Boek Samenvatting
Joe Speedboot – Tommy Wieringa
Overzicht van het Boek
Titel: Joe Speedboot
Auteur: Tommy Wieringa
Pagina's: 316
Eerste druk: 2005
Huidige druk: negenenvijftigste druk 2021
Genre: Roman
Oorspronkelijke taal: Nederlands
Onderwerpen: Verwachtingen van het leven, jaloezie, teleurstellingen en tegenvallers.
Korte Samenvatting van het Boek:
Frans Hermans, bijgenaamd Fransje, woont zijn hele leven in het Gelderse dorp Lomark.
Het verhaal ontvouwt zich tussen 1998 en 2003. Op bijna veertienjarige leeftijd wordt
Fransje aangereden door een cyclomaaier, wat leidt tot een verbrijzelde borstkas en
gebroken rug. Na tweehonderdtwintig dagen in coma ontwaakt hij met alleen nog
functionerende rechterarm. Het leven in een rolstoel, spraakproblemen en spastische
aanvallen zijn nu zijn realiteit, waardoor zijn toekomst er anders uitziet dan die van zijn
klasgenoten. Desondanks geeft Fransje niet op. Zijn doorzettingsvermogen wordt gevoed
door verschillende bronnen, waaronder de leer van de Zwaardheilige Miyamoto Musashi.
Een andere inspiratie is de komst van Joe Speedboot, een eigenzinnige nieuwkomer in
Lomark. Joe's avonturen en zijn vermogen om Fransje, ondanks diens beperkingen, te
betrekken bij zijn vriendenkring, laten Fransje de schoonheid van het leven zien. Fransje
besluit alles op te schrijven als een soort geschiedenis van Lomark, waarin hij alles om zich
heen documenteert. Een ander opmerkelijk element is de introductie van het nieuwe meisje
Picolien Jane Eilander uit Zuid-Afrika, waardoor vrijwel elke jongen in Lomark verliefd op
haar wordt. Wie van de vrienden zal haar uiteindelijk veroveren?
Het verhaal biedt een uniek perspectief op het dorp en leven.
Lange Samenvatting van het Boek:
Let op! Er zijn notities gemaakt: Dit zijn aantekeningen, die vaak niet in het boek zelf staan.
Notities zijn bedoeld om je helpen, zodat je het verhaal beter kan volgen.
Auteur heeft het boek opgedragen: Voor Rutger Boots
Auteur begint het boek met: Er wordt gezegd dat de samoerai een tweevoudige Weg
heeft, van het penseel en het zwaard - MIYAMOTO MUSASHI
Notitie: Notitie: Miyamoto Musashi (1584-1645) was een legendarische Japanse samoerai.
Zijn volledige naam, Shinmen Musashi No Kami Fujiwara No Genshin, geeft zijn adellijke
afkomst en geboortegrond aan. Aan het einde van zijn leven schreef hij het werk "Go Rin No
Sho", Het Boek van Vijf Ringen, waarin hij kenjutsu en strategie uitlegt in vijf hoofdstukken
die de elementen water, wind, vuur, aarde en leegte vertegenwoordigen. Musashi staat
bekend als 'Kensei' (Zwaardheilige).
Inhoud van het Boek:
Het boek is onderverdeeld in drie delen. Dit zijn drie delen:
PENSEEL
ZWAARD
EN TOEN
Notitie: Fransje Hermans vertelt het verhaal in ik-vorm, geheel vanuit zijn eigen perspectief.
1
,PENSEEL
Het verhaal begint in het ziekenhuis waar Fransje ruim tweehonderdentwintig dagen in coma
heeft gelegen na een ongeluk. Zijn vader, moeder en broers, Dirk en Sam, bezoeken hem
dagelijks. De familie is eigenaar van Hermans & Zn, een sloopbedrijf gespecialiseerd in het
slopen van autowrakken, fabrieksinstallaties en industrieel gereedschap. Ze wonen in het
dorp Lomark in Gelderland, waar de tijd lijkt te hebben stilgestaan. Notitie: Hoewel Lomark
zelf niet bestaat, zijn er vergelijkbare dorpen met dezelfde beschrijving. Het dorp bevindt
zich dicht bij de grens van Duitsland, wat de verbeelding van de jongeren prikkelt en hen
aanmoedigt om elders te studeren. Niet vergeten: Lomark bestaat NIET.
Fransje vertelt dat hij tijdens zijn slaap zijn familie hoorde praten over Joe Speedboot, wat
zijn nieuwsgierigheid wekte. Bij het ontwaken ontdekt hij de ernst van de schade aan zijn
lichaam, waarbij alleen zijn rechterarm normaal functioneert. Het kost zeker tien maanden
van intensieve revalidatie voordat Joe weer naar huis mag, in juni. In het begin zorgt de hele
familie voor Fransje. Hij stelt zichzelf het doel om intensief te oefenen, zodat hij niet zijn hele
leven afhankelijk hoeft te zijn van anderen. Tegelijkertijd accepteert hij de realiteit dat zijn
leven nooit normaal zal zijn, zoals dat van zijn klasgenoten.
Tijdens de zomerkermis in het dorp overtuigt hun moeder Dirk en Sam (broers) om Fransje
mee naar buiten te nemen. Dirk heeft echter andere plannen en besluit Fransje met kar en al
achter te laten in een verlaten huis. Bang en machteloos wacht Fransje tot Joe Speedboot
het huis binnenkomt. Joe begrijpt de situatie meteen. “Ze hebben je hier geparkeerd, he?”
Fransje ziet waarom zijn oudere broer, Dirk, Joe niet mag. Joe straalt onbevreesdheid uit,
iets wat onbekend is in Lomark. Sinds Joe's komst zijn er explosies rondom het dorp te
horen, waarvan duidelijk is dat Joe de bommenmaker is. Ondanks het gebrek aan bewijs
wordt hij nooit gepakt. Terwijl Joe zijn volgende bom voorbereidt, vertelt hij Fransje meer
over zichzelf. “We hebben pech gehad tijdens de verhuizing,” zegt hij.
De vrachtwagen van de familie Ratzinger ramde met geweld het huis van de familie
Maandag. Joe's vader, Vader Ratzinger, zat achter het stuur en overleefde de crash niet.
Zijn moeder, Regina, en zijn kleine zusje, India, kwamen er met de schrik vanaf. De eerste
persoon die Joe Speedboot ontmoette was Christof Maandag. Hij zat voor de televisie een
videospel te spelen toen de vrachtwagen plotseling door de muur naar binnen reed. Volgens
het verhaal bewoog Christof geen spier en keek hij alleen maar verbaasd toe, terwijl Joe uit
de cabine klom om zich voor te stellen. Sindsdien werden Joe en Christof vrienden.
Notitie: Hoewel het niet echt wordt gezegd, is het duidelijk dat Joe in shock verkeert na het
ongeval. Hij ziet het lichaam van zijn vader en beseft meteen dat hij er niet meer is. Na naar
buiten te zijn geklommen, gaat Joe naast de rivier zitten en staart voor zich uit. Hierna
spreekt hij niet meer over het ongeluk of zijn vader.
Joe vierde zijn ontmoeting met Fransje met een 'prijsbom', en diezelfde avond was er een
grote explosie die het hele dorp hoorde. Joe had een elektriciteitskast opgeblazen, waardoor
de kermis niet kon doorgaan. Fransje glimlachte in zijn bed.
Enige tijd gaat voorbij, en Fransje kan nu zelf de kar bedienen en vooruitgaan. Met zijn
goede arm, kan hij zich vooruit bewegen. Ondanks de verwachtingen van de arts dat hij ooit
veel zou kunnen bewegen, oefent Fransje stiekem door. Sinds een maand kan hij weer naar
school. Er is niets mis met zijn hersenen, maar hij heeft nog steeds last van spasmen.
Tussen de onwillekeurige bewegingen door kan hij wel het een en ander doen. Fransje moet
het schooljaar overdoen, maar nu zit hij tenminste in dezelfde klas als Christof en Joe.
Terwijl Fransje door het dorp rijdt, geeft hij een beschrijving ervan. Lomark ligt naast een
rivier die elke winter buiten haar oevers treedt, daarom is er een dijk gebouwd. Het deel van
het dorp, die gelijkloopt met de rivier, staat bekend als 'De Lange Nek'. Het grootste bedrijf in
Lomark is een asfaltfabriek genaamd Bethlehem Asfalt, eigendom van Egon Maandag, de
vader van Christof. De asfaltfabriek is essentieel voor de economie van Lomark.
2
, Om de rivier over te steken, moet je het pontje nemen, dat wordt bediend door Piet Honing.
De oudere man laat Fransje gratis oversteken omdat hij niet meer kan lopen. Toen het
ongeluk van Joe gebeurde, was het Piet die naast Joe ging zitten aan de rivier. Ook Joe
hoefde nooit te betalen. Het pontje kan krap zes auto's en mensen vervoeren. Sommige
mensen vinden het pontje eng, maar Fransje is er al aan gewend.
Joe vertelde nooit zijn echte naam aan anderen, hoewel iedereen wist dat zijn echte
achternaam Ratzinger was. Joe was al sinds zijn kindertijd ontevreden over zijn echte naam
en besloot die te veranderen. Hij koos Speedboot als zijn nieuwe achternaam. Alleen zijn
voornaam nog. Toen hij het lied van Jimi Hendrix hoorde: 'Hey Joe', koos hij Joe als
voornaam. Sindsdien noemde hij zichzelf zo. Joe's moeder heette Regina Ratzinger en zijn
jongere zus heette India Laksmi. Ze was vernoemd naar het land, India, waar Regina en
haar echtgenoot getrouwd waren. Laksmi betekende de godin van wijsheid en voorspoed.
Volgens het verhaal hadden Regina en haar man heftige diarree tijdens de bruiloft. Dat
verhaal was Fransje bijgebleven. Regina Ratzinger maakte prachtige truien van goede
kwaliteit en werd hierom snel populair in het dorp. In het begin waren Joe en Christof bijna
onafscheidelijk. Christof logeerde graag bij Joe tijdens de vakanties. Fransje wilde graag ook
een vriend van Joe zijn, maas wist niet hoe hij dat moest aanpakken.
Eindelijk zag Fransje Joe op school. Ze zaten immers in dezelfde klas. Op een ochtend
vroeg Joe of hij naar de wc mocht. Even later hoorden ze allemaal een donderende klap in
het gebouw. Joe had een bommetje laten afgaan in de wc. Helaas kostte deze grap hem
deze keer duur. Een deel van zijn rechterhand was weggeblazen. Hij had geen pink en
ringvinger meer. Zelf bekende hij dat hij heel stom bezig was geweest.
Fransje moest zelf ook nog wennen aan zijn nieuwe klas. Gelukkig hoefde hij geen
mondelinge vragen te beantwoorden. Door zijn spraakproblemen was dat vanaf het begin
onmogelijk gebleken. Verder vond Fransje het pijnlijk dat hij niet zelf kon plassen. Zijn
klasgenoot, Engel Eleveld, bood aan om hem te helpen. Gelukkig deed niemand in de klas
daar raar over. Engel werd ook een goede vriend van Fransje en naarmate hij in kracht
groeide, hoefde Engel hem niet meer te helpen.
Over Engel Eleveld vertelde Fransje dat ze ooit de grootste familie van Lomark waren.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog kwam een groot deel van de familie om toen een bom
ontplofte in de schuilkelder. De rest van de familie verhuisde, maar een week later regende
het daar ook bommen. Uiteindelijk bleef alleen Hendrik Eleveld over. Hij was de grootvader
van Engel Eleveld. Notitie: Zo weet Fransje over iedereen in Lomark wel iets te vertellen.
De meeste verhalen hebben niets met Fransje zelf te maken. Het zijn gewoon verhalen.
Fransje wil zo graag erbij horen dat hij een keer Joe en Christof achterna sluipt als ze gaan
vissen. Sluipen gaat echter moeilijk met die kar van hem. Ze merken hem op en komen even
met hem praten. Dan merkt Joe hoe sterk de rechterarm van Fransje is geworden. Dat komt
omdat hij de rechterarm vooral gebruikt om zich voort te bewegen met de kar. Joe vraagt of
hij ze achtervolgt en Fransje schudt zijn hoofd. Nee, eigenlijk doet hij ze niet achtervolgen,
maar hij voelt zich wel degelijk eenzaam. Fransje besluit om een dier te nemen tegen de
eenzaamheid. Uiteindelijk kiest hij voor een kauw, een kleine kraai met een zilveren nek en
melkblauwe ogen. Het zijn zeer intelligente dieren. Fransje overtuigt Sam om met hem mee
te gaan naar de plek waar de vogels nestelen. Als hij een jonge kauw kan grootbrengen, zal
deze voor altijd zijn metgezel zijn. Sam klimt angstvallig de boom in om een jong kauwtje uit
het nest te halen. Halverwege blijft hij echter hangen. Fransje weet niet wat hij moet doen,
dus haalt hij Joe erbij. Met gebaren weet hij Joe duidelijk te maken dat er iets mis is. Joe
trekt zijn schoenen aan en gaat met Fransje mee. Tegen de tijd dat ze de boom bereiken, is
Sam al weg. Hij is waarschijnlijk zelf uit de boom geklommen en naar huis gegaan. Joe klimt
de boom in en komt terug met een jonge kauw voor Fransje. Fransje verzorgt het dier en
krijgt zo zijn trouwe metgezel. Hij noemt de kauw Woensdag. Hoewel Fransje een kooi voor
Woensdag laat maken, vliegt deze nooit ver weg. Woensdag vergezelt Fransje bijna overal
door op zijn schouder te zitten en met hem mee te vliegen.
3
