Uitgebreide uitwerking van alle colleges van de cursus Psychopathologie, gegeven in de master Gezondheidszorgpsychologie aan de Radboud Universiteit. Alle afbeeldingen van de slides zijn toegevoegd. Tijdens het leren heb ik nog extra belangrijke dingen voor het tentamen uitgewerkt. Deze zijn aan he...
Colleges – Psychopathologie
Inhoud
College 1 – Inleiding - DSM ................................................................................................................3
Waarom is de classificatie nodig? – Vóór ........................................................................................3
Waarom is de classificatie nodig? – Tegen ..................................................................................... 4
College 2 – Angststoornissen bij kinderen en jongeren ..................................................................... 4
adaptieve en maladaptieve angst ................................................................................................... 4
diagnostiek van angst: beschrijvend ...............................................................................................5
Diagnostiek van angst: verklarend ................................................................................................ 8
College 3 – Depressie en angst in de late volwassenheid ................................................................. 11
College 4 – Verstoringen in emotiebeleving: Depressie ................................................................... 16
Cognitieve differentiatie van depressie ........................................................................................ 16
Invloed van emotie op cognitie (taalverwerking) ......................................................................... 18
College 5 – Suïcide en suïcidaal gedrag ............................................................................................ 19
Kennis over suïcide en suïcidaal gedrag ....................................................................................... 19
Psychologische en neurobiologische verklaringsmodellen ............................................................ 21
Basisprincipes van herkenning, taxatie en behandeling van suïcidaliteit ..................................... 21
College 6 – Agressie ........................................................................................................................ 24
Definitie + type agressie .............................................................................................................. 24
Prevalentie ................................................................................................................................... 24
Theorie (oorzaken/samenhang) ....................................................................................................25
Biologie ......................................................................................................................................... 27
Psychopathologie .......................................................................................................................... 27
Behandeling van agressie ............................................................................................................. 30
College 7 – ADHD Beelden en verklaringen ...................................................................................... 32
Deel 1: beschrijving, observatie, diagnose .................................................................................... 32
Deel 2: Verklaringsmodellen .........................................................................................................34
College 8 – Verslaving: beelden en mechanismen ............................................................................ 37
Psychoactieve stoffen: indeling en globale effecten...................................................................... 37
Stoornissen IN gebruik ................................................................................................................ 38
Stoornissen door gebruik ..............................................................................................................39
College 9 – Eetstoornissen .............................................................................................................. 42
Kenmerken/presentatie eetstoornissen ....................................................................................... 42
Verklaringsmodellen .................................................................................................................... 44
College 10 – Schizofrenie Spectrum Stoornissen ..............................................................................47
Wat is een psychose ......................................................................................................................47
Onderliggende mechanismen ........................................................................................................47
Risicofactoren voor psychose ....................................................................................................... 48
Hoe vergroten andere factoren de kans?...................................................................................... 49
1
, Comorbiditeit ............................................................................................................................... 50
Behandeling ................................................................................................................................. 50
College 11 – Seksuele stoornissen .................................................................................................... 51
Theoretische modellen .................................................................................................................. 51
Seksuele Stoornissen .................................................................................................................... 53
Clitoris ..........................................................................................................................................56
Erectiestoornis ..............................................................................................................................56
College 12 – Persoonlijkheidsstoornissen ........................................................................................ 58
College 13 – Neurocognitieve mechanismen van verstoord adaptief gedrag ....................................62
College 14 – Somatische Symptoom Stoornis ...................................................................................67
College 15 – Autismespectrumstoornissen ...................................................................................... 70
Gedragsniveau ............................................................................................................................. 70
Cognitie ......................................................................................................................................... 71
Biologisch...................................................................................................................................... 74
Omgeving ...................................................................................................................................... 75
College 16 – Alzheimerdementie en frontotemporale dementie ....................................................... 77
Leerdoelen ...................................................................................................................................... 82
2
,College 1 – Inleiding - DSM
Ziek of gezond
World health organization defines mental health as a state of complete physical,
mental and social well-being and not merely the absence of disease or infirmity
- Categorisch: gezond vs. ziek
- Typologisch: overlap tussen gezond en ziek
- Gradueel: continuüm van gezond naar ziek. Dit continuüm kan ook bestaan
voor emoties/stemming, cognitie, gedrag, lichaam
Een gezond continuüm
Waar bepaal je de cut-off van gezond vs. ongezond. Wanneer is er behandeling nodig?
Het is belangrijk om naar de context te kijken. Bijv. alcoholconsumptie binnen
‘normale populatie’ en ‘student populatie’.
Bestaan psychische stoornissen?
Observatie definitie→ onderzoek
- Context, cultuur, economie, politiek systeem spelen ook een rol
Belangrijke vragen bij de ontwikkeling van een diagnostisch systeem:
- Zijn afwijkingen (onschuldige) variaties van menselijk gedrag of toch
ziektes?
- Waar komen nieuwe diagnosen vandaan?
- Wat is het gevolg daarvan?
- Wie heeft daar baat bij?
Waarom is de classificatie nodig? – Vóór
Mensen hebben van nature de neiging om in hokjes te denken.
- Betere professionele communicatie, daar zijn kaders voor nodig
Classificeren, maar hoe?
Nosologie: indeling van ziektes
- Etiologie: onderliggende factoren die leiding tot het tot uiting komen van een ziekte
- Pathogenese: onderliggende mechanismes die tot herstel of instandhouding leiden
- Epidemiologie: verdeling/prevalentie van een ziekte
- Symptomen en syndromen: beschrijving van klachten
Voorbeeld sociale angst stoornis
- Etiologie: serotonine transporter gen, serotenerge systeem, amygdala hyperactiviteit,
trauma, leren-observeren, overbescherming, verwaarlozing
- Pathogenese: cognitieve biases (interpretatie, aandacht), klassiek/operant leren, sociale
vaardigheden
- Epidemiologie: bijna even vaak bij vrouwen en mannen, meer mannen in kliniek, Westerse
variant (ik word negatief beoordeeld) en Oosterse variant (ik ben een last voor anderen),
prevalentie 9-13%
- Symptomen: buitenproportionele angst om negatief beoordeeld en buitengesloten te
worden. Vermijding, veiligheidsgedrag, hartkloppen, blozen, trillen, zweten.
Beperkingen van classificatie
Comorbiditeit
DSM in ontwikkeling
Er zijn diagnoses toegevoegd en verwijderd door de jaren heen. Er zijn
stappen gezet richting een dimensionele benadering.
Take home
- Weg van politieke/morele en financiële invloeden
- Hoe willen wij (internationaal) over psychopathologie communiceren. We komen niet uit
zonder categorieën
- DSM zal blijven ontwikkelen als diagnostisch
3
, Waarom is de classificatie nodig? – Tegen
- Categorieën worden gemaakt door een stemming
Overlapping
- Overlap van symptomen bij meerdere diagnoses
- Er zijn meer dan 10.000 combinaties om de diagnose depressie te krijgen
OPLOSSINGEN
Transdiagnostische persoonlijkheidsdimensies
Verschillende stoornissen clusteren op dimensies zoals
‘fear’ en ‘distress’ die weer clusteren op dimensie
‘internalizing’. Er kan behandeld worden op dimensies
Voorbeeld: externalisatie
- Heterogene mix van trekken, gedragingen en stoornissen
- Extreme beloningsgevoeligheid
- Hostiliteit en reactieve agressie
- Lage impulscontrole
Er is een gedeelde genetische vatbaarheid die mensen met deze trekken gemeen
hebben.
Conclusie transdiagnostische dimensies van persoonlijkheid
- Er zijn dimensies die stoornissen overstijgen
- Sterk verankerd in persoonlijkheidstheorieën (en dus de psychologie)
Cognitieve neuropsychologie
Wat zit er achter de symptomen/gedragingen?
Symptomen linken aan verstoringen in neuronale, cognitieve en
gedragsmatige mechanismen
Conclusie cognitieve neuropsychologie
- Relatie tussen symptomen en cognitie
- Dezelfde cognitieve afwijkingen bij meerdere stoornissen
- Niet verankerd in de persoonlijkheidsleer
Computationele psychiatrie
Algemene gedachte is dat cognitie een black box is waar aannames over
worden gedaan zoals aandacht, inhibitie. Maar het blijft bij een aanname
omdat het niet tastbaar is.
Vraag: wat gebeurt er in het brein dat optimaal gedrag verandert in
afwijkend gedrag? Dit wordt berekend met modellen. Dit zal leiden tot het
mathematisch definiëren van subgroepen met dezelfde ziekten waar
specifieke behandeling voor kan worden ontworpen
Conclusie computationele psychiatrie
- Focus op het brein en afwijkingen in cognitieve mechanismen
- Mathematische modellen om het samenspel tussen cognitieve mechanismen te kunnen
kwantificeren (dus geen sommetje)
College 2 – Angststoornissen bij kinderen en jongeren
adaptieve en maladaptieve angst
- Angst is adaptief omdat het een alarmsignaal is.
- Angst is kwalitatief niet anders bij iemand zonder angststoornis
vergeleken met iemand met een angststoornis
Angst uit zich cognitief, gedragsmatig, fysiologisch en gevoelsmatig
Wanneer is angst een probleem? (maladaptief → pathologisch)
- Leeftijdinadequaat: belangrijkste factor om te bepalen of angst een probleem is
- Om te bepalen of iets pathologisch is, moeten we het aftoetsen tegen de normale
ontwikkeling
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper smaasbach. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
