Samenvatting
Samenvatting artikelen en colleges JDMA
Samenvatting artikelen en colleges JDMA. Cijfer: 9.5
[Meer zien]Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
Voorbeeld 4 van de 32 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
Samenvatting: Judgment and decision making in accountingWeek 1
Waarom is dit vak belangrijk?
- De productie, certificering en het gebruik van boekhoudinformatie vereist (nog
steeds) menselijk oordeel en besluitvorming;
- Professionals die zich bezighouden met deze activiteiten moeten iets begrijpen
over de psychologie van oordeelsvorming en besluitvorming.
De productie vindt plaats door managers, werknemers en/of controller: informatie
(waardering, afschrijvingsmethode, opmaak etc.)
De certificering vindt plaats door de accountants: Certificering van boekhoudkundige
informatie (materialiteit, getrouw beeld, continuïteit etc.)
Het gebruik van boekhoudinformatie door eigenaars, investeerders, crediteuren,
analisten, managers, werknemers, overheidsfunctionarissen, leveranciers etc: Gebruik van
boekhoudkundige informatie (bedrijfsbeslissingen,
Wat zijn oordelen?
- Het toekennen van een (kwantitatieve of kwalitatieve) waarde aan iets.
- Voorbeelden: schattingen, evaluaties en meningen.
Wat zijn beslissingen?
- Het kiezen tussen alternatieven.
Oordelen en beslissingen zijn nauw verwant, maar niet hetzelfde.
In dit vak wordt gebruik gemaakt van diverse modellen, deze modellen kunnen worden
opgedeeld in:
1. Normatieve modellen: geeft aan hoe oordelen en beslissingen zouden moeten
worden genomen, deze modellen zijn vaak ontwikkeld door filosofen, wiskundigen
en klassieke economen.
Een normatieve beslissing is een rationeel proces waarbij alle beschikbare
informatie op een optimale manier wordt gebruikt om het verwachte
nettoresultaat te maximaliseren.
2. Beschrijvende modellen: geeft aan hoe oordelen en beslissingen daadwerkelijk
worden genomen, deze modellen worden vaak ontwikkeld door psychologen.
Mensen zijn voorspelbaar irrationeel en wijken op een systematische wijze af van
de normatieve maatstaf.
3. Voorschrijvende modellen: zijn praktische suggesties voor het ontwerpen van
oordeels- en besluitvormingsprocessen op basis van normatieve en beschrijvende
modellen, deze zijn ontwikkeld door consultants en praktijkmensen.
Methoden om optimale beslissingen te nemen.
,Normatieve modellen
Een voorbeeld van een normatief model is die van Bazerman & Moore. Zij geven aan dat je
als volgt beslissingen dient te nemen:
1. Definieer het probleem
2. Identificeer de criteria
3. Weeg de criteria
4. Genereer alternatieven
5. Beoordeel elk alternatief op elk criterium
6. Bereken de optimale beslissing
Heel leuk voorgeschreven, maar dit doet natuurlijk niemand.
We hebben namelijk de neiging om ‘predictable irrational’ te zijn (Ariely). Onze oordelen
en beslissingen wijken op systematische wijze af van normatieve kaders. Deze
'voorspelbaar irrationele' neigingen worden beschreven als afwijkingen van de verwachte
rationele keuzes en kunnen worden verklaard door psychologische factoren, cognitieve
vooroordelen en emotionele invloeden.
Daniel Ariely, een bekende gedragseconoom, heeft uitgebreid onderzoek gedaan naar deze
concepten en beschreven hoe mensen systematisch afwijken van rationele besluitvorming
in voorspelbare patronen.
Als we kijken naar hoe mensen echt beslissingen nemen, dan hebben we inzichten nodig
vanuit:
• Cognitieve psychologie
• Sociale psychologie
• Neurowetenschap
• Biologie
• Sociologie
• Antropologie
Volgens de Dual process theorie hebben mensen twee systemen:
• Systeem 1 is ons intuïtieve, snelle, automatische, emotionele, moeiteloze systeem van
besluitvorming. Het wordt ingezet wanneer we verbale taal interpreteren, visuele
informatie verwerken, lopen, praten, enzovoort.
• Systeem 2 is traag, inspannend, bewust en expliciet. Je bent je bewust van het denken,
u maakt doelbewust een oordeel of een beslissing.
De theorie gaat er vanuit dat beide systemen altijd aan staan. Systeem 2 staat meestal in
een 'comfortabele, weinig inspanning vereisende modus' (Kahneman, 2011, p.24) opereert.
Systeem 1 voorziet voortdurend Systeem 2 van indrukken, intuïties, gevoelens,
enzovoort. Systeem 2 wordt alleen gemobiliseerd wanneer Systeem 1 op moeilijkheden
stuit. Deze verdeling van arbeid is zeer efficiënt.
Systeem 1 is niet ontworpen voor complexe besluitvorming en het heeft de neiging
beslissingen te nemen die suboptimaal zijn. Systeem 2 zal vaak een betere prestatie
leveren, maar Systeem 2 vertrouwt op Systeem 1 voor input. Systeem 1 kan niet worden
uitgeschakeld. Systeem 2 wordt mogelijk niet vaak genoeg gebruikt.
Kortom, zelfs als we proberen rationeel te zijn, is het onwaarschijnlijk dat we slagen.
Onze oordelen en beslissingen zullen afwijken van normatieve maatstaven.
→ Bounded rationality: het feit dat ons denken op systematische, voorspelbare manieren
beperkt of bevooroordeeld is.
,Toegankelijkheid/accessibility: de gemakkelijk toegankelijke percepties, indrukken,
intuïties enz. van systeem 1 hebben een onevenredig grote invloed op onze oordelen en
beslissingen. Factoren die de toegankelijkheid van informatie beïnvloeden:
1. Perceptual salience: informatie die opvallend of gemakkelijk waar te nemen is,
komt gemakkelijker in onze gedachten en heeft daardoor meer invloed op onze
oordelen en beslissingen.
2. Surprisingness: informatie die onverwacht of verrassend is trekt onze aandacht en
blijft daardoor beter in ons geheugen hangen. Dit maakt het gemakkelijker
toegankelijk en heeft daardoor meer invloed op onze oordelen en beslissingen.
3. Familiarity: informatie die we eerder hebben gehoord of geleerd is gemakkelijker
toegankelijk omdat het al in ons geheugen zit. Dit heeft daardoor meer invloed op
onze oordelen en beslissingen.
4. Emotion and mindset: informatie die geassocieerd wordt met emoties, potentiële
verliezen of die in lijn is met onze huidige gemoedstand of mindset, komt
gemakkelijker in onze gedachten en heeft daardoor meer invloed op onze oordelen
en beslissingen.
Ons brein is gemakkelijk tevreden/satisfice, het heeft de neiging om 'conclusies te trekken'
op basis van gemakkelijk toegankelijke waarnemingen, indrukken, intuïties, enzovoort,
afkomstig van Systeem 1. Dit heeft een onevenredig groot gewicht op onze oordelen en
beslissingen.
Satisfice: in plaats van alle mogelijke alternatieven te onderzoeken, zoeken we gewoon tot
we een bevredigende oplossing vinden die voldoende is omdat het goed genoeg is. Redenen
waarom we satisferen:
- Vaak ontbreekt belangrijke informatie, waardoor we niet in staat zijn om de beste
mogelijke keuze te maken.
- Tijds- en kostenbeperkingen beperken de hoeveelheid en kwaliteit van de
beschikbare informatie.
- Beperkingen van intelligentie en perceptuele fouten beperken ons vermogen om de
optimale keuze te berekenen.
Daarnaast voelt cognitief gemak goed → Twijfel en onzekerheid zijn moeilijk en voelen
vaak slecht. Het brein neigt naar onmiddellijke actie om 'cognitieve dissonantie' te Met opmerkingen [i1]: De spanning die ontstaat wanneer
vermijden en het vertrouwde en coherente idee van de wereld (en van uzelf als persoon) iemand op tegenstrijdige overtuigingen, attitudes of
te herstellen. Het merkt mogelijk zelfs informatie niet op die, vanuit een normatief gedragingen heeft. Dit ongemak motiveert mensen vaak om
perspectief, vereist dat u van gedachten verandert. deze dissonantie te verminderen door hun overtuigingen of
gedragingen te veranderen, nieuwe informatie te zoeken die
hun overtuigen bevestigd of de tegenstrijdige info te
Heuristics: een relatief eenvoudige procedure die helpen bij het vinden van adequate, rationaliseren.
maar vaak onvolmaakte antwoorden op moeilijke vragen. Ofwel we vervangen een
moeilijke vraag door een gemakkelijkere vraag.
In plaats van een moeilijke vraag te beantwoorden (met behulp van ons Systeem 2), is onze
eerste impuls om een gemakkelijker toegankelijk antwoord te vinden op een gerelateerde
vraag met behulp van ons Systeem 1. Ofwel: we vervangen een moeilijke vraag door een
gemakkelijkere vraag.
Mensen vertrouwen namelijk op een aantal vereenvoudigende strategieën, ofwel ‘rules of
thumb’, bij het nemen van beslissingen. Heuristieken bieden managers en andere
professionals een eenvoudige manier om om te gaan met een complexe wereld. Maar het
vertrouwen op heuristieken creëert problemen, voornamelijk omdat mensen zich er
meestal niet van bewust zijn dat ze erop vertrouwen.
, Volgens Kahneman zijn heuristieken relatief eenvoudige procedures die helpen bij het
vinden van adequate, zij het vaak onvolmaakte, antwoorden op moeilijke vragen
(Kahneman 2011).
Bazerman en Moore identificeren vier belangrijke heuristieken:
1. Availability heuristic: gebeurtenissen die makkelijker in gedachten komen, worden
als waarschijnlijker door ons beoordeeld.
2. Representativeness: we gebruiken onze kennis en ervaring om te beoordelen of iets
overeenkomt met de stereotiepe eigenschappen van een bepaalde categorie. Als Met opmerkingen [i2]: Stel je voor dat je iemand
iets sterk lijkt op het prototype, wordt het vaak als representatief beschouwd, zelfs ontmoet die rustig en verlegen is, graag leest, en
als dit niet statistisch waarschijnlijk is. geïnteresseerd is in kunst. Als je gevraagd wordt of deze
3. Confirmation: nieuwe informatie interpreteren als bevestiging van onze bestaande persoon eerder een bibliothecaris is of een verkoper, zou je
waarschijnlijk zeggen dat hij een bibliothecaris is, omdat zijn
overtuigingen.
kenmerken beter overeenkomen met het stereotype beeld
4. Affect: emotionele toestand is van invloed op onze beslissingen. Als we ons van een bibliothecaris dan van een verkoper.
bijvoorbeeld boos of angstig voelen, zijn we eerder geneigd om risicovollere
beslissingen te nemen → we laten ons leiden door gevoelens bij het maken van
beslissingen.
Zoals we eerder hebben beschreven geven normatieve modellen aan hoe we oordelen en
beslissingen zouden moeten nemen.
Maar hoe onderscheiden we een goede van een slechte oordeel/keuze? Dit komt voort uit
diep filosofische vragen: Waar zouden we naar moeten streven? Wat betekent het om een
beslissing te nemen? → Filosofische determinisme.
Volgens Baron (2004) moet elk normatief model uitgaan van het eenvoudige idee dat
sommige uitkomsten beter zijn dan andere.
• Geen bewering over absolute waarheid, maar "waarheid ten opzichte van aannames".
• Normatieve modellen ontstaan door "de invoering van een analytisch schema".
Twee belangrijke normatieve modellen zijn:
1. Expected-utility theory (EUT): een normatief model over het maken van keuzes;
2. Bayes’ theorem: een normatief model over hoe we nieuwe informatie moeten
gebruiken.
EUT model
Het EUT model beschrijft dus hoe te kiezen tussen alternatieven. Het kernidee hiervan is:
Je moet het alternatief kiezen met het hoogste verwachte nut. Nut is wat er
gemaximaliseerd wordt ("goed"; "goedheid").
Normatieve modellen vertellen ons niet wat we moeten maximaliseren, ze vertellen ons
wat we moeten doen om wat we proberen te maximaliseren te maximaliseren. Nut is een
kernconcept in de economie.
Er wordt aangenomen dat mensen "nuttigheidsfuncties" hebben, waarbij dingen positief of
negatief bijdragen aan hun nut. Bijvoorbeeld: de agencytheorie gaat ervan uit dat agenten
positief nut ontlenen aan rijkdom en negatief nut aan inspanning.
In dit model hebben we twee kernveronderstellingen: transitiviteit en verbondenheid:
Transitivity:
Dit houdt in dat als we de voorkeuren van een persoon vergelijken en vaststellen dat A
wordt verkozen boven B en B wordt verkozen boven C, dan moet A ook verkozen worden
voor C. → Als A > B en B > C, dan A > C.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper isadekker27. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €9,46. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 84669 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen