Docent: Hay Janssen
Boek: Politiek en Politicologie
Tentamenstof: Alle hoofdstukken, behalve hoofdstuk 4
Tentamen: Schriftelijk, individueel, mc vragen
Hoorcollege: Aantekeningen staan op Blackboard.
1.1 Politieke problemen
Het nationaal kiezersonderzoek (NKO) houdt elke keer rond de Tweede
Kamerverkiezingen een onderzoek over wat burgers belangrijke problemen vinden.
Sinds 1971 doet het NKO dit onderzoek
Definitie Politiek:
- Een situatie waarbij de overheid betrokken is, of zou moeten zijn. (Van Deth
en Vis 1990)
Probleem:
- Mensen beschouwen de situatie als ongewenst
- Mensen denken de situatie te moeten en kunnen veranderen
Aspecten problemen
- Feitelijke werkelijkheid (Objectief aspect)
speelt een rol in de vorming van percepties (subjectieve beelden van de
werkelijkheid) maar hoe onvollediger de informatie hoe meer het
subjectieve van het objectieve kan afwijken
- De werkelijkheid wordt ervaren (subjectief)
Politiek probleem
- Een ongewenst en veranderbaar beschouwende situatie, waarbij de overheid
betrokken is of zou moeten zijn (Van Deth en Vis, 1990)
- Onenigheid tussen burgers of het een politiek probleem heeft drie oorzaken
o Mensen hanteren verschillende normen om de werkelijkheid te
beoordelen
o Mensen ervaren de objectieve werkelijkheid verschillend: hun oordeel
is subjectief
o Mensen zijn het niet eens over welke problemen tot de politiek
(moeten) behoren
1.2 Politiek en de overheid
- Bijna twee derde van het nationaal product is afkomstig van de collectieve
sector
- Mensen stappen naar de overheid met hun problemen omdat zij als enige
bevoegd zijn om wetten en regels te maken
- Definitie: Politiek is het overheidsbeleid, alsmede totstandkoming en effecten
ervan (Hoogerwerf)
o In deze definitie komt de belangrijke rol van de overheid in de politiek
naar voren. De definitie concentreert zich echter niet op het bestaande
overheidsbeleid, maar omvat ook het ontstaan en de gevolgen ervan.
o Het legt teveel nadruk op het feitelijk overheidsbeleid en vormt het een
belemmering voor de besturing van de problemen waar de overheid zich
(nog) niet mee bemoeit.
1
, o Sommige verschijnselen worden in de ene situatie wel
(staatsinterventie) en in de andere situatie ( geen staatsinterventie) niet
als politiek aangemerkt.
o Daarnaast stelt deze definitie het beleid centraal waardoor politieke
thema’s buiten de besturing dreigen te vallen zoals: ontwikkeling van de
psychologische stromingen, politieke meningen van burgers enz.
Politicologie, hoofdstuk 1
Sommigen vinden dat de definitie van politiek meer nadruk moet leggen op
problemen en conflicten. Het begrip ‘overheid’ zou de suggestie wekken van
neutrale instantie die ‘boven partijen’ staat. In werkelijkheid is er op het niveau
van de overheid sprake van belangenstrijd tussen personen, ministeries,politieke
partijen en belangengroepen.
Definitie Politiek:’ Elke mengeling van conflict en samenwerking’ Laver 1984
- Deze definitie zou het inhouden dat als er een persoonlijk conflict ontstaat
het meteen een politiek conflict zou zijn, bijvoorbeeld als iemand voordringt
in de rij.
1.3 Politiek en het verdelingsvraagstuk
Verdelingsvraagstuk:
- In de politiek worden besluiten genomen, over de vraag hoe de beschikbare
middelen verdeeld moeten worden. Het beperkt zich niet alleen tot financiën
maar ook tot de rechten en plichten. Denk aan het kiesrecht
o Wie krijgt wat, wanneer en hoe? (Lasswell)
Dit is een te ruim begrip omdat hij niet aangeeft wat er
verdeeld moet worden
o De gezagshebbende toedeling van waarden voor een samenleving
(Easton)
Waarden: alles wat mensen belangrijk vinden. Mensen streven
twee soorten waarden na
• Materiële
• Immateriële
o Bindend: toedeling van woorden die dwingend worden opgelegd
o Politiek is volgens Easton staatsoptreden of overheidsbeleid
Volgens sommige politicologen gaat het in de politiek echter niet zozeer om
verdelingsvraagstukken, maar vooral om het oplossen van collectieve -
actieproblemen
1.4 Politiek en collectieve-actieproblemen
Volgens diverse auteurs staan collectieve-actieproblemen centraal in de politiek
- Collectief-actieprobleem
o Hierbij conflicteert het eigenbelang van elk individu in een bepaalde
mate met het eigenbelang van een ander individu.
o Probleem waarbij je iemand laat kiezen wat hij wilt doen, dan is de
kans groot dat het niet de beste oplossing voor allen is, maar de
beste oplossing voor dat individu.
o Individuele rationaliteit botst met collectieve rationaliteit
- Publieke goederen
o Ook wel collectieve goederen genoemd, worden gekenmerkt door
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Lieke5. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.