Grondslagen Europees en Internationaal belastingrecht, hoorcolleges
Hoorcollege 1 – Inleiding internationaal belastingrecht
Wat is internationaal belastingrecht?
Het recht betreffende de
• afbakening
• verdeling en
• onderlinge afstemming
tussen staten van belastingheffingsrechten ter zake van inkomen en vermogen
In de kern gaat het bij het internationaal belastingrecht over het ‘verdelen van de taart’. Stel je voor iemand werkt in
NL en woont in DU en verdient inkomen. Welk land mag dan over welk deel van dat inkomen heffen? Dus hoe ga je
nu internationaal die taart verdelen.
Het gaat dan om het recht betreffende de afbakening en verdeling van heffingsrechten. Dan hebben we het primair
over de noodzaak om dubbele belastingheffing in internationale context te voorkomen.
Je wil niet dat iemand dubbel belast wordt, dat is slecht voor de economie en slecht voor arbeidsparticipatie. Vandaar
dat landen met elkaar proberen af te spreken om dubbele belasting te voorkomen en te waarborgen dat er in ieder
geval wel één keer belasting wordt geheven. Je wilt natuurlijk ook niet dat iemand nergens belasting betaalt.
Daar zit onderlinge afstemming op in de definitie, want wat je wil voorkomen is dat een land wel mag heffen op basis
van internationale afspraken die er zijn gemaakt, maar zijn heffingsrecht niet niet uitoefenen met als gevolg dat in
geen van beide landen uiteindelijk belasting wordt geheven.
Er is dus ook veel aandacht voor dubbele non-heffing. Hoe doe je dat? Landen proberen zoveel mogelijk elkaar te
informeren, systemen op elkaar af te stemmen.
Voorbeeld 1
Iemand woont in A (NL), en werkt in B (België). Hij verdient daar salaris mee en hij moet in beide landen belasting
betalen, want NL zegt: hij woont in NL en dat is voor ons een reden om te zeggen dat je in NL belastingplichtig bent.
Terwijl inspecteur in België zegt: jij oefent jouw werkzaamheden uit in België en volgens het Belgische recht is dat
een rechtvaardiging om hem in belastingheffing te betrekken. Dus je ziet dat beide landen op basis van eigen
nationale regels deze persoon dubbel belasten.
Hoe te voorkomen? Afspreken welk land in dat geval moet terugtreden.
Welk land terug moet treden kun je niet zonder meer zeggen. Het is afhankelijk van de status van de persoon welk
land zich moet terugtrekken.
Voorbeeld 2: interne verrekenprijzen (transfer pricing)
Apple heeft winst, 400 winst op verkoop van iPhone. Waar hoort winst thuis?
, Ontwikkeling in VS, fabricage in China, distributie in Ierland, verkoop in NL. Waar hoort winst thuis? In beginsel zou
je zeggen dat je gaat kijken in de jaarrekening van Apple, dan kun je precies zien hoe Apple die winsten rapporteert,
maar Apple opereert binnen één grote groep. Dus die onderlinge prijzen die Apple binnen het concern aan zichzelf
als het ware in rekening brengt, zijn enigszins subjectief. Dus belastingdienst zal kritisch kijken of onderlinge prijzen
die Apple aan de verschillende functies toekent, of die wel zakelijk en arm’s length zijn.
Landen kunnen verschillen van inzicht in waar de meerwaarde van product wordt gecreëerd en kan tot gevolg
hebben dat van die winst van 400 een stuk dubbel belast wordt. Deels in China, omdat in China wordt gezegd dat de
grootste meerwaarde in China wordt geproduceerd. Terwijl bijv. de VS zegt dat het juist in de VS is waar de
meerwaarde wordt gecreëerd. → dan heb je het dus over dubbele belasting als gevolg van mismatches in onderlinge
verrekenprijzen.
Dit kan tot dubbele belasting leiden, maar ook tot dubbele non-heffing. Apple kan ook zijn structuur zo maken dat je
juist omgekeerd effect hebt. Bijv. China zegt: meerwaarde zit in VS, terwijl VS zegt dat de meerwaarde met name zit
in de rest van de keten bijv. de fabricage en verkoop.
Voorbeeld 3: Base Erosion & Profit Shifting (BEPS)
BEPS is een belangrijk concept de laatste jaren. Je ziet dat internationaal eigenlijk alle pijlen gericht zijn op grote
namen en multinationals zoals Starbuck en Amazon. Discussie: Betalen grote multinationals wel fare share?
Kern boodschap van OESO filmpje: dubbele belastingverdragen zijn zo succesvol geweest dat ze aan eigen succes
dreigen ten onder te gaan. Die dubbele belasting wordt voorkomen door belastingverdragen, maar eigenlijk doordat
die vragen zo goed werken, wordt daarmee in sommige gevallen dubbele non-heffing gefaciliteerd. Dat is niet de
bedoeling van belastingverdragen. Vandaar BEPS, met als doel om ervoor te zorgen dat bedrijven uiteindelijk altijd
ergens 1x belasting betalen. Liefst in land waar winst/inkomen daadwerkelijk wordt gegenereerd; als dat niet
gebeurt of niet mogelijk is, dan zegt de OESO dan maar in het andere land. → altijd-ergens-beginsel
Kwalitatieve juridische beginselen ter afbakening van heffingsrechten
• Uitgangspunt is soevereiniteitsbeginsel…
o Hoe bepaal je nu of een land kan heffen over bepaald inkomen? In beginsel bepaalt het land dat zelf.
Het soevereiniteitsbeginsel is in beginsel leidend. Dat kan in theorie ver gaan.
o Bijv. NL zou kunnen bepalen dat NL alle Japanners die door rood licht lopen voor de wereldwinst
gaat belasten. Los van internationale afspraken zou NL dit kunnen bepalen.
o In praktijk zie je dat dit beginsel, de onbeperkte en onbegrensde macht om wie dan ook te belasten
voor wat dan ook, begrensd wordt door een aantal belangrijke beginselen.
• … maar in praktijk doorgaans afgebakend door:
o Woonplaatsbeginsel (subjectief)
➢ Veel landen zeggen dat ze alleen belasten voor zover iemand inwoner is van die staat.
➢ Daarmee wordt het soevereiniteitsbeginsel beperkt tot inwoners van die staat
o Bronbeginsel (objectief) / oorsprongsbeginsel (objectief)
➢ Landen kunnen zeggen dat ze alleen belasten voor zover het inkomen zijn oorsprong vindt of
bron heeft in het grondgebied.
o Nationaliteitsbeginsel / incorporatiebeginsel (subjectief)
➢ VS is hier een voorbeeld van: ben je onderdaan van VS, dan ben je belastingplichtig voor de
Amerikaanse IB; puur nationaliteit is daar leidend.
o Functionaliteitsbeginsel (subjectief)
➢ Zie je met name in sfeer van diplomaten, consuls en militairen
➢ Hier geldt dat je wordt belast op basis van het land dat jij vertegenwoordigt
➢ Dus een diplomaat die NL vertegenwoordigt in de VS zal op basis van dit beginsel alleen in
NL belastingplichtig zijn. Achtergrond: internationale immuniteit. Een diplomaat wordt
gezien als vertegenwoordiger van de staat en het past niet bij het
vertegenwoordigingskarakter dat de ene staat de andere staat gaat zitten belasten. Dus een
diplomaat die als een verlengstuk van NL wordt gezien en in VS zijn diplomatieke activiteiten
uitoefent, mag in de VS niet belast worden; die geniet daar immuniteit zodat die daar zonder
moeilijkheden zijn werk kan verrichten.
o Toekomst: bestemmingslandbeginsel? (objectief)
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jamy13a. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,15. Je zit daarna nergens aan vast.
