Samenvatting alle literatuur Inleiding Criminologie aan de Vrije Universiteit VU Leerjaar 1 Jaar 1
Dijk, J.J.M. van, W. Huisman en P. Nieuwbeerta. (2018). Actuele
criminologie. (10e herziene druk). Den Haag: Sdu Uitgevers (9e druk kan
ook worden gebruikt)
Bij de gedacht aan ernstige misdrijven identificeren de meeste mensen zich automatisch met het
slachtoffer. Men stelt zich voor hoe het is als zij zelf slachtoffer zou zijn en toont medelijden.
Ernstige misdrijven roepen ook angst, afschuw en woede op. Hierbij verwacht men vergelding van
de overheid.
De door criminaliteit opgewekte emoties kunnen ook een positief en sociaal opbouwend effect
hebben. Het veroordelen van een dader geeft collectief besef en gezamenlijke afwijzing zorgt voor
saamhorigheid.
Informele reacties op criminaliteit hebben soms te neiging tot ontsporing. Dit is nog groter bij
frustraties onder burgers. En kan zorgen voor het spelen van eigen rechter.
Ook door daders kan er gevoel worden gecreëerd bij de burgers. Bijvoorbeeld in kwesties met
etnische minderheden. Politie wordt hier neergezet als schuldige.
Bij slachtoffers kunnen er gevoelens van leedvermaak optreden als gevolg van het straffen van de
dader.
Burgers eisende voor hoge straffen bij criminelen, proberen hun eigen schuldgevoel aan de kant te
zetten/goed te praten. Omdat zij mogelijk zelf ook crimineel gedrag vertonen.
Identificatie met de dader kan ook mededogen oproepen over de dader door de burger. In het
bijzonder bij dader die hun huis uit worden gezet. Bij ervaring van medelijden met daders worden
soms eveneens persoonlijke frustraties op de daders geprojecteerd.
Om te voorkomen dat emotionele reacties de officiële reacties beheert, is in alle democratieën de
berechting verplicht door een onafhankelijke rechter.
De criminologie levert een bijdrage aan een evenwichtige en humane reactie op de criminaliteit. De
criminologie probeert over dergelijke emotionele kwesties zo veel mogelijk zakelijke informatie te
verzamelen en deze systematisch te ordenen. --> koele oog van de strafrechtpleging.
Een criminoloog is iemand die zich beroepshalve toelegt op de bestudering van misdaad en straf
maar, zich niet laat bespelen door emoties. Zij streeft naar bij haar oordeelsvorming naar een zo
groot mogelijke mate van objectiviteit.
1.2 Wat is criminologie?
Criminologie is de wetenschap die zich bezighoudt met de bestudering van de aard en
achtergronden van menselijke gedragingen die door de wetgever strafbaar zijn gesteld en van de
wijze waarop de overheid en de overige maatschappij daarop reageert.
Criminologen verzamelen wetenschappelijke kennis over criminaliteit met de uitdrukkelijke
bedoeling daarmee een bijdrage te kunnen leveren aan een betere aanpak ervan.
Onderwerp: misdaad en de beheersing daarvan.
Aan het Wetboek van Strafrecht worden steeds nieuwe wetten toegevoegd maar er verdwijnen ook
veel wetten. Het is continu aan verandering onderhevig.
,Criminalisering: invoering van nieuwe wettelijke bepalingen waardoor op bepaalde gedragingen
strafsancties worden gezet.
Decriminalisering: het schappen van bestaande strafbepalingen.
Het wetenschappelijke object van een criminoloog is plaats en tijdgebonden omdat wetten per land
verschillen en wetten telkens aan verandering onderhevig zijn.
1.3 De geschiedenis van de criminologie
Klassieke oudheid --> middeleeuwen
Het huidige recht in de Europese landen is vooral gebaseerd op het oude romeinse recht. Ook veel
Gebruikte woorden stammen hiervan af. Het romeinse recht is gebaseerd op het oplossen van
conflicten door het straffen van mensen.
Renaissance --> verlichting
Hier kwamen nieuwe denkbeelden over misdaad en straf. Er werd meer gefocust op de ratio dan op
het goddelijke leven. Hier ontstonden ook werkstraffen en werd er gepleit voor de bouw van
gevangenissen. Ook was het doel om misdadigers weer op het rechte pad te krijgen door middel van
werkstraffen.
Klassieke school
De burgers willen de absolute macht van de vorst aan banden leggen en rechtelijke willekeur en
onbeschaafde straffen uitbannen. Maar strafzekerheid blijft belangrijk want zonder straf is misdaad
veel te aantrekkelijk.
Positivistische school
In de 19e eeuw veel ontwikkeling van technologie en wetenschappen. Er kwam een meer
deterministisch mensbeeld: de vrijheid van handelen van de mensen wordt sterk beperkt door
mogelijkheden en omstandigheden. Menselijk gedrag, ook crimineel, wordt bepaald door factoren
van buitenaf.
- Italiaanse antropologieschool
o Lombroso: aan uiterlijke kenmerken is een crimineel te herkennen
- Franse milieuschool
o Statistiek en criminaliteit
o Volgens biologische kenmerken zoals DNA en bacteriën
Nieuwe richting en kritische criminologie
Nieuwe richting: De in de criminologie opgekomen inzichten in oorzaken van de criminaliteit
geïntegreerd. Zorgde voor hervorming van het strafrecht.
De delinquent moet worden gerespecteerd als mens waardoor er minder recidive zullen zijn.
Straffen werd meer gezien als behandeling tot resocialisatie en minder op straffen als vergelding.
Kritische criminologie: houdt zich bezig met vragen over criminaliserings processen. De
problematische kanten van de strafrechtpleging als reactie op criminaliteit.
Nieuwe zakelijkheid
,Na WO2 nam de welvaart toe en daarmee ook de criminaliteit.
In de jaren tachtig en negentig is een terug keer van de klassieke school
1.4 Aandachtsgebieden binnen de criminologie
1. Beschrijvende criminologie (criminografie)
- Omvang en trend van criminaliteit
- Cijfermatige informatie over de praktijk van het strafrechtelijke systeem
2. Oorzaken van crimineel gedrag en criminaliteit (etiologie)
- Gelegen in respectievelijke de persoon van de dader en/of zijn maatschappelijke
achtergrond en situatie
3. Reactiesop criminaliteit: penologie
- De effectiviteit van de opgelegde straffen en maatregelen.
4. Criminaliteitspreventie
- De praktijk en uitwerking van maatregelen ter voorkoming van misdrijven buiten de
strafrechtspleging
5. Victimologie
- Kenmerken van slachtoffers, de gevolgen van misdrijven voor slachtoffers en de
praktijk en uitwerking van slachtofferrechten en slachtofferhulp
6. Niet-commune criminaliteit
- Kenmerken en bestrijding van internationale misdrijven, terrorisme, georganiseerde
misdaad en witteboordencriminaliteit
, Hoofdstuk 2 Beschrijvende criminologie
2.1 Inleiding
Opdracht van de criminologie
- De opdracht van een criminoloog is om het waarheidsgehalte van dergelijke beweringen,
zoals in de media, zo objectief mogelijk te toetsen.
o Hiervoor is in 1994 een parlementaire enquêtecommissie ingesteld om misdaad zo
objectief mogelijk in kaart te brengen
- De opdracht in de criminologie is om bestaande problemen te benoemen en overdrijvingen
en mythevorming te bekritiseren.
o Hiervoor is betrouwbare criminologische kennis belangrijk en mag media geen
invloed hebben.
Statistieken criminaliteit in Nederland
- Het CBS geeft een criminoloog statistieken waarmee een schatting over misdaad en straf
gemaakt kan worden. (politiecijfers)
- Aantal veroordelingen komt niet overeen met het aantal werkelijk gepleegde delicten.
o Deze statistieken (politiecijfers) zijn dus niet bruikbaar als graadmeter voor de
criminaliteit.
- Politiecijfers bestaan uit haal- en breng werk
o Haalwerk: alle misdrijven die door de politie zelf geconstateerd is door bijv.
controles.
o Brengwerk: alle misdrijven die door particulieren of bedrijven bij de politie worden
gemeld waar zij slachtoffer van zijn geworden.
- Niet alle misdrijven worden bij de politie gemeld omdat slachtoffers van hun
slachtofferschap afzien
o Door schaamte(seksuele delicten)
o Door angst voor de dader (afpersing)
o Door angst voor negatieve publiciteit (bedrijven)
o Door dat slachtoffer denkt dat dader niet gepakt gaat worden
- Ook de politie verwerkt door tijdgebrek niet alle delicten (afpoeieren)
- Politiestatistieken geven geen volledig beeld van criminaliteit.
o Hierdoor moet een criminoloog zelf onderzoek doen.
o Maar politiecijfers zijn op veel vlakken de enige bron.
Verborgen criminaliteit
- Verborgen criminaliteit zijn misdrijven die voor politie en justitie verborgen blijven
- De proportie van misdrijven die ter kennis van de politie komt is aan veel verandering
onderhevig
o Terug- of oplopen van de aangiftebereidheid
o Automatisering van de politie administratie waardoor er betere registratie is.
2.2 Politiecijfers
2.2.1 landelijke trends
- Statistieken van CBS gebaseerd op bij de politie ter kennis genomen misdrijven. Gebaseerd
op maandelijkse opgaven van de politiekorpsen.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lisabuwalda. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,16. Je zit daarna nergens aan vast.
