Samenvatting
Samenvatting Blok 2 Ziekte en Gezondheid Leerdoelen
Uitwerking van alle leerdoelen die online staan.
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
Voorbeeld 4 van de 50 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Verkoper
Volgen
Voorbeeld van de inhoud
Sociaal-medische wetenschappenOp genuanceerde wijze betekenis geven aan de begrippen ziekte en gezondheid en het
spanningsveld binnen en tussen beide begrippen beschrijven.
‘Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal/maatschappelijk
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek.’ (WHO, 1948)
- Je moet gewoon gezond zijn, dus je mag helemaal niks qua kwalen hebben.
‘Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het leven’. (Huber et al., 2021)
- Hier gaat het vooral om dat jij je kan aanpassen en weet hoe je ermee om kan/moet gaan.
Nadruk ligt op veerkracht, eigen regie en het aanpassingsvermogen van de mens en niet op
de beperking of ziekte zelf.
Ziekte (Disease) = medisch-professioneel perspectief, objectieve biologische afwijkingen
Ziek zijn (illness) = ik-perspectief, subjectieve ziekte-ervaring, lijden, zich ziek voelen
Ziekteverzuim (Sickness) = sociaal/maatschappelijk perspectief, Ziekteverzuim bepaalt of een
persoon recht heeft op behandeling en economische rechten, vrijstelling van sociale plichten zoals
werk, rechten (of een persoon wettelijk verantwoordelijk is voor zijn of haar daden).
Het spanningsveld tussen ziekte en gezondheid ligt in het feit dat deze begrippen niet altijd duidelijk
te onderscheiden zijn. Een persoon kan bijvoorbeeld een medische aandoening hebben (ziekte),
maar toch een hoge mate van welzijn en functioneren ervaren (gezondheid). Aan de andere kant kan
iemand zonder specifieke medische diagnose zich belemmerd voelen in zijn welzijn en functioneren.
Aangeven hoe de betekenis die we aan ziekte en gezondheid toekennen onderhevig is aan tijd en
cultuur.
‘Gezondheid is een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en sociaal/maatschappelijk
welbevinden en niet slechts de afwezigheid van ziekte of gebrek.’ (WHO, 1948)
- Kritiekpunt op ‘volledig’: Volgens WHO moet je volledig gezondheid hebben om gezond te
zijn. Bijna niemand is volgens deze definitie gezond, bijna iedereen is dus ziek. Het laat niet
het aanpassingsvermogen van de mens zien.
‘Gezondheid is het vermogen zich aan te passen en een eigen regie te voeren, in het licht van de
sociale, mentale en fysieke uitdagingen van het leven’. (Huber et al., 2021)
- Kritiekpunt op vermogen en aanpassen eigen regie: Gezondheid is geen gedrag eigenschap
en vaardigheid. Hoeveel gezondheid is werkelijk een gedrag of vaardigheid? Niet de
omschrijving van gezondheid, maar de omschrijving van de uitdagingen van het leven.
- Legt nadruk op jezelf, maar je hebt je sociale kringen nodig om te constateren of je gezond
bent.
- Voorbeeld: euthanasie → ook gezond, want eigen regie tot het einde.
Huber introduceerde in 2014 een moderne definitie van gezondheid, gericht op het vermogen tot
aanpassingen en eigen regie. Dit staat in contrast met de oudere definitie. De betekenis van ziekte en
gezondheid is afhankelijk van tijd en cultuur omdat onze opvattingen en definities evolueren en
variëren afhankelijk van de periode en culturele context waarin we ons bevinden. Wat als ziek
of gezond wordt beschouwd, kan veranderen naarmate onze kennis, technologie en maatschappelijke
normen zich ontwikkelen.
, - Medisch aspect: toename kennis in de afgelopen jaren. Hierdoor is er enerzijds uitbreiding
van het medische kader (bijvoorbeeld depressie), anderzijds verdwijnen aandoeningen uit
het medische kader (bijvoorbeeld homoseksualiteit).
- Sociale aspect: Sociale normen en waarden veranderen, dus ook onze blik op ziekte en
gezondheid. Vroeger lag de drempel voor doctoren hoger o.a. door kosten en sociale
controle.
Toelichten dat de gezondheidstoestand de uitkomst is van een multicausaal proces met diverse
determinanten.
De gezondheidstoestand van een individu wordt beïnvloed door verschillende oorzaken en factoren,
waaronder biologische, sociale, economische en omgeving gerelateerde. Deze interactie van diverse
determinanten vormt de complexe mix die de gezondheidstoestand bepaalt.
- Persoonsgebonden
determinanten: leeftijd,
geslacht, ziekte.
- Gedag determinanten: roken
en drinken, therapietrouw,
ziekte-gezondheidsgedrag.
- Omgeving determinanten:
schoon water, huizen, sociale
omgeving (school).
Al deze determinanten hebben invloed op de gezondheidstoestand → multicausaal proces.
De student kan verschillende theorieën gebruiken om de ervaringen en de gedragingen van
mensen ten aanzien van ziekte en gezondheid verklaren en voorspellen.
De drie verschillende theoretische benaderingen = de naturalistische benadering, de normativistische
benadering en de sociaal-constructivistische benadering.
Naturalistische benadering: Past bij disease. (Boorse) Beschouwt ziekte als een objectief, biologische
gegeven dat kan worden gemeten aan de hand van biologisch normaal functioneren van een
organisme. De benadering stelt dat ziekte wordt bepaald door afwijkingen van het organisme, gericht
op overleving en reproductie van de soort.
+ Toepasbaar op andere soorten dan alleen mensen (planten en dieren). Biomedische manier van
denken.
- Het idee van normaal functioneren levert grote problemen op als het gaat om bijvoorbeeld gedrag
of mentaal functioneren.
Normativistische benadering: Past bij illness. (Nordenfelt) meer subjectief, hierbij wordt gezondheid
gedefinieerd in termen van iemands vermogen om zijn persoonlijke doelen te bereiken die een
minimaal niveau van welbevinden of geluk bewerkstelligen. Wat als een doel wordt beschouwd en
wel niveau van welbevinden als minimaal wordt beschouwd, varieert per persoon.
+ Er wordt meer gekeken naar de hele mens (holistische blik) en uniek individu.
- Hangt veel af van individuele doelen en waarden of iemand ziek is.
,Sociaal-constructivistische benadering: Past bij sickness. Benadrukt dat wat als ziekte wordt
beschouwd, mede wordt beïnvloed door sociale normen en waarden binnen een bepaalde
samenleving. Deze benadering erkent dat de definitie van ziekte kan evolueren en veranderen over
tijd en tussen verschillende culturen.
+ Het helpt ons te begrijpen hoe normen, waarden en sociale factoren invloed hebben op onze
perceptie en interpretatie van ziekte en gezondheid.
- Het kan leiden tot een relativering van medische kennis en expertise, waardoor er mogelijke
verwarring ontstaat over de juiste benadering van gezondheidsproblemen.
Verschillende definities geven van de termen ziek(te) en gezond(heid) en de voor- en nadelen van
deze definities beschrijven.
Ziekte Voordeel Nadeel
Medisch perspectief = afwijking van Specifiek en meetbaar, Kan te beperkt zijn, omdat
normale structuur of functie van waardoor medische sommige aspecten van gezondheid
lichaamsdelen of systemen professionals diagnose negeert zoals psychosociale
kunnen stellen factoren
Sociaal perspectief = ziekte wordt Houdt rekening met Minder bruikbaar voor medische
bepaald door maatschappelijke normen culturele en sociale interventies en behandelingen
en verwachtingen variaties in de perceptie
van ziekte
Gezondheid
Medisch perspectief = afwezigheid van Eenvoudig en meetbaar, Het negeert het bredere concept
ziekte of afwijkingen makkelijk te gebruiken in van welzijn en kijkt niet naar de
medische contexten sociale determinanten van
gezondheid
WHO = gezondheid is een toestand van Benadrukt het holistische Kan moeilijk meetbaar zijn en
volledig lichamelijk, geestelijk en karakter van gezondheid interpreteren
maatschappelijk welzijn en niet slechts de en het belang van sociale
afwezigheid van ziekte of gebrek en psychologische factoren
De complexiteit van het spectrum tussen gezond(heid) en ziek(te) beschrijven en dit illustreren aan
de hand van voorbeelden.
De complexiteit van het spectrum tussen gezondheid en ziekte komt door de verschillende
perspectieven van ziekte, die elke dimensies van menselijk lijden omvatten Volgens het sociaal-
constructivistische perspectief zijn ziekte en gezondheid niet te definiëren, maar constructies die tot
stand komen in interactie tussen individuen en hun sociale omgeving.
Het spanningsveld tussen ziekte en gezondheid ligt in het feit dat deze begrippen niet altijd duidelijk
te onderscheiden zijn. Een persoon kan bijvoorbeeld een medische aandoening hebben (ziekte),
maar toch een hoge mate van welzijn en functioneren ervaren (gezondheid). Aan de andere kant kan
iemand zonder specifieke medische diagnose zich belemmerd voelen in zijn welzijn en functioneren
, Voorbeelden:
- Asymptomatische (vertoont geen tekenen of symptomen van een ziekte) gevallen van
hypertensie worden als ziekte beschouwd door medische gemeenschap, maar individuen
ervaren ze niet als ziekte.
- Gevallen waarin een persoon intense gevoelens en vermoeidheid ervaart, maar deze
ervaring niet als ziekte wordt erkend door de samenleving of medische gemeenschap.
- Historische voorbeelden zoals drapetomanie of homoseksualiteit waarbij sociale instellingen
mensen als ziek bestempelden zonder dat ze zich ziek voelen. ADHD bij kinderen, waarbij
sociale normen bepalen wat als ziekte wordt beschouwd.
Het begrip 'positieve gezondheid' en de invulling en waarde daarvan beschrijven.
Het begrip ‘positieve gezondheid’ = een nieuwe benadering van gezondheid (Huber). Dit concept legt
nadruk op het functioneren, veerkracht en de eigen regie van een individu. Het potentieel aan
gezondheid dat mensen nog ervaren, zelfs met ziektediagnose, en het bevorderen van persoonlijke
groei en ontwikkeling. De invulling van positieve gezondheid omvat zes dimensies:
1. Lichamelijke functies 2. Mentaal welbevinden 3. Sociaal-maatschappelijke participatie 4. Dagelijks
functioneren 5. Kwaliteit van leven 6. Zingeving
Beschrijven op welke wijze het label 'ziek' consequenties met zich meedraagt.
Het label ‘ziek’ heeft een sociale en psychologische impact.
- Sociaal = mensen die als ‘ziek’ worden gelabeld, kunnen te maken krijgen met stigma,
discriminatie en beperkingen in hun dagelijks leven.
- Psychologisch = daarnaast wordt ook benadrukt dat het label niet alleen de perceptie van
anderen beïnvloedt, maar ook hoe mensen zichzelf zien. Impact op zelfbeeld en identiteit.
Door een ziektelabel heeft een persoon een vorm van erkenning.
Waarom een ziektelabel belangrijk
• Erkenning: hierdoor krijg men ook voorzieningen en economische steun (vergoeding voor de
behandeling van de ziekte.
• Afbakening medisch domein (verslaving werd gezien als criminaliteit, nu medische domein leidt tot
vergoeding)
• Sociaal aspect: gevolgen voor de manier waarop we ermee omgaan
(erkenning/stigmatisering)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper eurstudent2002. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €8,26. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 67866 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen