Moderne en hedendaagse Kunst en fotografie-SE1
Hoorcollege 3 Reac,e op de zichtbare wereld - expressionis,sche aspecten
Beginpunt: 1880-1890/1905
Wanneer en wat was/is ‘expressionisme’?
En van wat is het een expressie, en hoe? (Als problema'sche kwes,e).
In-exà in en uit
Pressie drukà iets met uitdrukkingà gevoelsuitdrukking (niet alle belangrijkste criterium)
Problema,sche kwes,e omdat alles wel een gevoel heeS in de werken.
Hoe is een werk gemaakt, hoe haalt hij gevoel bij de kijkerà dat werd een expressionist genoemd.
Gewoon iets laten zien wat je eigenlijk anders betekend
Gol7ewegingenà expressionisme zit in meerdere golUewegingenà niet in een periode maar begint
in 1880 en gaat op en neer.
Waarom hoorde werken bij het expressionisme.
Roman,ekà tragisch
Expressionismeà ruiters te paard, vrouwenportreVen
Waar impressionisme zich bezighield met het geven van indrukken van de wereld, houdt
expressionisme zich bezig met het geven van uitdrukkingen van de wereld.
• Wat en hoe wordt er dan uitgedrukt (Problema,sche kwes,e).
Er kwam kri,ek op de oppervlakkigheid van het impressionisme: à
• Het waren slechts indrukken van de werkelijkheid en dus ideeloos. [Gaugin]
• Er was sprake van een neutrale registra,e, het was emo,eloos. [Van Gogh]
• Er werden alleen maar vlekjes geschilderd, het is vormloos. [Seurat]
• Men hield zich slechts bezig met het uiterlijke toeval en ondernam geen zoektocht naar de
onderliggende orde. [Cézanne]
à Sommige mensen zien deze kri'ek ook als het begin van de moderne kunst.
Er komen vier reac,es op het impressionisme – 4 vormen van post-impressionisme – die als vier
stromingen nog steeds doorwerken tot in de huidige ,jd. Dit model is bedacht door Alfred Barr in de
jaren 1930.
Postà bij gebrek aan beterà aansluitend chronologisch (met een been in en met een been eruit
Vanuit deze 4 reac,es/ vormenà krijg je alsof 4 verschillende lijnen over onze ,jdlijn. 4 paralellen
‘The delevopment of abstract art’ 1936 museum modern artà kaS van boekà Barr à wil abstacte
kunst laten zien maar werd niet gewaardeerdà Barr gaat dit uitleggenà zie kaS boek waar hij die
kunst laat zien hoe die zich ontwikkeld
Expressie is gerelateerd aan uitdrukken dus tegenovergestelde aan impressie (=indruk)
Maar wanneer en wat was is expressionisme
Expressie van wat en hoe?
Extreem gebruik van beeldende middelen (kleur, beeldtaal) om een ervaring van expressie ( de
gevoelsuitdrukking in het schilderij) bij de toeschouwer op te roepen
, Pioniers van expressionisten
Wat verbindt expressionis,sche kunstenaars: het extreme gebruik van beeldende middelen om een
ervaring van expressie (de gevoelsuitdrukking in het schilderij) bij de toeschouwer op te roepen.
o Het gebruik van harde kleuren en complementaire kleurcontrasten.
o Het gebruik van harde en vervormde contouren.
o Het gebruik van he1ige penseelstreken.
o Een zuigend in plaats van een realis'sch perspec'ef.
o Het omarmen van de platheid van het schilderij.
Post-Impressionisme (ca. 1880-1900)
Vincent van Gogh à 1888, de nachtcafé
Onderwerp kijktà onderwerp is nog steeds het caféà niet zo verschillende met Renoirs
impressionisten (licht, feest buiten, vrije ,jd)à maar dit is een cafe echt niet zo gezellig is.
à HOE beeld van Gogh dit uit?
Expressionisme: in het kunstwerk wordt m.b.v. beeldende middelen, vooral (felle) kleuren en vormen
(vervormingen), ui,ng gegeven aan gevoelens en worden bepaalde gevoelens bij de toeschouwer
opgewekt. Rood en groen zijn gebruikt als expressie, van gogh gebruikt felle kleuren, harde
contouren, penseelstreken met langere penseel streken, om kracht, emo,e uit te stralen.
Je zet kleur in om een effect om gevoel te geven voor de kijkerà expressionisme
Met ruimte spelen- Zuigende perspec,efà expressionisme
Fr.: genot van ’t schilderen (joie de vivre); Dui.: maatschappijkri,ek/idealisme (het innerlijk van de
mens ac,veren (B.R.) of rijke burgers bekri,seren en inspira,e zoeken in primi,eve culturen (Br.), zie
coll.’Primi,visme’ ). Onderwerpen in het Duits Expressionisme weerspiegelen vaak het (roman,sch!)
verlangen naar de eenheid van mens en natuur.
Overgang naar [Duits] expressionisme
Edvard Munch, de schreeuw , 1893
Mens met open mond, brug, mensen en landschap, eigenlijk een heel gewoon onderwerp.
Zelfde strategie als Van Goghà
• harde contouren
• Harde kleuren
• Lange penseelstreken
• Zuigend perspec,ef
Extreem gebruik van beeldende middelen om een ervaring van expressie bij de toeschouwer op te
roepen.
Grafische ontwikkelingenàTeruggaan naar de houtsnede in de grafische vormgeving?
Omdat dit hetzelfde indrukking geeS als in de schilderkunst van de heSige contouren enz.