Gezondheid en maatschappij II: Epidemiologie
1. Introductie en definities
Epidemiologie
o Onderzoeken ziekte en gezondheid binnen bep groepen of populaties
o Identificeren en mappen van ziektes
o Onderzoek naar
Distributie: de verdeling van ziekte of gezondheid over de populatie
Determinanten: factoren gekoppeld aan de distributie, die ziekte of gezondheid beïnvl
o Eerst beschrijven van deze factoren
o Later verklaren in relatie met onderliggende factoren
Geneeskunde = gezondheid vd persoon vs epidemiologie = gezondheid vd populatie
o -> ondersteuning volksgezondheid
Cijfers = ti
Vragen: MCQ (theoretisch, toepassingen en oefeningen)
Historisch vb:
o Dr. John Snow voerde eerste studie om gezondheidsprobleem onder controle te krijgen,
mappen op kaart waar cholear meest voorkwam -> allen van 1 waterstation
o Relatie tss roken en longkkr: cummulatie van evidentie en steeds sterkere designs die dit
staafden, latentieperiode van 20j tss roken en longkkr
Start met case-controlestudie = retrospectief, aantal pers mensen met longkkr
selecteren en kijken hoeveel rokers zijn/ waren enz, retrospectief -> moeilijker om
causale verbanden te leggen
Later: cohorte studie: prospectief: hoeveel mensen krijgen longkkr
Overlevingscurve = start met 100% levende mensen
o Door de jaren heen sterven rokers sneller dan niet-rokers
o Dosis-respons curve: onderzoek hoe meer je rookt hoe meer kans op longkkr
Belanrgijke factoren
o Persoonlijke factoren
Demografisch en socio-economische factoren (opleidingsniveau, inkmen, beroep,…)
Biologische factoren
Levensstijl
Genetische factoren
o Omgevingsfactoren
o Interactie tss factoren (factoren die elkaar versterken)
o Tijdsfactoren (evolutie van de ziekte)
Datacollectie methoden
o Via interview
o Vragenlijstonderzoek
o Medische dossiers (geen bias maar niet altijd volledig), rechstrekse metingen,…
Impact
o Beantwoorden van vragen
Ethiologische vraagstukken
Diagnostische vraagstukken
Prognostische vraagstukken, prognose bepalen
Therapeutische vraagstukken (wat is efficiëntie van deze therapie,….)
o Type onderzoek
, Observationeel onderzoek: niet zelf tussenkomen als onderzoeker
Experimenteel onderzoek: oz’er komt wel tussen: ene groep wordt iets opgelegd,
andere niet)
Natuurlijke experimenten: oz’er doet zelf niet manipulatie maar onderzoekt een
verandering, minder controle
Definities
o Morbitideit (= ziekte) vs mortaliteit (=sterfgevallen)
o Case fatality = letaliteit, dodelijhkheid van de ziekte
o Case definition: duidelijke definitie, standaardisatie vd ziekte
o Epidemie = verhoogde ziektefrequentie op bep moment in een bep plaats
o Pandemie = epidemie op wereldschaal
o Endemie = hoog patroon van voorkomen van ziekte maar redelijk stabiel
o R0 = reproductiegetal: hoeveel mensen worden verder besmet door 1 besmet persoon
Definitie vermoedelijk … geval, definitie bevestigd … geval
Gevalsdefinitie voor COVID is veel veranderd door de tijd, heeft enorme impact op
cijfergegevens, met ene definitie zijn er # gevallen, met andere definitie zijn er # gevallen
Mapping causale risicofactoren in kaart brengen
o Risicofactoren verbinden en spelen ook op elkaar in
o Bovenaan: niet veranderbare fact
o Midden: levensstijl factoren
o Onderaan: intermediaire factoren
(kunnen tussenschakel zijn tss de andere 2)
Mapping relatieve aandelen
o Elke ziekte uitkomst heeft meerdere risicofactoren
o Weergeven hoe veel effect een bepaalde risicofactor heeft
Evolutie doorheen de tijd
o Epidemiologische transitie = transitie die zich heeft voorgedaan in
westerse landen in de sterfteoorzaken
o Aandeel infectieziekten ↓↓
o Aandeel hart- en vaatziekten en kankers ↑↑ (welvaartsziekten geassocieerd met
levensstijl)
o Weerzspiegeld ook in leeftijdsstructuur van piramide (veel kinderen, weinig ouderen) naar
kite-structuur
Minder kindersterfte
Stijging levensverwachtingen met chronische aandoeningen
In jaren 60 babyboom
Sterfte oorzaken bekijken binnen populatie of wereldwijd
o Niet-overdraagbare aandoeningen
o Overdraagbare aandoeningen
o Ongevallen
o Grote verschillen tss verschillende werelddelen
Veranderingen in ziektefrequentie
o Oorzaken in verband brengen met evoluties die te zien zijn (stijging ziektefrequentie
door…)
Epidemien in kaart brengen niet enkel infectieuze zietken, ook niet-overdraagbare aandoeingen
in kaart brengen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Studente11. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,96. Je zit daarna nergens aan vast.