Dit document bevat alle stof van de hoofdstukken geschreven door Van Zaalen En Winkelman samengevat. Deze stof was verplichte literatuur voor het vak diagnostiek en preventie van kinderen, gegeven aan de opleiding logopedie van hogeschool Windesheim te Zwolle, jaar 2 periode 1. Dit tentamen heb ik ...
Broddelen H1:
Broddelen: een stoornis in de vloeiendheid van het spreken waarbij de spreker niet in staat
is zijn tempo aan te passen aan de linguïstische (grammaticale encodering) of motorische
(fonologische encodering) eisen van het moment
Zuiver stotteren: sprake van veel onvrijwillige interrupties in de vloeiendheid van de spraak.
Deze interrupties hebben meestal de vorm van:
Herhalingen van klanken, syllaben of eenlettergrepige woorden
Verlengingen van klanken
Blokkades van de ademstroom of de stemgeving in spraak
Broddelen kan gezien worden als een verborgen stoornis. Broddelen en stotteren kan
tegelijktijdig bij een persoon voorkomen.
Bij broddelende sprekers is een hoge frequentie normale niet-vloeiendheden (revisies,
interjecties, frasen en syllabeherhalingen) en een lage frequentie van typische stotter-niet-
vloeiendheden.
Hoewel stotteren en broddelen onderscheiden stoornissen zijn, kan het broddelen zich wel
ontwikkelen tot stotteren, mogelijk doordat de persoon een spreekangst ontwikkelt als
gevolg van negatieve reacties uit de omgeving.
Telescopie: deletie van syllaben
Bij broddelen lokt het hoge articulatie- en communicatietempo de taalfouten uit. Een
onderscheidend kenmerk van broddelen is dan ook dat de problemen direct verdwijnen
wanneer het tempo van productie omlaaggaat.
Taalstoornis of taalprobleem?
De taalproductie kan verstoord zijn (zoals bij een taalontwikkelings-stoornis) of verloopt
moeilijk. We spreken van een taalprobleem – en niet van een taalstoornis – als eenzelfde
persoon binnen dezelfde linguïstische complexiteit op het ene moment foutloze zinnen kan
produceren en op een ander moment syntactische of fonologische fouten maakt. De
broddelende spreker heeft een taalprobleem, omdat hij de linguïstische structuren wel
verworven heeft maar deze onder tijdsdruk niet accuraat kan produceren. Een persoon met
een taalstoornis zal ook zonder tijdsdruk fouten maken.
Om te verklaren wat er aan de basis ligt van niet-vloeiend en verstaanbaarheidsproblemen
in broddelen is het van belang inzicht te hebben in de processen van taalformulering die
voorafgaan aan het moment van taalproductie. Dit kan uitgelegd worden aan de hand van
het model van taalproductie van Levelt, dat de volgende drie stappen onderscheidt:
1. De Pre-verbale boodschap
, 2. Samenstellen van woorden en zinnen
3. Het uiten van de boodschap
1. Pre-verbale boodschap:
De preverbale boodschap is het idee of de boodschap en vervolgens monitoren of dit het
juiste moment is om de boodschap of het idee te uiten. Zowel het samenstellen als het
monitoren kan onvoldoende plaatsvinden, en in beide gevallen zegt de persoon mogelijk
iets waar hij later mogelijk spijt van heeft. Als het monitoren niet goed verloopt, zoals op
momenten van onzorgvuldigheid, heeft de persoon onvoldoende afgestemd of de
boodschap op dat moment geuit moet worden aan de aanwezige personen.
2. Samenstellen van woorden en zinnen:
Correcte zinnen worden gebouwd door woorden, verkregen uit het lexicon, in de juiste
betekenisvolle volgorde te plaatsen. Ieder woord in de zin moet ook opgebouwd
worden. Woorden zijn opgebouwd uit een reeks syllaben, die in de juiste volgorde
moeten worden geproduceerd.
3. Het uiten van de boodschap:
Hoogfrequente woorden en zinsstructuren (woorden en structuren die vaak worden
gebruikt) zijn in het linguïstisch geheugen opgeslagen, waardoor ze voor de spreker
gemakkelijk en snel beschikbaar zijn. Laagfrequente structuren (woorden of structuren
die door de spreker weinig worden gebruikt) moeten door de spreker nieuw worden
opgebouwd en zijn minder snel beschikbaar. De spreker moet voor beide structuren zijn
spreektempo aanpassen, maar om verschillende redenen: bij hoogfrequente zinnen om
te voorkomen dat de productie in een motorische slip raakt (telescoping); bij
laagfrequente zinnen om voldoende tijd te hebben voor planning en productie.
Ongeremdheid van de spreker (inhibitieprobleem) kan ertoe leiden dat de spreker al
begonnen is met uiten voordat de boodschap voldoende gereed is: ‘Voordat ik er goed
over nagedacht had, had ik het al gezegd.’
Factoren die het tempo van de taalproductie beïnvloeden:
Een broddelende spreker spreekt in een relatief hoog tempo, dat voor hem of haar echter
‘normaal’ is. Drie factoren beïnvloeden de taal-spraakproductie bij broddelen:
Taalautomatisering
Aandachtscapaciteit (of attentie)
Spreektempo
Taalautomatisering: niet-vloeiendheden en fouten
Correcte zinnen kunnen in een hoog spreektempo geproduceerd worden als de processen
rond taalformulering geautomatiseerd zijn. Zinnen zijn correct als:
Ze goed zijn opgebouwd (grammaticale encodering)
Accurate woorden zijn gebruikt (lexicon)
De woorden zijn gepland (fonologische encodering)
Ze zijn geproduceerd zoals men dat wenst
Bij broddelende sprekers zijn deze taalformuleringsprocessen mogelijk onvoldoende
geautomatiseerd.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper dorienusa. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,49. Je zit daarna nergens aan vast.
