Uitgebreide aantekeningen van alle colleges van aansprakelijkheid & verzekering. Dit is een open boek tentamen, dus je kunt deze aantekeningen erbij houden!
HOORCOLLEGE 3: VERPLICHTINGEN BIJ VERWEZENLIJKING VAN HET RISICO.................................107
HOORCOLLEGE 4: TUSSENPERSOON, VERZEKERING T.B.V. DERDE EN BELANG..............................114
HOORCOLLEGE 5: UITLEG, SAMENLOOP EN SUBROGATIE..............................................................121
HOORCOLLEGE 6: INDEMNITEIT, VERZEKERDE EN VERZEKERD BELANG.........................................130
HOORCOLLEGE 7: RODE DRADEN VERZEKERINGSRECHT EN DIRECTE ACTIE...................................135
1
,Introductiecollege
Piet parkeert zijn scooter op de stoep voor zijn huis. ’s Nachts gaat het stormen en in de
ochtend ziet hij dat zijn scooter omgevallen is tegen de Renault van Jan die daar ook staat.
De auto van Jan is flink beschadigd. Jan stelt Piet aansprakelijk. Wat dan? Beide partijen
moeten naar hun verzekeraar. Als er iets gebeurt waardoor aansprakelijkheid te pas komt,
dan is het bijna altijd zo dat er een verzekeraar op de achtergrond meespeelt. Mensen zijn
vaak bang voor aansprakelijkheid, maar vaak hoeven ze zelf niet te betalen.
Aansprakelijkheid en verzekering zijn dus onlosmakelijk met elkaar verbonden. Als dat niet
zo was, dan was het zo geweest dat Piet ongelooflijk veel geld had moeten betalen voor de
auto van Jan. Door een verzekering hoeft dit niet, dan kunnen schades gewoon gedekt
worden. Dit is de belangrijkste reden dat beide bij elkaar horen.
De betrokken partijen
First party verzekering: een verzekering die de eigen schade dekt
Third party verzekering: een verzekering die er tussen staat
Jan heeft als autobezitter een verzekering. Hij kan dan zijn eigen verzekering inschakelen
(first party) welke vervolgens dan verhaal zal halen op de verzekeraar van Piet (third party).
Maar Jan kan ook rechtstreeks verhaal halen op Piet en Piet zal dan zijn eigen verzekering
inzetten (third party).
Wie zijn de betrokken partijen?
Nieuwsartikel wielrenners
In 2016 werden wielrenners van de weg gereden door een automobilist. Zij hebben de
automobilist aansprakelijk gesteld. Hij had een wettelijke verzekering voor motorrijtuigen,
die erkende vrij snel de aansprakelijkheid. Er was een hoop letselschade ontstaan bij dit
ongeluk. Een van de wielrenners was advocaat en verbrijzelde zijn hand waardoor hij een
tijdje niet meer kon werken.
Er zijn veel partijen betrokken bij deze zaak. De advocaat kon een tijd niet werken, dit werd
gewoon vergoed door zijn eigen ziektekostenverzekeraar (first party). Dan heb je de
verzekeraar van de automobilist. Je hebt ook nog, als die arbeidsongeschikt raakt, de situatie
dat hij een uitkering krijgt van het UWV (dit is een verzekering van de overheid), dit is een
speciale verzekering. En je hebt ook nog art. 6:107a, de loonvordering van de werkgever. Als
de werkgever loon doorbetaald van een werknemer die door een derde arbeidsongeschikt
2
,geraakt is, dan kan de werkgever ook het salaris vorderen wat hij heeft uitbetaald zonder dat
hij daar werk voor heeft gekregen. Als je aan de verzekeringskant zit, heb je dus vaak
meerdere wederpartijen.
Aansprakelijkheidsterreinen
- Verkeer/reizen
- Werk (arbeidsongevallen/beroepsziekten)
- Sport en spel
- Gebrekkige producten
- Medische behandelingen
DES-dochters (ECLI:NL:HR:1992:ZC0706)
- Des was een geneesmiddel dat aan vrouwen werd gegeven ter voorkoming van
miskramen. Het verhoogde de kans dat je een gezonde baby kreeg.
- Veelvuldig gebruikt in jaren ‘50 en ’60 van vorige eeuw
- Kinderen die geboren werden uit moeders die dat geneesmiddel hadden gebruikt,
hadden kans op onvruchtbaarheid en grotere kans op kanker bij vrouwelijke
nakomelingen. Dit werd pas veel later duidelijk. Het middel was onvoldoende getest.
- Meer dan 200 producenten brachten DES op de markt. De dochters die erachter kwamen
dat er iets mis was, kwamen daar vele jaren later pas achter. De moeders wisten vaak
niet meer van welke producent zij dat middel hadden gebruikt. Ze konden dus niet
zomaar iemand aansprakelijk stellen. De DES dochters zeiden ‘we weten niet wie het op
de markt heeft gebracht, maar één van jullie is het geweest, dus jullie zijn allemaal
aansprakelijk (= hoofdelijke aansprakelijkheid)’. Het ging hier echter om 200
producenten waarvan een groot deel ook al niet meer de traceren was. Het probleem
was dus dat ze wel wisten wat de oorzaak was van de schade van de DES dochters, maar
ze wisten niet wie daarvoor verantwoordelijk was.
Oplossingen in literatuur en jurisprudentie
- Rechtbank: niet duidelijk wie leverancier of producent was geweest -> afwijzing
- Hof: we zien wel dat er een probleem is, maar als eisende partij moet je stellen dat er
tegen jou een onrechtmatige daad gepleegd is (=relativiteitsvereiste). Er is echter geen
3
, concrete onrechtmatige daad van gedaagden, want dit kan niet worden aangetoond ->
afwijzing
- A-G Hartkamp: gedaagden vertegenwoordigen substantieel deel toenmalige markt ->
marketshare liability: je kijkt niet naar het individuele slachtoffer en veroorzakers. Je kijkt
naar de groepen benadeelden en daders. Er is een groep benadeelden die allemaal zijn
benadeeld door een groep daders. Maar het probleem is dat veel van die daders niet
meer zijn terug te vinden. Er zijn er een aantal in de tussentijd failliet gegaan. Hartkamp
bedacht dat het dan wel redelijk is dat iedere producent aansprakelijk gehouden wordt
naar rato van het marktaandeel dat hij op dat moment had. Je gaat met de marketshare
liabilty dus van individueel niveau naar groepsniveau.
- Hoge Raad: onbevredigend om risico verdwenen producenten op slachtoffers te leggen.
Het is redelijker dat dat risico bij de producenten wordt gelegd. Ieder die dat op de markt
heeft gebracht destijds is aansprakelijk voor de gehele schade. Het enige wat je als DES-
dochter moest aantonen was dat de moeder DES heeft gebruikt, zij schade heeft en dat
die producent dat op de markt heeft gebracht en de schade moet betalen -> hoofdelijke
aansprakelijkheid gehele schade
Traditionele benadering (rechtbank)
- ‘Ieder draagt zijn eigen schade’ -> bewijslast bij benadeelde. De eiser moet aantonen dat
de gedaagde jegens hem een onrechtmatige daad heeft begaan.
- Onrechtmatigheid vereist morele verwijtbaarheid
- Feitelijk causaal verband (csqn)
- Redelijke mate van waarschijnlijkheid vereist (> 50%)
- Concrete schadevergoeding: alles of niets
Deze benadering past bij een simpelere wereld waarbij je nog geen producenten hebt die
grootschalig producten op de markt brengen. Aansprakelijkheid is in deze benadering iets
dat een disbalans probeert te herstellen. Uitgangspunt is dat iedereen gewoon mag doen
wat hij wil (liberaal standpunt), en als jij schade hebt moet jij die in principe zelf dragen,
tenzij je kunt aantonen dat iemand anders tegenover jou onrechtmatig heeft gehandeld. Dan
kun je het van die andere persoon terugkrijgen, dus een soort herstel. Maar de bewijslast ligt
wel bij jou.
Wortels
- Liberalisme van de 19e eeuw
- Vrijheid van het individu: mensen niet beknotten met aansprakelijkheid, anders kunnen
ondernemers geen nieuwe dingen ontwikkelen.
- Minimale rol overheid (nachtwakersstaat)
- Homo economicus (ratio en vrije wil)
‘Ieder mens is uniek en moet zich in alle vrijheid kunnen ontplooien’
Ontwikkelingen in de samenleving
Toename van faits collectifs: ongevallen die niet zozeer het gevolg zijn van individuele
onvoorzichtigheid, maar inherent zijn aan de wijze waarop de samenleving is georganiseerd.
Het zijn situaties waarvan je van tevoren weet dat er schade uit gaat ontstaan, maar het toch
moet worden gedaan omdat het beter is voor de samenleving als geheel. Bijv. het sluiten
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper lauraschool22. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
