Complete samenvatting van de leerstof voor deeltentamen 1 van Regulering van Vorm en Functie. Alle relevante begrippen en concepten zijn uitgebreid uitgelegd en toegelicht met bijbehorende illustraties ter verduidelijking van de leerstof. De volgende onderwerpen binnen de Embryologie worden behande...
Regulering van Vorm en
Functie van Dieren
Samenvatting Deeltoets 1
, Bevruchting, Nidatie en Plooivorming
Elementen gewervelde (vertebraat) bouwplan:
• Bilaterale symmetrie: spiegelvlak tussen links en rechts
• Polariteit: lichaam heeft een kop en staart, buik- en rugzijde
• Kiembladen: Ectoderm, endoderm, mesoderm
• Lichaamsholte: twee longholten, hartholte en buikholte
• Segmentatie: vb. wervelkolom.
• Chorda: -
• Kieuwbogen: “kieuwen” ontwikkelen zich tot hoofd-hals-structuren
Prenatale ontwikkeling
Embryonale periode Foetale periode
Organogenese
0 4 8 38 Weken
Bevruchting Geboorte
Vroege ontwikkeling
Resultaat bevruchting
1. Herstel 2n
Eicel is haploïd, zaadcel is haploïd. Na bevruchting diploïd (2n)
2. Bepaling van het geslacht
Eicel heeft ALTIJD X chromosoom. Zaadcel heeft een X- of Y-chromosoom
3. Initiatie ontwikkeling
Na bevruchting neemt het metabolisme gigantisch toe
Klievingsdelingen (zonder G1 en G2-fase)
1. Zygote
2. 2-cellig (volume gelijk aan dat van zygote)
3. 4-cellig
4. 8-cellig
5. Morula
6. Morula met interne een holte
7. Blastocyste (ook wel blastula)
8. Hatching: het proces waarbij een blastocyste
door een a-cellulaire laag (Zona pellucida)
moet breken
Locaties van de verschillende stages tijdens de
klievingsdelingen. Eicel komt in het ovarium
(eierstok) tot ontwikkeling. Trilhaartjes in de
eileider stuwen de eicel richting de baarmoeder.
, Blastulaholte
Embryoblast: cellen waaruit de embryo zal ontstaan
Trofoblast: hebben geen bijdrage aan embryo alleen aan de
“voedende” delen.
Zona pellucida: a-cellulaire laag rondom de eicel voor hatching
Nidatie: Als na hatching is de “zona pellucida”
verdwenen en is het blastocyste in staat om zich
Ventraal
in te nestelen in de baarmoeder.
De embryoblast differentieert een 2 lagige
kiemschijf namelijk de epiblast en hypoblast.
De innesteling van een “vrucht” is altijd zo, dat de Endometrium
epiblast georiënteerd is in de richting van de
innesteling à bepaald als eerste polariteit.
Polariteit Dorsaal
• Craniaal: kop
• Caudaal: staart
• Dorsaal/Posterior: rugzijde
• Ventraal/Anterior: buikzijde
Syncytiotrofoblast
Nidatie (vervolg)
Het “vrucht” is verder ingenesteld in het
endometrium. De trofoblast is gedifferentieerd in
cytotrofoblast en syncytiotrofoblast. Het
syncytiotrofoblast zorgt voor de “echte”
innesteling/bevestiging in het endometrium, ook
wel de baarmoederwand.
Amnionholte
Daarnaast is de amnionholte
ontstaan. Blastulaholte is nog intact. In een
verder stadium zal het hypoblast een nieuwe
binnenste bekleding vormen van de
blastulaholte, dit heet nu de dooierzak. Nu is de
Cytotrofoblast Dooierzak
nidatie voltooid want de baarmoederwand heeft
de “vrucht” volledig omgeven.
Gastrulatie
Het proces gastrulatie zorgt voor de vervanging van de 2-lagige
kiemschrijf tot een 3-lagige kiemschijf namelijk ectoderm,
mesoderm en endoderm. Deze kiemlagen vormen de
oorsprong van alle orgaansystemen in het lichaam.
Ectoderm Mesoderm Endoderm (epitheel)
Zenuwstelstel Skelet Spijsverteringsklieren
Epidermis Bindweefsel Maagdarmkanaal
Hart- en vaatstelsel Luchtwegen
Urogenitaal systeem
Het ectoderm is hetgeen dat “mij” in contact stelt met de
buitenwereld. Het zenuwstelsel zorgt voor interactie met de
buitenwereld. Het mesoderm ligt ALTIJD tussen het ectoderm en endoderm.
,Alle drie de kiembladen ontstaan uit de epiblast. Het proces
begint einde van de 2de week en duurt tot het einde van de 4de
week. Nu vindt er versnelde deling plaats aan de kop-
(craniaal) en staartzijde (caudaal) waardoor er een ovale
kiemschijf ontstaat. Aan caudale zijde drukken cellen elkaar
naar het midden toe. Hierdoor ontstaat de primitiefstreek. In
het centrum van de primitiefstreep verliezen de cellen hun
samenhang waaruit de primitief groeve ontstaat. Craniaal aan
de primitieve groeve is nu de knoop van Hensen/primitieve
knoop ontstaan. Na deze stap is de rug- en
buikzijde pas bepaald. Echter, is “rechts” en
“links” nog onbekend.
Terminologie links/rechts
o Situs solitus: normale links rechts asymmetrie van organen
o Situs inversus: spiegelbeeld van de normale asymmetrie
o Situs ambiguous: onvolledig situs inversus, beetje links beetje rechts
- Isomerie: enkel aanwezigheid van bijv. alleen linker deel orgaan
Vervolg gastrulatie
Zakkende cellen vanuit het epiblast vormen het endoderm.
Deze cellen voegen zich tussen de hypoblast. Als de
hypoblast lokaal volledig is vervangen dan worden de cellen
die vervolgens worden aangemaakt het (intra)mesoderm
(behoren tot het embryo). Overblijvende cellen vormen het
ectoderm.
De gastrulatie producten in “volgorde” zijn
1. Extra-embryonaal mesoderm (EEM), komt buiten het
embryo te liggen
2. Endoderm (14 dagen in ontwikkeling) Caudale doorsnede
3. Intra-embryonale mesoderm (IEM), behoort tot het
embryo zelf (12-13 dagen in ontwikkeling)
4. Alles wat na de gastrulatie overblijft vormt het ectoderm.
, Extra-embryonaal mesoderm (EEM)
De navelring is de grens/overgang embryonaal naar extra-
embryonaal. Sommige cellen verplaatsen zich vanuit de
primitiefstreek buiten de navelring. Deze vormen het EEM.
De amnionwand is nu tweeledig: amnioncellen en EEM
(somatisch). De dooierzakwand is nu ook tweeledig:
dooierzakepitheel en EEM (splanchisch).
EEM komt tegen de wand van de
dooierzak, de amnionholte en aan de
binnen zijde van het cytotrofoblast te
liggen. Er worden kleine holtes
gevormd die later
fuseren tot een De hechtsteel
grotere holte namelijk
de chorionholte.
Het embryo MOET in contact blijven met moeder, deze
plaats heet de hechtsteel. Hier is het EEM extra compact
en later vormen zich hierin umbilicale vaten, wat de
navelstreng wordt, voor gas en voedingsstof uitwisselingen
tussen moeder en embryo.
Vruchtvliezen
o Amnion(vlies): bestaat uit somatisch EEM en het
amnionepitheel.
o Chorion(vlies): bestaat uit somatisch EEM,
cytotrofoblast en syncytiotrofoblast.
Het embryo gaat groeien en trekt daarmee de amnionholte om zich heen (B). De
amnionholte bevat dan ook uiteindelijk het vruchtwater. De amnionholte wordt steeds
groter ten koste van de chorionholte. Het amnionvlies zal uiteindelijk aan het
chorionvlies liggen. Als deze beide vliezen breken zal de doorgang naar de
buitenwereld open zijn.
Endoderm – zie “Vervolg gastrulatie”
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper delanosanches. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €7,49. Je zit daarna nergens aan vast.
