Opdrachten Inleiding Internationaal Publiekrecht
Week 1
Opgave 1
Internationaal publiekrecht is niet alleen relevant voor de internationale rechtsorde, maar ook
voor nationale rechtssystemen, waaronder die van Nederland. Bedenk een voorbeeld
(bijvoorbeeld uit het nieuws) waaruit blijkt in hoeverre het internationaal publiekrecht een rol
speelt in Nederland. Leg vervolgens uit hoe u denkt dat het internationaal publiekrecht
(gebaseerd op uw huidige kennis) concreet een rol speelt in uw voorbeeld. In de
klimaatkwestie voor het zorgen voor een schone leefomgeving of bijvoorbeeld het
terugdringen van klimaatvervuiling. Op internationaal vlak worden vereisten en regels
over klimaat en de uitstoot van uitlaatgassen gemaakt waar onder andere Nederland
aan gebonden is. Zo wordt de vervuiling in de leefomgeving ingeperkt en kan de
vervuiler aansprakelijk worden gesteld.
Opgave 2
Hoofdstuk 1 uit Kern van het internationaal publiekrecht bespreekt het begrip soevereiniteit,
en in hoeverre dit een rol speelt in de internationale rechtsorde.
a) Welk historisch moment is beslissend geweest voor het begrip soevereiniteit? Het begin
van de soevereine staten begon in Europees opzicht, vrede van Westfalen (verdrag) dus
we horen niet meer tot het romeinse rijk. Het maakte een einde aan de 80-jarige en 30-
jarige oorlog. Na dit verdrag ontstonden er veel kleine soevereine staten. Wij zijn als
staten soeverein en bemoeien ons niet met elkaar. Elk land is voor de wet hetzelfde,
soeverein (horizontale structuur). Erkennen elkaars territorale en juridische gelijkheid.
Daarnaast was er sprake van co-existentie tussen de verschillende staten.
b) De juridische basis van de internationale rechtsorde is dat alle landen gelijk en soeverein
zijn. In de praktijk wordt echter wel eens gezegd dat sommige landen “meer soeverein zijn
dan anderen”. Wat wordt hiermee bedoeld? Sommige landen hebben meer macht en
aanzien dan andere landen, hierdoor meer invloed en dus meer soevereiniteit.
Vetorecht, daardoor zijn bepaalde landen machtiger tijden bepaalde vergadering (VN-
veiligheidsraad, 5 landen, grootmachten). Sommige landen hebben een vetorecht. Komt
ook door het vroegere kolonialisme door westerse landen (geopolitiek). Principes die
toen zijn bedacht door die westerse landen zien we nog steeds in het internationale
recht, doordat ze verspreid zijn naar kolonieën ze werden hier volledig aan
onderworpen.
Opgave 3
Internationaal publiekrecht verschilt van nationaal recht in verschillende opzichten. Welke
van de volgende stellingen is onjuist met betrekking tot deze verschillen?
a. Nationaal recht kent een centraal gezag bestaande uit een wetgever, een rechterlijke macht
en een uitvoerende macht. Het internationaal publiekrecht, daarentegen, kent geen centrale
wereldwetgever.
b. Indien er een meningsverschil bestaat over de vraag wat het recht inhoudt, is er op
nationaal niveau een rechter voorhanden en is een rechtelijke uitspraak bindend. Op
internationaal niveau is daarentegen niet altijd een rechterlijke instantie voorhanden en is het
moeilijker om rechtsgeschillen aan een internationale rechter voor te leggen.
c. Het nationale recht heeft een horizontale structuur, terwijl het internationaal
publiekrecht een verticale structuur kent.
d. Op nationaal niveau zijn rechterlijke beslissingen makkelijker af te dwingen dan op
internationaal niveau.
,Opgave 4
a) Zoek op de website van het Internationaal Gerechtshof de volgende zaak op: Sovereignty
over Pedra Branca/Pulau Batu Puteh, Middle Rocks and South Ledge (2008). De zaak is in
2003 aangespannen, en het IGH heeft hierover in 2008 een uitspraak gedaan. Zoek het pdf
bestand op van de uitspraak (Judgment). Indien u het bestand niet op de website van het IGH
kunt vinden, kunt u het pdf bestand downloaden vanaf Brightspace.
b) Wie zijn de partijen bij dit geschil? Malaisie/Singapour
c) Door wie, en wanneer, is de zaak aanhangig gemaakt bij het IGH? Wanneer heeft het IGH
uitspraak hierover gedaan? Gezamenlijk op 24 juli 2003, staat een / dus dan samen
aanhangig gemaakt. IGH deed uitspraak op 23 mei 2008
In paragraaf 1 van de uitspraak staat uitgelegd dat de partijen gezamenlijk dit geschil
aanhangig hebben gemaakt bij het IGH door middel van een special agreement. In week 4
komen we hier verder op terug. Voor nu betekent dit dat de partijen een verdrag hebben
opgesteld waarin zij het geschil verwijzen naar het IGH en dat daarmee ook vaststaat dat
beide partijen de rechtsmacht van het IGH erkennen. In het begin van de uitspraak noteert het
Hof de verschillende eisen van de partijen die zijn genoemd tijdens de procedure.
d) Wat zijn de eisen van de verschillende partijen waarover zij het IGH vragen te oordelen?
Paragraaf 14 en 15. Ze wilde beide soevereiniteit over de eilanden/rotsen.
e) Gebaseerd op de inhoudsopgave van de uitspraak, welke hoofdstukken zullen zich volgens
u vooral bezighouden met het vaststellen van de feiten? Hoofdstuk 2,3,4. Feitelijke feiten
van het geschil.
Deze zaak betreft een vraag over welk land soevereiniteit heeft over het eiland Pedra
Branca/Pulau Batu Puteh, over de rotsen Middle Rocks, en over de bodemverheffing South
Ledge. Voor deze opgave beperken we ons even tot de eerste vraag. Dit betreft de vraag wie
van de partijen soevereiniteit heeft over het eiland in kwestie. De ene partij noemt het eiland
Pedra Branca, terwijl de andere partij het eiland Pulau Batu Puteh noemt. De partijen bij het
geschil waren het niet eens met betrekking tot de vraag wie er soevereiniteit heeft over dit
eiland. Deze vraag wordt in paragraaf 37 t/m 277 behandeld. Eerst worden de
overkoepelende argumenten van de partijen samengevat.
f) Hoe kijken de partijen naar de vraag wie er soevereiniteit over het eiland Pedra
Branca/Pulau Batu Puteh heeft? Vervolgens gaat het Hof in op de status van het eiland Pedra
Branca/Pulau Batu Puteh vóór 1840. Dit kunt u voor nu negeren. Daarna gaat het Hof over op
de status van het eiland ná 1840. Hoofdstuk 5.1 paragraaf 37-42 Arguments of the Parties.
g) In welke paragrafen bespreekt het Hof de applicable law met betrekking tot deze vraag?
Paragraaf 118-125 hoofdstuk 5.4.1.
Één van de onderliggende argumenten is dat er een vuurtoren is gebouwd op het eiland, op
grond waarvan de ene partij pleit dat het daarmee soevereiniteit heeft kregen over het eiland.
Hier wapperde ook een vaandel (ensign) van het land dat de vuurtoren heeft gebouwd. Lees
paragrafen 244-246.
h) Hoe pleiten de partijen met betrekking tot het belang van het wapperen van dit vaandel?
Paragraaf 244-245
i) Wat is het oordeel van het Hof met betrekking tot het belang van het wapperen van dit
vaandel? Paragraaf 246.
Uiteindelijk doet het IGH in paragraaf 300 uitspraak over de vraag wie er soevereiniteit heeft
over het eiland Pedra Branca/Pulau Batu Puteh.
j) Wie heeft volgens het Hof soevereiniteit over het eiland Pedra Branca/Pulau Batu Puteh?
Soevereiniteit hoort bij Singapore
k) Welke rechters waren het niet eens met deze beslissing? Bij against
l) Welke rechters hebben naast de uitspraak nog een eigen mening gepubliceerd?
, Opgave 5 (Casus)
Op 24 februari 2022 viel Rusland Oekraïne binnen, en sindsdien woedt er een bloedige
oorlog, met veel slachtoffers aan beide kanten. Steden zijn verwoest, talloze mensen zijn
gedood, ziekenhuizen zijn geraakt door bommen en andere wapens en er wordt nog steeds
heftig gevochten in grote delen van Oekraïne. De Russische invasie wordt sterk veroordeeld
door de internationale gemeenschap. Veel regeringsleiders hebben deze actie van Rusland
een schending van het internationaal recht (en meer specifiek van het geweldsverbod)
genoemd. Tegelijkertijd beroept de Russische president Vladimir Putin zich juist op het
internationaal recht om deze “speciale militaire operatie” in Oekraïne te verantwoorden. Hij
stelt dat Russische burgers in de Donbas regio bedreigd werden en beroept zich op het recht
van zelfverdediging. In de zomer van 2022 is Oekraïne begonnen aan een tegenoffensief, en
heeft Oekraïne veel terrein teruggewonnen van de Russen. Ook zijn er in oktober 2022
aantijgingen geweest dat Oekraïne luchtaanvallen heeft uitgevoerd in de Russische grensstad
Belgorod. Het resultaat hiervan is dat Rusland ernstig gehinderd wordt in het bevoorraden
van de Russische troepen op Oekraïens grondgebied. Rusland beschuldigt Oekraïne er nu van
dat Oekraïne onrechtmatig geweld gebruikt tegen Rusland. Stel: President Zelensky heeft
voorafgaand aan de luchtaanvallen in Belgorod deze acties gemeld aan de VN
Veiligheidsraad. U werkt als juridisch adviseur voor het Nederlandse Ministerie van
Buitenlandse Zaken. U wordt gevraagd om een memorandum op te stellen waarin u de
volgende vraag beantwoordt: “Zou het gebruik van geweld door Oekraïne op Russisch
grondgebied gerechtvaardigd zijn volgens het internationaal publiekrecht?”
Schrijf uw notitie van 1,5 pagina (ongeveer 500 woorden) in goedlopende zinnen (en met de
hand, zoals u dat straks op het tentamen ook zult moeten doen), in foutloos Nederlands en aan
de hand van de IRAC-methode zoals beschreven in Hoofdstuk 6 van dit Werkboek.
- Rechtsvraag: zou het gebruik van geweld door Oekraïne op Russisch
grondgebied gerechtvaardigd op grond van internationaal publiekrecht?
Rules: art 2 lid 4 VN-handvest.
Twee uitzonderingen: art 51 VN-handvest (recht op zelfverdediging) en
machtiging van de VN-veiligheidsraad volgens H7 VN-Handvest.
Artikel 51 VN-handvest houdt in dat dat verdediging proportioneel en
noodzakelijk moet zijn. Moet een gewapende aanval zijn, meldplicht bij
veiligheidsraad.
Wat zijn de vereisten voor een beroep op het recht op zelfverdediging?
- Toepassing:
Toepassing art. 2 lid 4 VN-handvest. Geen geweld tegen andere staten. Per
definitie is het gebruik van geweld niet toegestaan. Dus Oekraïne heeft in
principe het recht niet geweld te gebruiken, maar er zijn uitzonderingen
Art. 51 VN-handvest = Voorafgaande gewapende aanval, deze inval door
Rusland was er. Oekraïne heeft zelfverdedigingsacties gedaan en dat is gemeld
bij de VN. Ook is voldaan aan de vereisten van noodzakelijkheid en
proportionaliteit. Specifieke stad aanvallen hierdoor wordt Rusland ernstig
verhinderd in voorraad. Dit was noodzakelijk om de inval van Rusland te
stoppen. Was het proportioneel? Ja, de aanval van Rusland heeft meerdere
steden verwoest en slachtoffers gemaakt, ravage, en Oekraïne verwoest maar een
stad.
- Conclusie:
Geweld is niet toegestaan, tenzij art. 51 VN-handvest. Voldeed aan de eisten.
Ja, waarschijnlijk zou het gebruik door Oekraïne op Russisch grondgebied zijn
volgens het internationaal publiekrecht.