Digitale Architectuur Samenvatting
Legenda:
Groen = begrippen
Blauw = bronnen
Hoofdstuk 2: Het belang van architectuur
-Architectuur: een manier om inzicht te krijgen en structuur aan te brengen in de
informatievoorziening en ICT binnen een organisatie en een manier om die te kunnen besturen
-Gaat over begrijpen waarom de informatievoorziening is opgebouwd zoals ze is opgebouwd, te
beschrijven hoe de verschillende onderdelen zijn opgebouwd en met elkaar samenhangen, en te
besturen hoe dat zich in de tijd gezien ontwikkelt
-Vraagstukken waar architectuur relevant voor is:
• Eilandautomatisering: ICT-systemen toegepast op losse ‘eilanden’ van automatisering voor
lokale ondersteuning
• Kostenbeheersing: strategie die gebruikt wordt wanneer een versnipperd
applicatielandschap zodanig complex is dat de kosten voor de instandhouding zeer hoog zijn.
Het kost steeds meer moeite wijzigingen door te voeren, waardoor in de praktijk nagenoeg
alle aandacht, tijd, en geld aan beheer worden besteed en maar een beperkt deel aan
verbeteringen en vernieuwing
• Continuïteitwaarborging: de systemen zo beheren dat ze op de lange termijn beter mee
zullen gaan
• Marktveranderingen: hierop inspelen is een continu strategisch proces, het kan gaan om
concurrentie, wetgeving, kostenontwikkelingen, innovatie in de sector, etc.
• Samenwerking/fusie: als organisaties fuseren, moeten de systemen ook fuseren
-Op hoofdlijnen kan de toegevoegde waarde van architectuur worden samengevat in vijf
kernbegrippen:
• Inzicht in samenhang: tussen allerlei aspecten van de informatievoorziening:
bedrijfsprocessen, functionaliteit, etc. Dit laat zien hoe de voorzieningen de
bedrijfsprocessen ondersteunen, hoe de onderdelen van elkaar afhankelijk is en wat de
impact van veranderingen is.
• Creëren van flexibiliteit: om toekomstige veranderingen op te kunnen vangen, zoals opbouw
en ordening van bedrijfsprocessen, ordening van functionaliteit, etc.
• Sturen op integratie en standaardisatie: integratie betekent dat gegevens en functies
beschikbaar komen voor alle bedrijfsonderdelen. Standaardisatie betekent dat
bedrijfsprocessen over verschillende bedrijfsonderdelen worden gestandaardiseerd zodat dit
met de ICT-ondersteuning ook kan.
• Beheersing van risico’s: het gaat erom dat je weet wat je aan ICT-voorzieningen hebt en weet
wat daarbij de eventuele risico’s zijn (en wat maatregelen zouden kunnen zijn).
• Beheersing van kosten: gefundeerd keuzes maken over investeringen en veranderingen van
de ICT-voorzieningen
-Rollen van ICT in een primair proces:
, • Uitvoerend (strategy execution): is ICT nauw verweven met het primaire proces en is de
kwaliteit van dit proces in hoge mate afhankelijk van de informatievoorziening?
• Onderscheidend (technology transformation): is de organisatie in staat om met een slimme
inzet van ICT concurrenten af te troeven en/of is de inzet van ICT onderscheidend in de
dienstverlening aan de klanten?
• Vernieuwend (competetive potential): is de organisatie met ICT in staat nieuwe informatie-
of technologieproducten en of –diensten op de markt te brengen?
• Primair (serviceniveau): is ICT of informatievoorziening het primaire proces?
-Raamwerk voor business-informatieplanning van Beijen, Broos en Lucas (2007) op blz. 27, gelezen
van boven naar beneden zodat stappen naar projecten worden vertaald, de aspecten uit de
kolommen spelen in elke stap een rol
-Uitgangspunten:
• Producten en diensten: hoeveel ICT zit er in de aangeboden producten en diensten?
• Bedrijfsprocessen: in hoeverre moeten de bedrijfsprocessen geautomatiseerd ondersteund
worden?
• Informatiesystemen: gaan we voor innovatie of kiezen we voor proven technology?
• ICT-infrastructuur: welke eisen stellen we aan beschikbaarheid? Uitbesteden of zelf doen?
-Ervaring leert dat een heldere vertaling van de uitgangspunten naar de architectuur bijdraagt aan
een goede ‘alignment’ tussen business en ICT (Poels, 2006). Hoe de uitgangspunten naar de
architectuur worden vertaald, moet duidelijk worden gemaakt voor een goede brug tussen beide.
-De totale architectuur in één keer neerzetten, is meestal niet haalbaar vanwege de impact op de
organisatie en de benodigde tijd. Stapje voor stapje de verschillende onderdelen op orde brengen en
goed overleg met de businessmanager is een betere strategie. Adviseren over te maken keuzes
rondom dit beleid hoort hier ook bij.
-Systeem: het geheel van elementen die elkaar wederzijds beïnvloeden en die een geïntegreerd
geheel vormen. Het is een perspectief dat beschreven wordt in de systeemtheorie.
-Conceptuele en intussen breed geaccepteerde definitie van architectuur volgens het Recommended
practice for architectural descriptions of software-intensive systems van de IEEE uit 2000:
“The fundamental organization of a system embodied in its components, their relationships to each
other and to the environment, and the principles guiding its design and evolution.”
In deze definitie wordt het geheel aan bedrijfsprocessen, functionaliteit en technische voorzieningen,
etc. beschouwd als een ‘software-intensive’ systeem. De architectuur is de fundamentele inrichting
en organisatie daarvan, opgebouwd uit de samenstellende componenten van het systeem en hun
relaties, onderling en met de omgeving. Hieronder vallen bijvoorbeeld processen, functionaliteit,
actoren, koppelingen, systemen en hardwarecomponenten.
-Drie typen architectuur:
• Enterprisearchitectuur: gericht op de hele organisatie, gaat om de samenhang tussen
bedrijfsprocessen, producten en diensten, functionaliteit, applicaties en technische
voorzieningen in een organisatie. Vier typen deelarchitectuur:
, o Businessarchitectuur: geeft inzicht in de inrichting van de bedrijfsprocessen en hun
onderlinge relaties, en de relaties met de processen in de omgeving (keten) van de
betreffende organisatie.
o Informatiearchitectuur: geeft inzicht in de samenhang tussen de functionaliteit
(functionele gebieden), hun onderlinge afhankelijkheden en gegevensstromen.
o Applicatiearchitectuur: geeft inzicht in de concrete applicaties en hun onderlinge
relaties.
o Technische architectuur: brengt de fysieke aspecten, de technische infrastructuur in
beeld, zoals de hardware en netwerken.
Een enterprisearchitectuur is een strategisch instrument om beslissingen over ICT in een
organisatie weloverwogen en in samenhang te kunnen nemen. Daarmee is een
enterprisearchitectuur ook een belangrijk instrument voor het realiseren van alignment
tussen organisatie en ICT, het optimaliseren van de bijdrage van ICT aan de
doelstellingen van de organisatie.
• Softwarearchitectuur: heeft betrekking op de architectuur van een enkel systeem of een
verzameling gerelateerde systemen. Het is de architectuur van de software, de opbouw en
samenhang van de verschillende onderdelen en aspecten van één sofwareproduct.
Componenten/lagen omvatten o.a. het statische (structuur) en het dynamische aspect
(gedrag). Dit wordt soms gebruikt als blauwdruk voor het (meer gedetailleerde) ontwerp van
het betreffende softwaresysteem.
• Service-georiënteerde architectuur: geen concrete architectuur die voor een systeem of
organisatie ontwikkeld zou kunnen worden, maar meer een conceptuele basis daarvoor. Het
is een stijl van architectuur beschrijven, gebaseerd op het concept van een service. Services
zijn hier voor de gebruiker betekenisvolle eenheden, ‘diensten’, die zowel betekenis hebben
in de context van bedrijfsprocessen als van de ICT.
, Samenvatting boek en verdiepende vragen:
Hoofdstuk 3: Enterprisearchitectuur
-Enterprisearchitectuur: richt zich op de samenhang van het totaal aan softwareproducten binnen
een organisatie en de bedrijfsprocessen die ze ondersteunen, met andere woorden op de
samenhang tussen de bedrijfsprocessen, functionaliteit, applicaties en technische infrastructuur
binnen een organisatie als geheel.
-Een enterprisearchitectuur is een strategisch sturingsinstrument om beslissingen over ICT in een
organisatie weloverwogen en in samenhang te kunnen nemen. Daarmee is enterprisearchitectuur
ook een belangrijk instrument voor het realiseren van alignment tussen organisatie en ICT, het
optimaliseren van de bijdrage van ICT aan de doelstellingen van de organisatie.
-De toegevoegde waarde van enterprisearchitectuur op vijf gebieden:
• Samenhang: een enterprisearchitectuur geeft inzicht in de samenhang tussen
bedrijfsprocessen, functionaliteit, applicaties en infrastructuur in de organisatie als geheel.
• Flexibiliteit: een eerste uitgangspunt voor het ontwerp van een enterprisearchitectuur is de
gewenste mate van flexibiliteit.
