Scriptie master Ondernemingsrecht. Ik heb een 7.5 behaald.
De scriptie gaat over greenwashing bij de BVm en hoe het enquêterecht dit zou kunnen voorkomen. Ik heb zowel empirisch als rechtsvergelijkend onderzoek gedaan.
,Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1 Inleiding...................................................................................................................................... 4
1.1 Inleiding ................................................................................................................................................ 4
1.1.1 De maatschappelijke onderneming in Nederland ........................................................................... 4
1.1.2 De maatschappelijke onderneming over de grens .......................................................................... 4
1.1.3 Greenwashing ................................................................................................................................. 5
1.1.4 De BVm en greenwashing .............................................................................................................. 6
1.1.5 Het enquêterecht ............................................................................................................................. 6
1.2 Hoofd- en deelvragen ............................................................................................................................ 7
1.3 Methodologische verantwoording ......................................................................................................... 7
1.4 Relevantie .............................................................................................................................................. 8
1.5 Leeswijzer ............................................................................................................................................. 8
Hoofdstuk 2 Greenwashing en de BVm .......................................................................................................... 9
2.1 Inleiding ................................................................................................................................................ 9
2.2 De BVm ................................................................................................................................................ 9
2.2.1 De BVm in grote lijnen .................................................................................................................. 9
2.2.2 Rechtsvorm..................................................................................................................................... 9
2.2.3 Vereisten......................................................................................................................................... 9
2.2.4 Verplichtingen .............................................................................................................................. 10
2.2.4 Beëindiging van het m-label......................................................................................................... 10
2.3 Greenwashing ...................................................................................................................................... 10
2.3.1 Kwalificaties en drijfveren ........................................................................................................... 10
2.3.2 Vormen ......................................................................................................................................... 11
2.4 Risico’s BVm ...................................................................................................................................... 12
2.4.1 Kritiek........................................................................................................................................... 12
2.4.2 Geen winstklem ............................................................................................................................ 12
2.4.3 Geen regelmatig controle ............................................................................................................. 13
2.4.4 Onvoldoende transparantie ........................................................................................................... 13
2.4.5 Consequenties............................................................................................................................... 14
2.5 Tussenconclusie .................................................................................................................................. 14
Hoofdstuk 3 Kenmerken van het enquêterecht ............................................................................................. 15
3.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 15
3.2 Kernelementen van het enquêterecht................................................................................................... 15
3.3 Geschiedenis........................................................................................................................................ 16
3.4 Ontvankelijkheidsvereisten ................................................................................................................. 16
3.4.1 Wie kan een verzoek indienen? .................................................................................................... 16
3.4.2 Wagevoe ....................................................................................................................................... 17
3.5 De enquêteprocedure ........................................................................................................................... 18
2
, 3.5.1 De eerste fase ............................................................................................................................... 18
3.5.2 De tweede fase.............................................................................................................................. 19
3.6 Tussenconclusie .................................................................................................................................. 19
Hoofdstuk 4 Het enquêterecht bij de BVm ................................................................................................... 20
4.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 20
4.2 Inzet enquêterecht bij de BVm ............................................................................................................ 20
4.3 Voordelen inzet enquêterecht .............................................................................................................. 20
4.3.1 Expertise Ondernemingskamer .................................................................................................... 20
4.3.2 Controle ........................................................................................................................................ 21
4.4 Nadelen inzet enquêterecht ................................................................................................................. 21
4.4.1 Intensiteit en kosten ...................................................................................................................... 21
4.4.2 Stichtingen en verenigingen met een gemeenschappelijk doel .................................................... 22
4.5 Tussenconclusie .................................................................................................................................. 23
Hoofdstuk 5 Wegnemen van de nadelen ....................................................................................................... 24
5.1 Inleiding .............................................................................................................................................. 24
5.2 Toezichthouder .................................................................................................................................... 24
5.2.1 De Community Interest Company in het Verenigd Koninkrijk .................................................... 24
5.2.2 Toezichthouder bij de CIC ........................................................................................................... 24
5.2.3 Het toezichtmodel......................................................................................................................... 25
5.2.4 De internationale B-corp .............................................................................................................. 25
5.2.5 Het toezicht bij de B-corp ............................................................................................................ 26
5.2.6 Toezicht ter versterking van het enquêterecht .............................................................................. 26
5.3 Transparantie ....................................................................................................................................... 27
5.3.1 Transparantievereisten en rapportageverplichtingen bij de CIC .................................................. 27
5.3.2 Transparantievereisten bij de B-Corp ........................................................................................... 27
5.3.3. Transparantie ter versterking ....................................................................................................... 27
5.4 Tussenconclusie .................................................................................................................................. 28
Hoofdstuk 6 Conclusie .................................................................................................................................. 29
Bronnenlijst ................................................................................................................................................... 31
Literatuur ............................................................................................................................................... 31
Besluiten, onderzoeken en kamerstukken ............................................................................................. 33
Jurisprudentie ........................................................................................................................................ 33
Regelgeving........................................................................................................................................... 34
Overig .................................................................................................................................................... 34
3
, Hoofdstuk 1 Inleiding
1.1 Inleiding
De behoefte aan herkenbare maatschappelijke ondernemingen in Nederland is groot. Dat volgt uit het
onderzoek van KPMG en Nyenrode met betrekking tot sociale ondernemingen.1 Naar aanleiding daarvan
heeft het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat in 2021 een aanzet gepubliceerd voor de besloten
vennootschap met maatschappelijk doel, de BVm.2 De BVm introduceert de mogelijkheid voor de BV om
een m-label aan te vragen als zij een maatschappelijk doel nastreeft.
1.1.1 De maatschappelijke onderneming in Nederland
Een maatschappelijke onderneming streeft primair naar haar maatschappelijke doel, zoals duurzaamheid, en
secundair naar winst.3 Het zijn van een maatschappelijke onderneming kan op diverse manieren. Zo bestaan
private labels die ondernemingen kunnen aanvragen zodat kenbaar is dat zij een maatschappelijk doel
nastreven, zoals de B-Corporation (hierna: B-Corp). In Nederland kan een BV dit certificaat krijgen als zij
aan een aantal juridische vereisten voldoet, zoals het in acht nemen van een stakeholder governance waarbij
de belangen van de belanghebbenden worden gehonoreerd, dus niet alleen van de onderneming en haar
aandeelhouders. Transparantie is voor de B-Corp enorm belangrijk.4 Een nadeel van de B-corporation ziet
op de jaarlijkse en eenmalige certificeringskosten.5
Naast certificering als B-Corp kunnen ondernemingen in Nederland zich aansluiten bij het netwerk Social
Enterprise NL. Dit netwerk beoogt maatschappelijke ondernemingen met elkaar in contact te brengen, wat
kan helpen bij het onderling stimuleren van samenwerkingen en het vergroten van het sociaal
ondernemerschap. 6 Een onderneming dient ook hier aan specifieke eisen te voldoen om zich bij Social
Enterprise NL te kunnen aansluiten. De onderneming moet onder meer een verdienmodel hebben, transparant
zijn en de onderneming moet winst als instrument beschouwen om haar doel te bereiken.7
Verder is de Code Sociale Ondernemingen benoemenswaardig, omdat zij middels een openbaar register
ondernemingen de mogelijkheid biedt zich kenbaar te maken als maatschappelijke onderneming. Deze Code
geeft een lijst vereisten waaraan een onderneming kan voldoen om vervolgens, na controle door de Review
Board, in het Register Sociale Ondernemingen te worden geregistreerd. Wanneer een onderneming
geregistreerd staat in het Register, mag zij zich ook inschrijven bij Social Enterprise NL.
In Nederland bestaan dus zeker mogelijkheden voor maatschappelijke ondernemingen om erkenning te
krijgen voor hun doel, maar dit gebeurt via privaatrechtelijke initiatieven. De behoefte aan maatschappelijke
ondernemingen is echter nog steeds niet volledig vervuld. Het gebrek aan een rechtsstructuur dan wel
wettelijke herkenning op het gebied van maatschappelijke ondernemingen, zal door de BVm moeten worden
opgevuld. Wanneer dit zal gaan gebeuren, is nog niet duidelijk. Op 4 maart 2024 meldde de minister van
Economische Zaken en Klimaat namelijk dat de wet al vergevorderd is maar nog niet is afgerond. 8 Deze
consultatie heeft op het moment van schrijven nog niet plaatsgevonden.9
1.1.2 De maatschappelijke onderneming over de grens
Over de grens zijn wel veel maatschappelijke rechtsvormen te vinden. In Zweden is de aktiebolag med
särsklild vinstutdelningsbegränsning de maatschappelijke onderneming, in de Verenigde Staten zijn dit de
L3C en de Benefit Corporation (niet hetzelfde als de B-Corp) en in het Verenigd Koninkrijk is dit de
Community Interest Company (hierna: CIC). Voor dit onderzoek zal ik mij beperken tot de CIC, omdat deze
rechtsvorm het meest vergelijkbaar is met de BVm. Ondernemingen vergelijkbaar met de Nederlandse BV
1
KPMG & Nyenrode 2020.
2
Kamerstukken II 2019/20, 32637, nr. 426.
3 Van Koningsbruggen, Bier & Rietveld 2024, p. 289.
4
B-Lab Netherlands Legal Requirements.
5
‘Certfication Pricing’, bcorporation.eu.
6
Van Koningsbruggen, Bier & Rietveld 2024, p. 291.
7
‘Sociale ondernemingen: wat zijn het?’, socialenterprise.nl.
8
Beantwoording Kamervragen 4 maart 2024.
9 Moment van schrijven: 8 juli 2024.
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Sophie2106. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €20,39. Je zit daarna nergens aan vast.
