Dit is de samenvatting gebaseerd op de hoorcolleges van deel 1 en deel 2. Je kunt deze samenvatting dus gebruiken om te leren voor midterm en endterm. Gemiddeld heb ik het vak afgesloten met een 8.5 alleen door deze samenvatting te leren. Er staan ook veel voorbeelden die in de hoorcolleges zijn ge...
Manifest wereldbeeld: Hoe wij normaal gesproken denken over de wereld (alledaagse ervaringen)
Wetenschappelijk wereldbeeld: Meer gefocust op moleculen (natuurkundige processen)
Filosofen proberen met conceptuele verheldering te vragen naar wat iemand bedoelt met zijn
concepten (bv. tafel)
Je gebruikt hierbij manifest wereldbeeld, maar ook wetenschappelijke visie om concept bij te stellen
Filosofie houdt zich bezig met de vraag of wetenschappelijke concepten (causaliteit) wel geldig zijn.
Hume: Vraagt zich af of oorzakelijkheid bestaat. Als je tegen een fles slaat zal die nooit op precies
dezelfde manier omvallen. Causaliteit veronderstellen we vanuit de psyche, maar er is geen zekerheid
dat het echt bestaat in de wereld.
Perspectiefwisseling bij filosofie: Oog en begrip voor standpunten van anderen (belangrijk voor
maatschappelijk debat)
Sofisten in oud Griekenland: Het gaat niet om de waarheid, maar om de overtuigingskracht in de
wereld. Socrates verzette zich daartegen en ging op zoek naar de waarheid.
Socrates probeerde tot objectieve kennis te komen door dialogen en kritisch denken. (gedachte-
experimenten)
Kortom: Filosofie wilt weten wat we bedoelen met onze concepten en dat deze geldig zijn, en soms
moeten we hiervoor een ander perspectief innemen.
Filosofie is geen scepticisme (twijfelen aan alles wat bestaat) en geen relativisme (bestaat niet dat
iedereen zijn eigen waarheid heeft)
Waarom filosofie belangrijk voor psychologen?
Kritisch denken over de wereld, over ethiek en over fundamentele concepten
Wat is die geest waar we het over hebben? En wat is de psyche?
Hoe past de geest in de fysieke wereld?
The mind-body problem:
Mensen hebben dualistische intuïties. Dus lichaam en geest zijn 2 verschillende dingen die
onafhankelijk kunnen functioneren. Maar als je in je geest wat voelt, voel je ook iets in je brein en je
lichaam.
Wat is bewustzijn?
Moderne psycholoog moet accepteren dat het geen fysiek proces is.
Nagel: noemt bewuste ervaringen ‘what-it-is-likeness’. Dit zijn ervaringen van geuren, smaken etc…
Wij kunnen niet bedenken hoe het voelt om echolocatie te hebben.
Quale (mv. qualia): what-it-is-likeness (hoe het voelt om iets mee te maken)
2. Cognitie
Propositionele attitude (PA’s): De houding (attitude) die je aanneemt ten opzichte van een propositie
(de betekenis van een zin)
Intentionaliteit (aboutness): PA’s gaan ergens over en hebben betekenis.
PA’s zijn discrete entiteiten: Bepaalde attitudes zijn onafhankelijk van elkaar. Dus als je attitude ten
opzichte van het ene verandert, betekent niet dat de attitude ten opzichte van het andere verandert
3. Emoties
Een emotie is een combinatie van een ervaring en een cognitieve toestand. Ze hebben dus een
kwalitatief karakter (hoe het voelt), alsook intentionaliteit (het gaat ergens over)
Dan kun je kijken naar 3 subproblemen:
Hoe verhouden ervaringen/cognities/emoties zich tot de fysieke wereld en het brein. Als je dat bij
ervaringen en cognitie weet, weet je dat ook bij emoties. Dus eigenlijk zijn het 2 subproblemen.
1. Substantie dualisme: Geest bestaat onafhankelijk van lichaam
2. Idealisme: Fysische wereld onafhankelijk van geestelijke wereld
3. Behaviorisme: geest is niet meer dan gedrag
4. Reductionisme/identiteitstheorie: Mentale toestanden zijn hersentoestanden
5. Eliminativisme: De geest betaat niet
6. Functionalisme: Mentale toestanden worden gerealiseerd door hersentoestanden
7. Connectionisme
8. Embodied & embedded / Extended mind
Substantie-dualisme
Rene Descartes
Substantie: datgene dat op zich zelf bestaat
Substantie-dualisme: Er zijn 2 substanties (mind en body)
Mind: Res cogitans (de denkende substantie) Essentiële eigenschap is denken
Body: Res extensa (de uitgebreide substantie) Essentiële eigenschap is uitgebreidheid (iets neemt
ruimte in)
Beweging ontstaat door botsing en door uitgebreidheid dat invloed uitoefent op elkaar
Descartes’ eerste methode: radicale twijfel (houdt verband met wetenschappelijke revolutie)
Over alles nadenken en twijfelen (scepticisme), kijken naar hoe alles in de wereld werkt.
Cogito ergo sum (ik denk dus ik besta)
Descartes’ tweede methode: Helder en duidelijk inzicht
Descartes denkt dus hij bestaat. Hij denkt dat hij een res cogitans is (denkende substantie).
, Daarnaast bestaat god en god is goed en bedriegt niet. Dus descartes heeft ook een lichaam / res
extensa / een uitgebreide substantie
Het interactieprobleem: (ook wel Patrick Swayze-probleem genoemd)
Volgens de behoudswetten blijft energie behouden en is er in de fysische wereld causale
geslotenheid. Het is dus onmogelijk dat de immateriële ziel iets in het materiële lichaam kan
veroorzaken. Elisabeth van Bohemen vroeg hoe de denkende substantie de kleine fysische deeltjes
(spirits) in het lichaam kan laten bewegen.
2 oplossingen:
1. Aan de ene kant zijn we 2 substanties
2. Aan de andere kant interacteren lichaam en geest
Je kunt niet beide oplossingen tegelijk aanhangen, omdat ze elkaar tegenspreken.
Interactie tussen lichaam en geest gebeurt in de pijnappelklier (pineal gland). Dit wordt echter niet
als een overtuigende verklaring opgenomen.
Hierna zegt Descartes dat god deze interactie mogelijk maakt. Deze theorie komt voort uit het
Occasionalisme. Dit houdt in dat god de ware oorzaak is van alle dingen in de wereld. Dus in plaats
van de gedachte dat jij je arm op wilt steken en die dan ook opsteekt, veroorzaakt god de gedachte
dat je je arm op wilt steken. Zo heeft god ook lichaam, geest en de interactie hiertussen ontworpen.
Het parallelisme gelooft dat dit gebeurt omdat het zo gemaakt is, door in dit geval god.
Het parallelisme zegt dat er 2 dingen tegelijk gebeuren, maar er is geen interactie. Dus je denkt dat je
je arm wilt opsteken en je steekt je arm omhoog. Dat is dan toeval en loopt parallel, maar er is geen
interactie.
Door de opkomst van het occasionalisme en het parallelisme verschuift de vraag van ‘hoe
interacteren lichaam en geest?’ naar ‘hoe regelt god de interactie?’. Er ontstaat dus een nieuwe vraag
en alweer verwarring.
Elizabeth von der Pfalz zegt dat het eigenlijk dus meer voor de hand liggend is dat onze ziel wel
ruimtelijk of materieel is. Deze opvatting is nu nog steeds het meest populair.
College 2:
Idealisme
George Berkely lost het interactieprobleem op door te zeggen dat er alleen een geestelijke substantie
bestaat (idealisme). Dit is een vorm van monisme. Dit houdt in dat er alleen een geestelijke
substantie is of alleen een fysische substantie is. Het idealisme zegt dat er alleen een geestelijke
substantie is en dat de fysische wereld afhangt van mentale toestanden.
Esse est percipi: Bestaan is waargenomen worden
Berkely bedoelt hiermee dat de stoel alleen maar bestaat omdat wij ernaar kijken en dus bestaat de
stoel niet onafhankelijk.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lucasmoonen. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,48. Je zit daarna nergens aan vast.
