Grootstedelijke Vraagstukken TiU
JulietteBurmanje
Grootstedelijke Vraagstukken
Opmerking vooraf:
- Alle kopjes zijn paars gekleurd.
- Alle deelkopjes zijn lichtpaars gekleurd.
- Belangrijke termen zijn dikgedrukt.
Grootstedelijke Vraagstukken HC1: Stedelijke veranderingen
Cursusopzet en Leerdoelen
De cursus behandelt stedelijke veranderingen en grootstedelijke vraagstukken met een
multidisciplinaire aanpak.
Studenten leren de vier fasen van stedelijke verandering kennen en begrijpen deze in
relatie tot processen zoals industrialisatie, globalisatie, en technologische ontwikkelingen.
Het belang van steden wordt belicht, vanaf het feodalisme tot het moderne
transnationalisme.
Stedelijke Veranderingen
Voor het eerst in de geschiedenis woont meer dan de helft van de wereldbevolking in
stedelijke gebieden, en dit zal naar verwachting groeien tot twee derde in 2050.
Verstedelijking wordt geanalyseerd in vier fasen:
1. Verstedelijking (1750-1960): Groei door industrialisatie en urbanisatie,
leidend tot agglomeratie en noodzaak voor stadsplanning.
2. Voorverstedelijking (Suburbanization, 1920s-1960): Verplaatsing naar
voorsteden door urban sprawl en economische veranderingen.
3. Tegen-verstedelijking (tot 2000): Bevolkingstrek uit steden door de-
industrialisatie en opkomst van suburbane idealen.
4. Her-verstedelijking (1970-heden): Post-industriële groei en gentrificatie,
waarbij steden weer aantrekkelijk worden door diensten en kennis.
Grootstedelijke Vraagstukken
Steden worden gepresenteerd als zowel kansen als problemen, waarbij creativiteit en
innovatie tegenover ongelijkheid en morele neergang staan.
De complexiteit van stedelijke vraagstukken vereist een veelzijdige benadering, gezien de
lange geschiedenis van steden en hun voortdurende evolutie.
, Grootstedelijke Vraagstukken TiU
JulietteBurmanje
Globalisering en Stedelijke Ontwikkeling
De moderne stad is nauw verbonden met globalisering, waarbij steden functioneren als
knooppunten in een wereldwijd netwerk.
Verschillende 'landschappen' zoals ethnoscapes, technoscapes, finanscapes, mediascapes
en ideoscapes spelen een cruciale rol in de stedelijke dynamiek.
De overgang van steden als autonome machtscentra naar een geïntegreerd onderdeel van
de globale economie en politiek wordt besproken.
Toekomstige Sessies
De komende hoorcolleges en werkcolleges zullen verder ingaan op stedelijke tradities,
ongelijkheid, superdiversiteit, en het concept van de ‘stad’ binnen sociologie.
Harding, A. & Blokland, T. (2014). Urban Theory: a critical introduction to
power, cities and urbanism in the 21th century, pp. 1-12; 56-78.
Harding & Blokland - Urban Theory (pp. 1-12)
Dit eerste deel van het boek introduceert de basisconcepten van stedelijke theorieën en stelt
enkele van de kernvragen die centraal staan in de studie van stedelijke gebieden. De auteurs
benadrukken dat steden complexe sociale ruimtes zijn waar diverse processen en interacties
samenkomen. Enkele belangrijke punten zijn:
• Definitie van steden: Steden worden niet alleen gezien als geografische locaties maar
als sociale ruimtes die vorm krijgen door de interacties en relaties van hun bewoners.
• Historische ontwikkeling van steden: De auteurs bespreken de evolutie van steden
door de geschiedenis heen, van pre-industriële nederzettingen tot moderne metropolen.
• Theoretische kaders: De introductie van verschillende theoretische perspectieven die
worden gebruikt om stedelijke fenomenen te analyseren, waaronder economische,
sociologische, en culturele benaderingen.
• Belang van stedelijke theorie: Het begrijpen van stedelijke theorie is essentieel om
inzicht te krijgen in hoe steden functioneren, hoe ze veranderen en welke uitdagingen
ze met zich meebrengen.
, Grootstedelijke Vraagstukken TiU
JulietteBurmanje
Harding & Blokland - Urban Theory (pp. 56-78)
Dit gedeelte van het boek gaat dieper in op specifieke stedelijke theorieën en hoe deze kunnen
worden toegepast op de hedendaagse stad. De auteurs bespreken verschillende theoretische
benaderingen en hun relevantie voor de moderne stedelijke context:
• Chicago School: Deze sociologische benadering benadrukt de studie van stedelijke
gebieden door het onderzoeken van patronen van menselijke interactie en de sociale
ecologie van steden.
• Marxistische benaderingen: Deze benaderingen richten zich op de invloed van
kapitalisme op stedelijke ontwikkeling en de rol van klassenstrijd in de vorming van
stedelijke ruimtes.
• Global Cities Theory: Dit concept, ontwikkeld door Saskia Sassen, onderzoekt de rol
van steden als knooppunten in de wereldwijde economie en de impact van
globalisering op stedelijke gebieden.
• Postmodern stedelijke theorieën: Deze theorieën betwisten traditionele opvattingen
over steden en benadrukken diversiteit, fragmentatie en de rol van cultuur in de
stedelijke ontwikkeling.
• Rol van beleid en planning: Het belang van stedelijk beleid en planning komt aan
bod, waarbij de auteurs de invloed van overheidsbeslissingen en beleidskeuzes op de
vorm en functie van steden analyseren.
Flanagan, W. (2010). Urban Sociology: Images and Structure, pp. 207-229.
In dit gedeelte van "Urban Sociology" bespreekt Flanagan verschillende aspecten van
stedelijke ontwikkeling en de sociale dynamiek binnen steden. De belangrijkste onderwerpen
die aan bod komen, zijn:
Urbanisatie en Sociale Structuren
De tekst behandelt hoe urbanisatie heeft bijgedragen aan de vorming van complexe
sociale structuren binnen steden. Er wordt besproken hoe verschillende sociale
klassen, etnische groepen en subculturen zich in stedelijke omgevingen
organiseren en interageren.
Segregatie en Ongelijkheid
Flanagan gaat in op de oorzaken en gevolgen van segregatie in stedelijke gebieden,
met aandacht voor zowel raciale als economische segregatie. Er wordt gekeken
naar hoe deze segregatie leidt tot verschillende vormen van ongelijkheid, zoals
toegang tot middelen, onderwijs, en werkgelegenheid.
Stedelijke Gemeenschappen en Sociale Netwerken
Het belang van sociale netwerken binnen stedelijke gemeenschappen wordt
besproken, waarbij de nadruk ligt op hoe deze netwerken sociale cohesie kunnen
bevorderen of juist kunnen bijdragen aan sociale fragmentatie.
