- Intergovernmental panel on climate change
- Opgericht in 1989 door WMO (world meteorological organization) en UNEP (united nations
environment programme)
- Objectieve informatie over:
o Oorzaken klimaatsverandering
o Impact op de leefomgeving en socio-economische gevolgen
o Mogelijke actie om klimaatverandering tegen te gaan (mitigatie)
o Mogelijke actie om ons aan te passen aan klimaatverandering (adaptatie)
- Rapporten IPCC
o Goedgekeurd door alle landen
o Mogen enkel info bevatten die gepubliceerd is in wetenschappelijke tijdschriften
Klimaatmitigatie
- Maatregelen die genomen worden om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen/ beheersen
- Doel: oorzaak van klimaatverandering aanpakken
o CO2 uitstoot verminderen
o CO2 uit atmosfeer halen
Klimaatadaptatie
- Aanpassen van reeds optredende effecten van klimaatverandering met focus op verminderen van
kwetsbaarheid en vergroten van veerkracht
- Doel: ontwikkelen van strategieën om zich aan te passen aan:
o Stijgende zeespiegel
o Intensere hittegolven
o Toenemende overstromingen …
Stralingsbalans van aarde bepaalt klimaat
- Inkomende zonnestraling bepaald door:
o Verandering van zonneactiviteit
o Baan van aarde rond de zon
- Mate waarin zonnestralen wordt omgezet in warmte
o Reflectie door ijs, wolken, stof, … => maken geen deel uit bij warmte
o Overblijvende straling worden geabsorbeerd door de oceaan
Warmte verdwijnt terug naar de ruimte onder vorm van infrarode stralen of
warmtestralen
- Vasthouden warmte
o Broeikasgassen => water, CO2, methaan, stikstof
o Warmte afgegeven
Deel naar ruimte en deels naar aardeoppervlak => houden aarde warm
, Reflectie op
atmosfeer
BROEIKASGASSEN
Natuurlijk broeikaseffect
- Broeikasgassen in atmosfeer houden warmte vast
- Aarde ontvangt energie van de zon onder vorm van licht absorptie
o Helft zonnestralen
Weerkaatst tegen atmosfeer terug naar de ruimte => reflectie en verstrooiing
Of wordt geabsorbeerd door de atmosfeer
o Andere helft zonnestralen Warmte-
Door atmosfeer => bereikt aardoppervlak straling naar
ruimte
Door reflectie zal deel terug naar de ruimte gestuurd worden
(Albedo-effect van de aarde) Langvorm-
ige IR
Minder dan de helft van de zonnestralen zal de aarde opwarmen Natuurlijk
broeikas
effect
- Nadien straalt aarde warmte uit
o Onder vorm van langvormige infraroodstralen
o Deel ontsnapt uit atmosfeer in ruimte
o Andere deel stralen wordt gevangen door broeikasgassen in atmosfeer
Continue uitwisseling stralen
Warmte-isolerende werking= natuurlijk broeikas effect
- Gemiddelde T op aarde= 15°
o Zonder broeikasgassen 33°C kouder (-18°C)
- Algemeen
o Mens verstoord natuurlijk broeikaseffect
o Door verbranding fossiele brandstoffen (FB)
o FB
Gevormd uit plant en dierlijke resten die bedekt worden met slib
Resten snel met slib bedekt, kans dat het niet helemaal kan rotten
Gassen kunnen niet ontsnappen
Ontstaan steenkool, aardolie, aardgas
o Niet altijd constant geweest
CO2 concentratie doorheen tijd
Schommelde tussen 170-300ppm
Begin industriële revolutie (1750) boven 300ppm
- Verloop temperatuur in de tijd
o Lage [CO2]= lage temperaturen= glacialen
o Hoge [CO2]= hoge temperaturen= interglacialen
o Oorzaak temperatuursveranderingen van 5° door verandering van baan van aarde rond zon
Door deze hogere T namen ook de broeikasgassen toe => feedbackprocessen
Bij hogere T zal de activiteit van microben in de bodem toenemen
Versterkt stijging van temperatuur
o Huidige opwarming
Niet getriggerd door baan rond de zon maar door uitstoot broeikasgassen
, - Soorten
o CO2
Verbranding olie, kolen en gas 87%
Ontbossing 13%
Normaal door natuur terug opgeslagen in planten en oceaan
Grootste bijdrage aan opwarming aarde 74%
o Methaan (CH4)
Landbouw => koeien en rijstproductie 42%
Stijging Ontginning en transport FB 38%
rond 30x sterker dan CO2
1750 Lagere concentratie voorkomen
Bijdrage opwarming 17%
o Lachgas (N2O)
Landbouw (biomassaverbranding, bemesting) 60%
Verbranding FB 40%
300x sterker dan CO2
Concentratie 330 ppb => 1000 x lager dan CO2 concentratie in atmosfeer
Bijdrage opwarming 6%
- Fossiele brandstoffen
o 75% van broeikasgasemissies
OPWARMING VAN DE AARDE
Temperatuurschommeling tijdens laatste 10 000 jaar (na ijstijd)
- Temperatuur blijft vrij constant
- Holoceen
o Periode waarin moderne mens zich heeft ontwikkeld tot grote beschaving met ontwikkeling
van landbouw
o Hierdoor is temperatuur buiten range gekomen die daarvoor constant was
Rol van de mens
- Links: geobserveerde opwarming
o Volledig te wijten aan de mens!
- Rechts:
o Factoren die aan opwarming bijdragen
Broeikasgassen
Opwarmend effect van broeikasgassen
tegengewerkt door koelend effect van
aerosolen
o Factoren die aan verkoeling bijdragen
Aerosolen= luchtvervuiling
o Totale impact door mens (opwarming 1,1°)
Broeikasgassen + vervuiling
, Komt overeen met geobserveerde opwarming
- Natuurlijke factoren en interne variabiliteit spelen geen rol in opwarming
- Mens volledig verantwoordelijk voor opwarming aarde
o IPCC
o Onweerlegbaar dat menselijke activiteiten de huidige klimaatverandering veroorzaken
Gevolgen
- Afsmelten gletsjers
o Afsmelten leidt lokaal tot wateroverlast
Ijs verdwenen= watertekort
o Stralingsbalans
Zonlicht reflecteert op ijs => ijs weg => licht komt op bodem terecht wat de
opwarming versterkt
o Smeltwater komt in zee terecht
Smelten ijskappen Groenland => zeespiegel stijgt met 7m
Smelten ijskappen Antartica => zeespiegel stijgt met 50m
o Relatief traag proces
Zelfs bij extreme opwarming kan het 100den jaren duren
- Afsmelten zeeijs
o Weinig effect op zeeniveau
o – effect op albedo = weerkaatsing zonlicht
Vrijgekomen oceaan absorbeert meer zonlicht dan het ijs dat er boven lag
o Zomer => smelten ijs
Winter => aangroei ijs
- Oceanen
o Verzuring
o CO2 lost op in water en heeft verzurend effect
o pH daalt bij stijging van CO2 concentratie in atmosfeer
o Bedreiging zeeleven
Korale en kreeften heel gevoelig
Skelet gemaakt van kalk => kalk lost sneller op door verzuring
o Mariene hittegolven
- Weersextremen
o Oorzaak
Toename gemiddelde T
Intensivering watercyclus
Warmere atmosfeer= meer waterdamp= meer vasthouden water= meer
neerslag
Maar ook meer droogte als water te lang wordt vastgehouden
Verzwakking straalstroom
Straalstroom
o Band van winden op 10km hoogte
o Koude lucht van noorden scheiden met warme lucht in zuiden
o Stroom gedreven door T verschil in noorden en zuiden
Opwarming op aarde niet overal gelijk
o Noorden: opwarming sterker
o Evenaar: opwarmer minder
o Temperatuursverschil tussen evenaar en noordpool neemt af
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper juliesutherland. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,56. Je zit daarna nergens aan vast.