Fysiologie samenvatting- Leerjaar 1 – Periode 1
Zenuwstelsel
Anatomische indeling
Centrale zenuwstelsel
Deel Plaats Functie
Ruggenmerg Grijze stof (cellichamen) bestaan uit 3 delen: - Laagste niveau sensorische integratie
1. Achterhoorn à schakelhormonen die sensorische - Verbinding tussen hersenen en periferie:
Hersenen + ruggenmerg info doorgeven aan sensorische banen o Opstijgende banen (afferente) à
2. Zijhoorn à visceromotorische neuronen van sensorische info van zintuigen bereikt
sympathisch systeem hersenen
3. Voorhoorn à perifeer somatomotorische o Via dalende (efferente) à sturen
neuronen, bepalen activiteit motorische eenheden hersenen het lichaam aan
en dwarsgestreepte spieren - Kan zelf ook bewegingen aansturen: reflexen die
kunnen verlopen zonder tussenkomst van
Witte stof à alle zenuwweefsel die lopen in hersenen
lengterichting van ruggenmerg (sensorische en
motorische banen)
Hersenstam Voortzetting ruggenmerg in craniale richting. Bestaat uit:
Ligt diep in de hersenen Medulla oblongata
Truncus Cerebri - Zendt opdrachten vanuit hersenen naar alle
Tectum à in dak van mesencephalon lichaamsdelen
- Van belang voor allerlei optische reflexen, die snel - Spijsvertering, ademhaling, hartslag en
en nauwkeurig kunnen zijn bloeddruk
- Kruising zenuwbanen, tast en aansturing spieren
Pons
- Waarnemingsinfo hersenschors naar grote
hersenen
- Ademaling, smaak, slaap/waakritme
- Prikkels evenwicht naar cerebellum
Mesencefalon
- Zintuigelijk en motorische functies
- Visuele / auditieve reflexen
- Gehoor
- Pupilverwijding
Cerebrum In schedel onder hersenschors Bestaat uit: Diëncephalon
Thalamus à prikkels naar hersenschors en
Grote hersenen Cerebrum met cortex = verdikking waarin bewustzijn
reukinformatie terechtkomt
Hypothalamus à energie, warmte,
waterhuishouding, regelcentrum in vegatieve
functies, hormonale stelsel en gedrag
Epithalamus à ontwikkeling geslachtshormoon en
slaap/waak ritme
Subthalamus à motorisch regelcentrum
Telencefalon
Lobus frontalis – frontale kwab à
Plannen, doelgericht handelen, zelfbewustzijn
Lobus partiële – partiële kwab à
Zintuigelijke en cognitieve functies
Lobus temporalis – temporale kwab à
Taal, gehoor, geheugen, gedrag en concentratie
Lobus occipitalis – occipitale kwab à zien
KELLY VAN DIJK
,Perifere zenuwstelsel
Deel Plaats Functie
Hersenzenuwen - 12 paar hersenzenuwen Motorische en sensibele functies van vele organen in
- Lopen van en naar CZS, net boven het het hoofd:
ruggenmerg à ontspringen v/d hersenstam - reuk, licht, smaak, oog
- Gaan dus niet via ruggenmerg - traan- en speekselklieren
- nek- schouderspieren
- spieren tong
- mimiek, gehoor en evenwicht
! Behalve hersenzenuw 10 (nervus vagus) à heeft
een vegatieve functie
- verzorgt o.a. hart, longen, maag, darm, slokdarm
en luchtpijp
Spinale zenuwen - 31 paar spinale zenuwen (ruggenmergzenuwen) - Overschakeling impulsen tussen centrale en
- Ontspringen vanuit de voorwortels en perifere stelsel
achterwortels van ruggenmerg. - Overschakeling impulsen bij reflexen
- Overschakeling impulsen onderlinge
wervelsegmenten
Geleidingsrichting
Afferente vezels Ascenderende (opstijgende) banen - Sensorische functies
= ernaartoe *Naar craniaal - Vervoeren prikkels naar ruggenmerg en
*Aanvoerend hersenen
Efferente vezels Descenderend (afdalende) banen - Motorische functies
= er van af - Geleiden prikkels van hersenen en
*Extern ruggenmerg naar de spieren
Sensoriek V.S. sensibiliteit Sensoriek = verwerking van alle soorten prikkels waar Sensibiliteit = tastzin à bewust waarnemen van
wij gevoelig voor zijn (geluid, licht, druk enz.) aanraking, kou, warmte en pijn en ook houding -en
bewegingszin, waarnemen van positie van spieren
en gewrichten
Functionele indeling
Somatisch/animaal Willekeurig - Waarnemen van buitenwereld
zenuwstelsel - Sensoriek en motoriek van houding en beweging
- Wisselwerking tussen individu en zijn omgeving
Animaal motorisch systeem à dwarsgestreepte skeletspieren
Autonoom/vegatief zenuwstelsel Onwillekeurig - Functies en structuren die zijn betrokken bij de instandhouding van het
lichaam (homeostase), groei en voortplanting
- Orgaanfuncties
Sympathisch zenuwstelsel – actie, inspanning, stress termen
- Actief bij actie in lichaam
- Orgaanfuncties die helpen bij energielevering worden gestimuleerd en
andere afgeremd à bloeddruk, HF e.d.
- Vezels bereiken alle hoeken van het lichaam
Parasympatisch zenuwstelsel – rust, herstel vertering
- Actief bij rust, opbouw en herstel
Vegatief motorisch systeem à gladde spieren
KELLY VAN DIJK
, Achterwortel (dorsaal) à afferente (Senosrische) zenuwvezels à zenuwprikkel naar RM toe
Voorwortel (ventraal) à Efferente (motorische) zenuwvezels à Zenuwprikkels van RM af
Reflex
- Automatische stereotype reactie op prikkel
- Stimulus (sensor) à reflexboog à respons (effector)
Fasisch reflex à kortdurend en snel; terugtrekreflex
Tonisch reflex à lang aanhoudend reflexreactie
Synaptisch à over reflexen segmentaal à over ruggenmergschijven
Reflexweg Voorbeeld
Somato-somatisch reflex - Spierrekkingsreflex
- Terugtrekreflex
Somato-vegatieve reflex - Tranen van oog als er vuiltje
in zit
- Erectie bij prikkeling van een
(sacrale) erogene huidzone
Vegatief-vegatieve reflex - Prikkeling vanuit een
inwendig orgaan kan in het
huidsegment vaatverwijding
of vaatvernauwing
veroorzaken
- Rek van blaas leidt tot de
mictiereflex
- Daling van bloeddruk
veroorzaakt vernauwing en
stijging van de HF
Vegatief-somatische reflex - Hypertone buikspieren bij
ontsteking in de buikholte die
omliggende buikvlies
prikkelen
- Hypertone zones in rug bij
aandoening van alvleesklier,
eierstok of nier
Hersenen- en ruggenmergvliezen
Plaats Functie
Dura mater = hard Vergroeid met periost v/d schedelbeenderen Beschermende functie
hersenvlies
Arachnoïdea = Buitenwand subarachnoïdale Ruimte gevuld met liquor cerbraspinalis
spinnenwebvlies (hersenvocht)
Functie: schokdemper hersenen en
ruggenmerg en transport voeding- en
afvalstoffen
Pia mater = zacht Grenst direct aan hersenen Dun vaatrijk vlies à vanuit hier lopen
hersenvlies bloedvaten het ZS in
KELLY VAN DIJK
