College aantekeningen
Hoorcolleges Internationale Geschiedenis van Nederland
Universiteit van Amsterdam, studiejaar 2019/2020. Alle hoorcolleges voor het vak Internationale Geschiedenis van Nederland.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
Voorbeeld 4 van de 62 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
1 beoordeling
Door: tiemenvandijk • 4 jaar geleden
Voorbeeld van de inhoud
Hoorcollege Internationale geschiedenis van Nederland 1Van wie is de Nederlandse geschiedenis
Waarom Internationale Geschiedenis van Nederland?
- ‘Nederland’ is niet alleen het huidige grondgebied. Het is maar een deel van de
Nederlandse geschiedenis, alles in onze nationale geschiedenis is ingebed in trans- of
internationale bewegingen
- Trans- of internationale inbedding van de nationale geschiedenis; betere verklaringen,
invloed, factoren. Als we proberen Nederland in de internationale context te bekijken,
kunnen we het beter begrijpen.
- ‘Cultural/political transfer’: invloed, toe-eigening. Het uitwisselen van tradities,
ideeën, gebruiken. Alles is gerelateerd aan voorbeelden die van elders zijn en in elk
land geadapteerd worden.
- Nederland heeft lang een grote aanwezigheid gehad in de wereld als koloniale
mogendheid. De mogelijkheden van Nederland om daar die rol te vervullen heeft te
maken met de internationale situatie.
- Migratie: de wereld binnen Nederland. Nederland is niet alleen nu veranderd, migratie
is al eeuwen aan de gang.
Actualiteit: verbinding of erkenning?
- Nederlandse geschiedenis in verkiezingsprogramma’s, discussie over nationale
identiteit (canon van Nederland; wie en wat moet erin inclusieve geschiedenis;
geschiedenis die iedereen een plaats geeft), Zwarte Piet, Slavernij. Het is dus niet iets
dat alleen binnen de politiek blijft.
- Van wie is de ‘nationale geschiedenis’? Het is een terrein waarop groepen in de
samenleving claims leggen. Welke plaats moeten de 1,5 miljoen mensen hebben die
een migratieachtergrond hebben? En hoelang hebben ze deze achtergrond, wanneer
worden migranten deel van de Nederlandse geschiedenis? En in hoeverre blijven ze
horen bij de geschiedenis van hun thuisland? Welke geschiedenis gaat aanvoelen als
‘eigen geschiedenis’. Dit alles heeft te maken met het leggen van claims op
geschiedenis. Het is niet veel anders dan in het politieke debat. Allerlei groepen
proberen hun verhaal, hun beeld, hun tradities via de geschiedenis te verdelen,
behouden of een plaats te geven.
- Nationale geschiedenis: compromis, selectie of verzameling van tegenstrijdige
perspectieven? Het kan niet in een verhaal, dan is het lastig de geschiedenis multi
perspectief te laten zijn. Zo’n boek zou soms een compromis zijn. Meestal is nationale
geschiedenis een vorm van selectie, waarbij sommige gebeurtenissen en mensen
ondergeschikt zijn. Tegenstrijdige perspectieven kun je je als verhaal niet goed
voorstellen.
- Het tragische lot van het Nationaal Historisch Museum. Plan uit 2005, geopperd werd
tot de oprichting van een Nationaal Museum. Heeft te maken met het creëren van een
nationaal verhaal. Het probeerde voor iedereen alles te integreren. Kun je zo’n
museum maken?
Geschiedenis van wie of wat?
Van wie
- Volk, bewoners, inwoners – maar wie is Nederlander? Historici gaan ervan uit dat het
een geschiedenis is van Nederland en het Nederlandse volk. Maar wie zijn er dan
Nederlands? Er bestond lang geen wet op het Nederlandsschap. Dit is dus geen goed
criterium.
, - Welke eerdere bewoners zijn ‘voorouders’? In hoeverre zijn verre voorouders, waar
wij een klein deel van ons DNA mee gemeen hebben, verwant aan moderne
Nederlanders. Uiteindelijk kwamen de Europese volken uit hetzelfde gebied.
- Verandering van grenzen: horen Fransen, Luxemburgers, Belgen, Oost-Friezen erbij
of niet? De geschiedenis omvat delen die nu niet meer bij Nederland horen.
- En de bewoners van de koloniën? Zijn zij deel van de Nederlandse geschiedenis?
Koloniale geschiedenis hoort bij de geschiedenis van Nederland, maar de inwoners
worden daar vaak niet bijgerekend. Vraag je af wat het motief van in- of uitsluiting is.
- Vanaf wanneer behoren migranten tot de nationale geschiedenis? Genetica is geen
goed argument. Het succes van de Gouden Eeuw was veelal te danken aan migranten.
Van wat
- Het staatsverband, in zijn huidige omvang, pas sinds 1839 of 1975 (onafhankelijkheid
Suriname)?
- De monarchale eenheidsstaat, sinds 1806 of 1813 (Oranjes kregen het koningschap)?
Dus een product van de laatste twee eeuwen
- Maar toch ook de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden, 1581- 1805? Maar dit
is een protestantse opvatting, katholieken wijzen erop dat de geschiedenis begint bij in
de middeleeuwen, bij de Bourgondische hertogen.
- De Bourgondische Kreits, de middeleeuwse Nederlanden, de Hollandse graven,
Utrechtse bisschoppen, de Gelderse en Brabantse hertogen? Ontwikkeling taal en
bijvoorbeeld rechtspraktijken liggen hier.
- Maar hoe ver kijk je? Kijk je naar de vroege middeleeuwen woonden hier de Saksen,
Salische Franken en Friezen: behoren zij ertoe? Wat wij in de middeleeuwen met
Friezen aanduiden is nu heel anders. Groepen verschuiven. Het grondgebied is dus een
problematische factor.
Wat houdt geschiedenis bijeen? Waarom vormt alles wat zich in een bepaald gebied
heeft afgespeeld een verhaal?
- Volksgeest: elke groep of volk heeft iets van zichzelf. Zeitgeist. Door de gehele
geschiedenis heen van elk volk een soort ziel of geest heerst die continuïteit
bevorderd. In werkelijkheid is het fictie, een romantische voorstelling bedoeld om
tijden tot een geheel bij elkaar te houden. Een etnisch concept van een natie; mensen
met hetzelfde bloed. Dat heeft een aard, net als mensen een karakter hebben. Het idee
van de gezamenlijke volksaard wordt terug geprojecteerd op het verleden.
- A.W. Byvanck. De voorgeschiedenis van Nederland (1941); oervolken als directe
voorouders. Een vooraanstaande archeoloog. Toen Nederland bezet was door de
Duitsers probeerde hij een eigen Nederlandse geschiedenis te vestigen, met een eigen
karakter en eigen aard. Hij leidde de volksgeest af uit cultuurobjecten die bij
opgravingen waren gevonden. Zijn gedachte was dat in cultuur de volksaard het beste
in zit. Dit zou al dateren uit het neolithicum, de oude steentijd. Hij meende uit
opgravingen verschillende beschavingen te onderscheiden. Bijvoorbeeld
ketelbekercultuur. Droeg bij aan provinciale nationaliteit. Clichés over de mentaliteit
over mensen in een bepaalde provincie werden hier tot in het aller verste verleden
terug geprojecteerd en gebruikt als bewijs voor continuïteit door de eeuwen heen. Hier
was niets typisch aan, omdat deze objecten overal in Europa lagen. Berust op het
argument dat de mensen die het langst in een gebied aanwezig zijn recht hebben op de
geschiedenis ervan.
,Welke geschiedenis beschouwen we als nationaal? Wat is er precies nationaal aan? Is
nationale geschiedenis voor iedereen hetzelfde?
- Is die hetzelfde voor vrouwen, armen, boeren, de provincies (provinciaal besef nog
sterk)?
- Meestal: Hollandocentrisch (Holland als belangrijkste gewest), mannelijk, hoge
politiek en cultuur (de beste prestaties van de cultuur), stedelijke economie of
economische centra, vernieuwende bewegingen (hetgeen dat verandert; dus niet de
geschiedenis van het dagelijks leven; mensen leefden eeuwenlang hetzelfde soort
leven, hier wordt niets over gezegd).
- Alternatieven: gender, History from below (bij wie zat het nationale gevoel in het
verleden, voelden mensen zich Nederlands?), Alltagsgeschichte
Wat is er eigenlijk ‘nationaal’ aan de Nederlandse Geschiedenis?
- Meeste grote historische processen (Renaissance, Verlichting, staatsvorming, opkomst
parlementen) zijn transnationaal: nationale geschiedenis is een lokale verwerking van
bredere processen en patronen komt tot stand via transfer en uitwisseling (radio,
film, vakbonden in heel Europa, congressen etc.). Mensen wisselen veel uit, het beste
wordt overgenomen. Dit relativeert nationale geschiedenis; hetgeen dat nationaal is, is
hoe het land hetgeen verwerkt of omvormt.
- Nederlandse Geschiedenis alleen trendsettend of internationaal relevant in de 16e-17e
eeuw (Opstand, Gouden Eeuw, VOC/kolonialisme, vroege Verlichting, WO2, Jaren
Zestig, populisme). Alles dat daartussen zit is wekt internationaal niet de
belangstelling.
- Nederlandse Geschiedenis steeds onder invloed van de internationale situatie
(oorlogen, macht, revoluties). Het lot werd vaak bepaald ver buiten Europa
(bijvoorbeeld de situatie in Spanje tijdens de Tachtigjarige Oorlog; toen Spanje zich
bezighield met het Ottomaanse Rijk; toevalligheden).
Vaderlandse geschiedenis en identiteit: wanneer?
Oudste betekenissen vaderland/patria/natio/natie:
- Neutraal (vanuit de middeleeuwen): gebied, de hemel, nageslacht, herkomst.
- Vanaf de 16de eeuw wordt het duidelijker: herkomst, groep, vooral eigen directe regio.
Dan ontstaat ook het begin van het grotere geheel: Batavia, Belgium, Nederlanden,
Dietsch-lant (Dietsch: eigen (taal)).
- Reikwijdte vaderland en natie is van de 16 e tot ver in de 18e eeuw betekend die altijd
meerderde dingen tegelijk. Men denkt bij vaderland aan de eigen streek en stad, de
plaats van herkomst. Hier verschuift in de loop der tijd een andere betekenis overheen,
van een groter staatsgeheel. Dit wordt gevoed door de Opstand; de strijd tegen
buitenlands gezag gaat steeds meer definieerden wat het eigene is en wat het
buitenlandse is. De leeuw die de vorm van Nederland laat zien als symbool van gezag
en kracht; beeldcultuur creëert beeld van eigenheid en samenhang.
Schepping van de ‘Batavenmythe’ (zoeken naar oudste voorouders die bewonderingswaardig
zijn)
- Naar Tacitus’ De origine et situ Germanorum (98 n.C.) schreef over de volken aan de
grenzen van het Romeinse Rijk. Hij schreef dit op basis van andere auteurs.
- Vanaf Erasmus (Auris Batava 1508) en Aurelius (Divisiekroniek 1517) tot Hugo de
Groot (Parallelon Rerumpublicarum 1602) identificatie van Bataven met Holland en
de Republiek. Bataven geïdentificeerd met Holland. Eigenschappen Bataven
(onafhankelijk, strijdbaar, ruw, bot, loyaal) benadrukt.
, - Mythe van heldhaftige, vrijzinnige, onafhankelijke, eenvoudige Bataven speelt lang
een belangrijke rol, tot aan 1805. Bijvoorbeeld de Bataafse Republiek veel later.
Nationaal besef wordt in de 18de eeuw minder internationaal, Nederlandser gericht: taal, recht,
geschiedenis. Republiek had enorm veel buitenlandse contacten, het was het uitgeefhuis van
Europa. In de 18e eeuw nationaliseert Nederland; Nederlands als taal, verdieping in de
Nederlandse geschiedenis, Nederland geen grootmacht meer; Nederland keert zich naar
binnen en nationaliseert.
Stimulans door Frans-Napoleontische overheersing 1806-1813 na 1813 ‘Oranje’ als
eenheidssymbool
In de 19e eeuw wordt het nationaal besef breed aangeleerd en bevorderd. Bijvoorbeeld
door:
- Algemeen onderwijs (taal, geschiedenis, aardrijkskunde). Het aanleren van nationale
waarden en geschiedenis.
- Professionalisering en popularisering van de geschiedenis
- Monumentencultuur (helden, standbeelden) – oprichting rijksmuseum
- Maar ook: spoorwegen (nu intensieve communicatie; Nederland dicht bij elkaar),
dienstplicht
Nationale geschiedenis
- Internationaal fenomeen: toe-eigening en nationaal worteltrekken (zoeken naar oudste
voorouders)
- Behoefte om de eigen natiestaat continuïteit te verschaffen: oude ‘bronnen’ (al niet
vervalst) en op zoek naar oude oervolken (Galliërs, Nerviers, Bataven Daciers etc.).
- Het ‘Walhalla’ bij Regensburg (Zuid-Duitsland). Kopie van het Parthenon in Athene,
rond 1830 (Romantiek) gebouwd om de Duitse cultuur een plek te geven.
- Naties als historische ‘wezens’ die zich ‘verwerkelijken’ in de geschiedenis, elk met
een eigen taak. Alle naties beschouwen zich in de 19 e eeuw als biologische wezens die
zich moeten verwezenlijken, die een eigen taak hebben te vervullen (bijvoorbeeld een
leidende taak). Ze hebben allemaal wel een eeuw gehad waarop ze op de voorgrond
kwamen.
- De unieke bijdrage en meerwaarde: vrijheid, de staat, de ware religie
- Nationale geschiedenissen hebben een sterke ideologische lading
- ‘Integralistische’ trekking: geen plaats voor minderheden, mislukte perioden,
partijstrijd, tegenstellingen
Ontwikkelingen in de 20e eeuw
- Na WO2 kritische reflectie op verschijnsel van het nationalisme zelf
- Vanaf 1980: nationalisme bedenksel als manier om mensen gedwongen te
indoctrineren tot een nationaal collectief. Functionalistische benaderingen natiestaat en
nationalisme (Gellner, Anderson, Hobsbawm)
- Vanaf 2000: nadruk op collectieve herinnering, hetgeen dat mensen in een land bindt
lieux de memoire (Nora) toonaangevend werk en de herinneringscultuur
- Maar ook weer op erfgoed, identiteit en canonvorming. Is dit de taak van de
geschiedenis? Is het ‘thuisgevoel’, de binding en de inclusiviteit van belang? Of is
juist de deconstructie van belang?
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper annageschiedenis. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,49. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66579 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen