a
,Inhoudsopgave
Spijsverteringsstelsel.............................................................................................................................3
Nieren en urinewegen.........................................................................................................................16
Zenuwstelsel........................................................................................................................................32
Visus en gehoor...................................................................................................................................47
Bloed en stolling..................................................................................................................................63
Infectiologie.........................................................................................................................................74
Huid en eczeem...................................................................................................................................89
,Spijsverteringsstelsel
Nadat je voedsel hebt doorgeslikt komt het ongeveer 5 seconden later in de
maag terecht. Hier blijft het 2 tot 6 uur en wordt het gedeeltelijk verteerd.
Vervolgens gaat het naar de darm en 5 tot 6 uur later zijn de vertering van het
voedsel en de opname van voedingsstoffen in het bloed voltooid. De onverteerde
of onverteerbare delen verlaten het lichaam als feces (ontlasting).
Het spijsverteringsstelsel heeft de volgende taken:
-opname van voedsel uit het uitwendige milieu (eten en drinken)
-mechanische verkleining en menging van het voedsel (kauwen en kneden)
-chemische bewerking door enzymen (vertering)
-vervoer van voedsel door het spijsverteringskanaal (peristaltiek)
-overdracht van voedingsstoffen aan het bloed (resorptie)
-uitscheiding van onverteerde en onverteerbare stoffen (ontlasting)
De lengte van het spijsverteringskanaal is 8 meter. Het lumen behoort tot het
uitwendige milieu.
Organen die in verbinding staan met het spijsverteringskanaal: speekselklieren,
de alvleesklier, de lever en de galblaas.
Leerdoel: Kan vertellen wat de route is waarlangs voeding passeert en
verteerd wordt, van mond tot anus;
Beschrijf de route waarlangs ons voedsel passeert:
Cavum oris Mondholte
Farynx Keelholte
Oesofagus Slokdarm
Ventriculus/gaster Maag
Intestinum tenue Dunne darm
Duodenum Twaalfvingerige darm, deel van dunne darm
Jejunum Nuchtere darm, deel van dunne darm
Ileum Kronkeldarm, gedeelte van dunne darm
Intestinum crassum Dikke darm
Caecum Blinde darm, deel van dikke darm
Colon ascendes Opstijgend deel karteldarm, deel van dikke darm
Colon transversum Dwarse deel karteldarm, deel van dikke darm
Colon descendens Afdalend deel karteldarm, deel van dikke darm
Colon sigmoideum s-vormig deel karteldarm, deel van dikke darm
Rectum Endeldarm, deel van dikke darm
Ampulle recti Bovenste gedeelte van rectum
Anus
Leerdoel: Kan de functie van de mondholte en oesophagus uitleggen;
De mondholte (cavum oris) vormt het begin van het spijsverteringskanaal. De
wand bestaat uit niet-verhoornend plaveisepitheel.
De mondholte heeft verschillende functies, het is een multifunctioneel orgaan:
-keuren van voedsel door smaak-, tast- en temperatuursensoren
-verkleining van het voedsel door kauwen met het gebit
-vermening van voedsel met speeksel
-enzymatische afbraak van koolhydraten door ptyaline(=zetmeelsplitsend
enzym) in speeksel
-afweer door antibacteriële stoffen in speeksel
, -inslikken van voedsel
-belangrijk bij spreken.
-rol bij ademhaling
De begrenzing van de mondholte
-harde gehemelte (palatum durum), bevat botweefsel van de bovenkaak
-zachte gehemelte (palatum molle) met de huig (uvula), bevat spierweefsel en
bindweefsel
-voorste en achterste gehemeltebogen met daartussen de tonsillen
-wangen en lippen (labiae), bestaan uit dwarsgestreept spierweefsel.
Voedselvertering in de mond gebeurt door de tond, kauwspieren, gebit en
speekselklieren.
De tong (lingua) is een dwarsgestreepte spier, die erg beweeglijk is. Aan de
achterkant zit de tong aan het tongbeen (os hyoideum) vast en aan de voorkant
is hij vrij. De tong heeft verschillende functies:
-ondersteuning met kauwen
-vermengen van voedsel met speeksel
-onderzoeken van voedsel door de smaak-, tast-, en temperatuursensoren in het
slijmvlies
-ondersteunen bij slikken
-ondersteunen bij spreken
-reiniging van gebit door speeksel erdoorheen te duwen
-erotische functie
Je opent je mond door de kauwspieren te ontspannen.
Het volwassen gebit heeft altijd 32 gebitselementen, als volgt onderverdeeld: 8
snijtanden (dentes incisivi), 4 hoektanden (dentes caninae), 8 valse kiezen
(dentes premolares) en 12 ware kiezen (dentes molares). Soms komen de 4
verstandskiezen (dentes sapientiae) door.
Een gebitselement bestaat uit de zichtbare kroon, de hals en de wortel. Een
gebitselement is grotendeels opgebouwd uit dentine (tandbeen, ivoor) en de
kroon is bedekt met een laag tandglazuur (email, zeer hard).
Je hebt de bovenkaak (maxilla) en de onderkaak (mandibula), deze zijn
hoefijzervormig en passen op elkaar. Dit noem je occlusie.
Het slijmvlies in de mondholte bevat veel kleine speekselklieren en er zijn drie
paar grote speekselklieren:
-2x oorspeekselklier (glandula parotis); alleen sereus speeksel
-2x onderkaakspeekselklier (glandula submandibularis); Gemengd sereus-
mukeus speeksel
-2x ondertongspeekselklier (glandula sublingualis). Gemengd sereus-mukeus
speeksel
Afhankelijk van de aard van het voedsel is speeksel sereus(waterig) of mukeus
(slijmerig).
Het speeksel wordt sereus wanneer het voedsel droog, scherp, bitter, zoet of
zuur is. Bij taaie, harde voedseldelen is het speeksel mukeus, waardoor het
slikken makkelijker gaat.
