College aantekeningen
Collegeaantekeningen Inleiding Pedagogiek
- Instelling
- Rijksuniversiteit Groningen (RuG)
Dit zijn uitgebreide aantekeningen van de collegereeks Inleiding Pedagogiek uit collegejaar 2019/2020.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
Voorbeeld 4 van de 41 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: isisvdbend2002 • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Inleiding Pedagogiek AantekeningenCollege 1; 9-9-2019
Pedagogiek is een breed begrip: onderwijs, opvoeding en jeugdzorg.
Je groeit op in verschillende domeinen die verschillend zijn, maar wel met elkaar te maken
hebben (school, thuis etc.). Zowel ouder als kind hebben hiermee te maken.
In de orthopedagogiek gaat het over zware opvoedingssituaties (kinderen met ernstige
problematiek).
o Wanneer het ernstig is, is een glijdende schaal van geen tot grote problemen.
Er is onderscheid tussen orthopedagogiek en ‘gewone’ pedagogiek, maar er zit wel overlap
tussen.
1. Praktische zaken vooraf…
Informatie over colleges
Powerpoint na college op nestor
Inhoudelijke colleges opgenomen op nestor
o Hoorcolleges: bespreking van de stof aan de hand van een thema/onderwerp inhoud,
perspectief, methode
TiP bijeenkomsten en huiswerk ervoor verplicht
o TiP: theorie-in-praktijk; verwerking van de stof + bespreking
Lees voor college in ieder geval de abstract van de artikelen, of alvast het hele artikel
Tentamenstof: collegestof en artikelen
o Paragrafen over hoe het onderzoek is gedaan (statistiek e.d.) overslaan
o Bij iedere vraag staat over welk artikel het gaat
o Geen statistische informatie weten, geen auteurs waar naar gerefereerd wordt
o Vragen gaan over de kern van het artikel, net zoals het in het college wordt behandeld
o Open vragen: tussen de 10 en 20 regels voor een antwoord is goed, hoeft geen heel opstel
te worden maar wel een duidelijk verhaal.
2. Inhoud en positionering
Vier leerdoelen
1. Inzicht in breedte van de pedagogiek als academische discipline
2. Kennismaking met hedendaagse pedagogische vraagstukken en discussies
3. Kunnen gebruiken van pedagogische concepten bij het beschrijven van situaties of vraagstukken
4. (Gefundeerde) reflectie op pedagogische kwaliteit van opvoeding en onderwijs
Actuele vraagstukken (‘Pedagogiek is overal’)
Pedagogiek gaat over maatschappelijke vraagstukken en de verschillende aspecten/lenzen die hierbij
horen. Als pedagoog heb je een bepaalde maatschappelijke verantwoordelijkheid richting kinderen en
deze rijkt verder dan je persoonlijke opvatting en kan hier mee botsen. Je moet een weg zien te vinden in
hoe jouw opvattingen zich verhouden tot de maatschappelijke opvattingen.
Lenzen:
Gender
o Wat is de betekenis van gender in het onderwijs?
Culturele (etnische) diversiteit
o Cultuur beïnvloedt je opvattingen over opvoeding en onderwijs
o Ook taal speelt een rol in onze opvattingen/verwachtingen (bv. verbazing wanneer een
hoogleraar een vrouw blijkt te zijn)
o Wat betekent het in je onderwijs wanneer je deel uitmaakt van een culturele minderheid?
Deze verschillende aspecten kunnen elkaar versterken wanneer je bij meerdere
minderheidsgroepen hoort (bv. vrouw, zwart, lesbisch en in een rolstoel). Dit heet
intersectionaliteit.
Pagina 1 van 41
, De manier waarop de maatschappij nu functioneert en aan informatie komt is niet meer te
vergelijken met hoe dat een x aantal jaren geleden was. Je moet daarom in opvoeding en
onderwijs altijd rekening houden met de omstandigheden (sociale context) waarin mensen leven.
Actualiteiten: pedagogische praktijken in sterke mate bepaald door maatschappelijke (culturele)
factoren: ict, sociale media, politiek klimaat, globalisering, opvattingen man-vrouw, vraag naar
vaardigheden vanuit werkgevers... enz.
Opvoeding, vorming en onderwijs zijn geen ‘eilandjes’
3. Wat is pedagogiek?
Pedagogiek (Van Dale): het is zowel een opvoedingskunst als de leer van de opvoeding.
Pedagoog (Van Dale): een gouverneur of leermeester, maar ook iemand die zich toelegt op de
studie van de pedagogiek.
Pedagoog (Wikipedia): een pedagoog is iemand die kijkt naar de ontwikkeling van de jeugdige
Maar een pedagoog is veel meer dan dat.
Pedagogiek als opvoedingswetenschap
We zijn geïnteresseerd in kennis over opvoeding (breed begrip) maar ook kennis ten dienste van
de opvoeding, zodat je er wat mee kan doen.
We hebben hierdoor te maken met zowel objectieve kennis (neutraliteit) als met normativiteit
(waardegeladenheid). Deze zijn allebei essentieel voor de pedagogiek.
Kretschmer & Vrijen (2019)
Wanneer we het hebben over kennis over de opvoeding
hebben we het met name over menselijk gedrag. Maar
waar komt menselijk gedrag vandaan?
Dit heeft te maken met je genen (hoe je bent) en
je omgeving (wat je geleerd hebt).
o Hoe een kind zich gedraagt is voor een
deel bepaald door zijn genen maar ook
door de opvoeding, het leefklimaat en de omgeving.
o Hoe ouders doen en zijn en hoe de huiselijke sfeer is bepaalt wat een kind leert als
‘normaal’.
o De genen van een kind maken ook uit, want hoe het kind is beïnvloedt hoe de ouders
omgaan met het kind en dus de opvoeding.
o Genen sturen zowel hoe het kind wordt als hoe de ouders met het kind omgaan.
o Hoe meer kennis we hebben over de rol van genen, hoe beter ouders ondersteund
kunnen worden in hun rol als opvoeder.
Opvoeding: erfelijkheid én leren
Opvoeding bestaat dus uit erfelijkheid en genen.
De omgeving van een kind is deels bewust en deels onbewust ingericht door ouders.
o Ze hebben een idee van wat een goed/ideaal gezinsklimaat is (opvattingen over ‘hoe het
hoort’) en richten het klimaat zo in.
o Onze opvattingen over hoe het zou moeten (ideaalplaatje van opvoeding) klinkt dus door
in de vraag en omschrijving van wat opvoeding is. Als het namelijk niet voldoet aan deze
opvattingen van hoe het hoort te zijn, is het misschien geen opvoeding.
‘De vraag wat opvoeding is, kan niet losgezien worden van de vraag wat opvoeding hoort te zijn.’
o Gebaseerd op bijvoorbeeld religieuze overtuiging, mensbeeld (bv. gevoelswezen,
rationeel wezen…) of maatschappelijke idealen
rol van bredere context (omgeving)
Kennis ten dienste van de opvoeding
Pedagogiek is een betrokken wetenschap verbeteren van praktijken
Pagina 2 van 41
, o We hebben kennis over de opvoeding, maar deze willen we ook ten dienste stellen van de
opvoeding. We willen de praktijk/het dagelijkse leven van jongeren verbeteren. Dit
kunnen grote dingen zijn maar ook kleine dingen.
Betrokken
Kinderen en jongeren ondersteunen bij het leren omgaan met zichzelf, met anderen en met hun
omgeving
o Als wetenschappers moet je een bepaalde afstand kunnen houden tot datgene wat je
bestudeert, maar pedagogen doen hun onderzoek vanuit de betrokkenheid die ze voelen.
o Die betrokkenheid zit hem er in dat we kinderen willen leren groot te worden, om te
gaan met zichzelf en hun omgeving, omgaan met grenzen en vrijheid.
Omgaan met grenzen en met vrijheid
o = morele plicht, gekoppeld aan o.a. democratische samenlevingsvormen
o Waar precies de grenzen en de vrijheid liggen is niet zo te zeggen. Hiermee omgaan kan
de één ook beter dan de ander.
Niet: kinderen vormen, kneden naar een bepaald ‘model’
o Hoe mensen willen omgaan met grenzen en vrijheid is niet één vaststaande manier, er zit
speelruimte in.
Voorbeeld
“Wetenschappelijk onderzoek bewijst dat investeren in de ontwikkeling van jonge kinderen van groot
belang is. Een goede basis maakt een wereld van verschil voor onze economie en maatschappij.”
= rechtvaardiging van opvoeding/onderwijs op economische gronden
En wat kunnen/moeten/willen/mogen we nu doen?
Nu heb je de kennis, maar wat nu?
Bv. je leert je kind door te slaan heel snel netjes eten, dan heb je empirisch bewezen dat slaan helpt. Maar
betekent dit dat slaan de manier is om je kind netjes te leren eten? Betekenen feiten dat je het moet doen?
We hebben moet ethische richtlijnen te maken, met regels over fatsoen en met wetgeving.
Wet- en regelgeving
We hebben te maken met randvoorwaarden voor pedagogische praktijken. Deze bestaan uit wet- en
regelgeving:
Leerplichtwet
Wet op jeugdzorg
Universele verklaring Rechten van het Kind
Kinderbescherming
Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO)
Ethische dilemma’s
Ethische dilemma’s kunnen ook randvoorwaarden vormen.
Mogen agressieve patiënten in de gehandicaptenzorg worden vastgebonden ter bescherming van
zichzelf en anderen?
Moet Bureau Jeugdzorg in actie komen en een kind uit huis plaatsen wanneer een kind ernstig
overgewicht heeft? Wat als het overgewicht de ontwikkeling van het kind ernstig verstoort?
Pedagogiek
Pedagogiek: de wetenschap die zich bezighoudt met vraagstukken rond opvoeding, vorming,
leren en ontwikkeling in hun maatschappelijke en culturele context met als doel: bestaande
opvoedingspraktijken beter te begrijpen en ze te verbeteren
Complex en ingewikkeld? Vaak wel....
o Soms weten ouders echt niet meer wat ze moeten doen, maar soms valt het ook heel erg
mee.
College 2; 12-9-2019
Pagina 3 van 41
, Gezinsopvoeding
Opzet college
1. Inleiding: huisje-boompje-beestje
2. Maatschappelijke veranderingen
3. Opvoedingsonderzoek (Gezinsrapport)
4. Reflectie
1. Inleiding
Huisje-boompje-beestje heeft iets heel traditioneels
o 60% van de jongeren wil trouwen
Er zijn overal in de samenleving gezinnen te vinden in verschillende vormen
De afgelopen decennia/eeuw is er veel veranderd in de opvoeding, maar er zijn ook parallellen te
vinden
o Opvattingen van ‘hoe het hoort’ zijn veranderd
2. Maatschappelijke veranderingen
Verschuivingen sinds ± jaren ’60:
Detraditionalisering: de rol van tradities wordt steeds verder teruggedrongen
o Secularisering: de rol van religie/de kerk/de dominee in het dagelijks leven neemt steeds
verder af
o Scheidslijnen tussen zuilen (verzuiling) worden steeds meer doorbroken
o Rol neemt af maar verdwijnt niet helemaal
Individualisering: er wordt steeds meer aandacht besteed aan en nadruk gelegd op het belang van
eigen keuzes maken in je leven
o Vanzelfsprekendheid dan je in je ouders’ voetsporen treedt neemt af
o Eigen keuzes maken voor je levensweg
Emancipatie van vrouwen
o Maken van eigen keuzes werd ook steeds meer benadrukt als belangrijk voor vrouwen
Met de toeneming van de detraditionalisering kwam er een stijging van opleidingsniveau
o Er kwam meer en langer onderwijs voor meer mensen
o Door de Mammoetwet (1968) kon je van het ene schooltype doorstromen naar een hoger
schooltype
o Hierdoor werd het ook in de praktijk mogelijk om eigen keuzes te maken voor wat je
wilde in je leven (bv. je kon nu daadwerkelijk tandarts worden omdat je kon opstromen
op niveau)
Gevolgen voor gezin
Trouwen op hogere leeftijd
o Huwelijk wordt uitgesteld
Vaker samenwonen vóór huwelijk
Eerste kind op hogere leeftijd (25 29 jaar)
o Hoger opleidingsniveau; ‘genieten van vrijheid’; andere ambities
Deelname aan arbeidsmarkt door vrouwen sterk toegenomen
Minder grote gezinnen
o Door anticonceptie makkelijker te sturen
Vaker echtscheidingen
Gevolgen voor opvoeding
Niet alleen de samenstelling van gezinnen veranderen, maar ook de invulling (hoe wordt er opgevoed)
verandert
‘Van bevelshuishouding naar onderhandelingshuishouding’ – Abram de Swaan, socioloog
o Bevelshuishouding: duidelijke hiërarchie, er is een duidelijke baas + volgzaamheid +
gehoorzamen
Pagina 4 van 41
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lidewijzilverberg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 83637 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen