Moderne en hedendaagse Kunst en fotografie-SE1
Hoorcollege 10 - Thema: vervolge geometrisch abstracte kunst
Tweede deel 1915-1965
HAND OUT 10
Thema: conceptuele kunst
[NB: zie in ppt de ‘problema@sche kwes@e’ die centraal staat in dit college]
Eind jaren '60 is het modernisme als dominant vertoog in de kunst ten einde (zie John Latham). Er is
als het ware niet langer één kern, maar er ontstaat in de loop van de jaren '60 en vooral in de jaren ’70
een groot pluralisme in de kunst en een tendens weg te trekken uit (de sfeer van) de kunsRnsRtuRes:
conceptuele en proceskunst, performance, body art, land art, installaRekunst, poliRek gerichte
tendensen (feminisme, black power).
Conceptuele kunst in ruime definiRe
Zeer brede kunststroming vanaf midden jaren ’60: brede beweging in Europa, VS en elders (zie
catalogus Global Conceptualism, Points of Origin 1950-1980s, NY, Queens Museum of Art 1999).
Betekenis ligt meer in abstracte ideeën dan in de materiële visualisaRe daarvan. Nadruk op autonome
idee. De werken bestaan vaak niet in de vorm van voorwerpen (schilderijen, beelden, objecten) maar
in de vorm van beschrijvingen/tekst, voldoende om een werk, gebeurtenis of situaRe in gedachten op
te roepen. Conceptuele kunstenaars gebruiken instrucRes, noRRes, omschrijvingen, schetsen,
geografische kaarten en grafieken. Bovendien wordt er gewerkt met voor die Rjd nieuwe media, zoals
fotografie, film, video, geluidsbanden. Deze tendens wordt ook wel aangeduid met ‘dematerialisaRe’
(van het kunstobject). Het medium taal is van essenReel belang en wordt door de puristen gezien als
meest geëigende materiaal. Belangrijk is het denken over de aard en het wezen van de kunst:
wanneer is iets kunst?
Voorlopers van conceptuele kunst: Marcel Duchamp: Dada en ‘ready-made’/ ‘objet trouvé’ (en René
Magribe)
‘Conceptkunst’ (term uit 1961): Fluxus: Deze kunstenaarsgroep verspreidde zich vanaf midden jaren
50 als een stroom over de wereld:
V.S. (o.a. John Cage), Japan (o.a. Yoko Ono), Dui. (o.a. Joseph Beuys), Ned. (o.a. Wim T. Schippers)
Joseph Beuys (“Jeder Mensch ist ein Künstler”; Sozialplas@k; metaforische materialen: o.a. vet, vilt,
koper).
‘Conceptuele kunst’ (in enge zin): Een groep Amerikaanse kunstenaars die in periode 1965-1975
kunstwerken maakte waarin werd gereflecteerd op de kunslilosofische essenRe van kunst. Dit was
mede een gevolg van de kriRsche houding t.o.v. het formalisme en van opvamngen over autonomie,
meesterschap en zelfexpressie.
Soll LeWib
Joseph Kosuth (kunslilosofische benadering)
Bruce Nauman (o.a. o.i.v. schrijver Samuel Beckeb: absurditeit van het leven)
‘Conceptuele kunst’ (in iets ruimere zin: zie Paul Wood): Hans Haacke (poliRek geëngageerd)
‘Conceptualisme’ (in meest ruime zin: zie Paul Wood)
Land art: kunstvorm die landschap zelf in kunstwerk opneemt => landschap als ruimte, achterlaten
van markeringen, sporen, natuurlijke processen laten zien, b.v.
Richard Long, wandelingen in de natuur Robert Smithson
Christo & Jeanne Claude
Performances: hierin wordt aan ideeën vormgegeven met het lichaam als materiaal en meestal in
aanwezigheid van publiek, b.v.
, Gilbert & George
Ulay en Marina Abramovic (zie college ‘de romanRsche visie’)
College
Mededelingen: nabespreking tentamen 30ste November, volgende week geen cursus
Kubisme
Andere manier van ruimte ateeldigà zoektocht niet naar kleur (meer bij de Fauves zie je dat terug)
maar naar de simultaniteit, proeren met modulering (voor en achter bij elkaar brengen), de
simultaniteit van verschillende kanten met licht.
Staat sRl vergeleken vergeleken met futurism à er is nu meer snelheid
Pablo Picasso en George Braque
Futurism
Schoonheid van snelheid, iets wat in beweging is, figuren in beweging.
Umberto Boccioni
Belangstelling in de technologie
à Voor die Rjd 2 en 3 dimensie maar nu snelheid, de 4de dimensie, dat is Rjd
Opkomst van de film, raceauto, fotografie, snelheid is belangrijk in die Rjd.
Theorie van Cesanne en Braque, gebruiken ze uit te drukken met Rjd en snelheid.
àOpkomst van fascism en probleem met het geloof à futurimse is Rjdelijk ‘eruit’ is gezet. Hoe ga je
om met de sympathieen van de kunstenaars
Wat is abstract?
Unieke vorm met conRnuele vormen in de Rjden
Giacomo Balla snelheid van de motor, is dit figuraRef od sterk abstraheert is of is dit abstract?
Vrouw met hond van Balla, FiguraRe zit er nog in. Het is abstraheert.
Dit schilderij kan nu wel worden gezien als meer abstract.
Charles Harrison ‘on interpretaRon’ verschillende perspecReven als personen A/B,C,D,E en F
Hij gebruikt abstracte werken zodat hij de problemaRek mee kan nemen zonder de iconografie te
hoeven te gebruiken. Doet je meer denken en vragen.
OpRes naast elkaar met schilderij Malevich, Zwarte Vierkant, 1915
A/B ludiekà willen per se een voorstelling zien. Abstraheren, in sommige gevallen,
Wassily Kandinsky voorbeelden
In 1910 zie hem bergen nog schilderen, 1912 zie nog steeds iets maar meer twijfelachRg dus bij de
laatste 1913 ga je nog meer nadenken
Seeing pictures: toch zoeken of je wat in kan zien
Abstraheer proces àzit er nog net iets in of is het helemaal abstract?
2de persoon is C à is de kunstcriRcus, geey voorbeelden van de kriRcus.
KunstkriRcus voelt spiritualiteit, bemiddelaar als gewone publiek, recenssie te schrijven voor het
publiek
Persoon C, gevoel kunstkrachRg, kunst criRcus
D-persoon is formalisme, composRei beeldanalyse kijkt naar het eind resultaat, kijk naar de
composRRe, puur naar de kleur, evenwichRg enz.