfelijke ziekte, huidkanker) ontbreekt herstelmechanisme
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper studentfemke. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,99. Je zit daarna nergens aan vast.
