Hoofdstuk I: Definitie en essentiële bestanddelen van de verbintenis
Een verbintenis: een rechtsband tussen twee of meer personen op grond waarvan de ene persoon (de
schuldeiser) van de andere persoon (schuldenaar) in rechte de uitvoering van een (in geld
waardeerbare) prestatie mag eisen. Artikel 5.1 BW
Synoniemen voor een verbintenis:
• Een schuldvordering
• Een juridische afdwingbare verplichting
• Persoonlijk recht
• Vorderingsrecht
Afdeling I: Een rechtsband tussen rechtssubjecten
Een verbintenis doet dus een rechtsband ontstaan tussen rechtssubjecten:
Actiefzijde (schuldeiser) passiefzijde (schuldenaar).
Het begrip verbintenis mag je echter niet verwarren met het begrip contract. Een verbintenis is een
(mogelijk) rechtsgevolg van een (vermogensrechtelijk) contract. Een contract is dus een mogelijke
bron van een verbintenis, een verbintenis kan echter ook uit andere bronnen ontstaan.
Contractuele verbintenis: hierbij is het beginsel handelsbekwaamheid van de rechtssubjecten nodig
Buitencontractuele verbintenis: deze kan ontstaan zodra de wilsbekwaamheid beantwoordt wordt
Een dier ≠ rechtssubject of een rechtsobject, zij vormen dus een afzonderlijke categorie. Volgens het
goederenrecht hebben dieren gevoelsvermogen en biologisch noden. Artikel 3.38 & 3.39 BW
De grote categorieën van rechtssubjecten:
1) Natuurlijke personen
2) Rechtspersonen
Het onderscheid tussen een persoonlijk recht en een zakelijk recht:
Persoonlijk recht = Het creëert een rechtsband tussen rechtssubjecten
De nuance: ook zakelijke rechten doen een rechtsband tussen rechtssubjecten ontstaan
Tegenwerpelijkheid: enkel geldig tussen partijen (inter partes)
• Tegenwerpelijk aan derden
• Geen institutionele publiciteitsvoorschriften
Zakelijk recht = Het creëert een rechtsband tussen een rechtssubject en een rechtsobject
Artikel 3.3 BW = Recht doen op een goed
De nuance: ook persoonlijke rechten kunnen indirect een rechtsobject hebben
Tegenwerpelijkheid: geldig tegenover iedereen (erga omnes)
• Publiciteitsvoorschriften
Het onderscheidingscriterium => zuiver formeel
De zakelijke rechten worden limitatief opgesomd in de wet:
1) Eigendom
2) Mede-eigendom
3) Zakelijke gebruiksrechten (verder onderverdeeld)
4) Zakelijke zekerheidsrechten (verder onderverdeeld)
2
,Afdeling II: In rechte afdwingbaar?
Als de schuldenaar zijn verbintenis niet nakomt, kan de schuldeiser de contractuele sancties
inroepen (bij een rechter of eventueel op eigen risico kan toepassen).
Indien de schuldeiser over een uitvoerbare titel beschikt kan hij beroep doen op de middelen van
tenuitvoerlegging. Wat wilt zeggen indien de schuldenaar zijn verbintenis niet vrijwillig nakomt, heeft
de schuldeiser een remedie.
Juridische verbintenis morele verbintenis
Bij een morele verbintenis zijn er geen juridische gevolgen aanwezig, terwijl er bij een juridische
verbintenis een verplicht aanwezig is van nakoming, deze heeft ook juridische gevolgen.
Artikel 5.1 BW
Dit artikel bepaald dat de schuldeiser de nakoming van de verbintenis in rechte mag eisen.
Uitzondering => natuurlijke verbintenis
Natuurlijke verbintenissen zijn juridisch bindend voor de partijen, maar kunnen niet in rechte worden
afgedwongen (recht zonder vorderingsmiddel), ze zijn dus te onderscheiden van louter morele
verbintenissen. De schuldeiser kan de schuldenaar dus niet dwingen, hij is machteloos.
Artikel 5.2 BW
Voorbeelden:
1) Verjaarde schuld
2) Verbintenis dat voortvloeit uit spelen en weddenschappen
Artikel 1965 & 1967 oud BW
Afdeling III: Wat zijn de bronnen van verbintenissen?
Verbintenissen ontstaan uit:
• Rechtshandelingen
• Een oneigenlijk contract
• Buitencontractuele aansprakelijkheid
• De wet
Artikel 5.3, eerste lid BW
Rechtshandelingen: handelingen die rechtsgevolgen beoogt
1) Eenzijdige rechtshandelingen
2) Meerzijdige rechtshandelingen
Quasi-contracten: de wet kan bepaalde gevolgen verbinden aan bepaalde gedragingen waardoor er
tussen sommige partijen een verbintenis kan ontstaan (ongewild). Deze vallen onder de
vermogensverschuivingen die de wetgever wil corrigeren.
Quasi-delicten: andere verbintenissen vinden gun grondslag binnen een foutaansprakelijkheid,
kwalitatieve aansprakelijkheid of risicoaansprakelijkheid.
3
, Hoofdstuk II: Soorten verbintenissen
Afdeling I: Tweedeling -> resultaats- en inspanningsverbintenis
Inspanningsverbintenis = Middelenverbintenis
= Verbindt de schuldenaar zich ertoe de nodige inspanningen te zullen leveren met
het oog op het bereiken van het gewenste, maar niet gegarandeerde resultaat.
(!!) het bewijs van de fout berust bij de schuldeiser
Resultaatsverbintenis = Verbindt de schuldenaar zich ertoe verplicht om een bepaald resultaat te
bereiken.
(!!) resultaat niet bereikt => fout van de schuldenaar vermoed, tenzij overmacht
wordt aangetoond.
Garantieverbintenis Artikel 5.185 BW
= Een bepaald resultaat moet worden bereikt, ongeacht overmacht
= Schuldenaar is altijd aansprakelijk, ongeacht overmacht
Bv. Verbintenis van een verzekeraar
Als er niet in het contract wordt vermeld over welke verbintenis het gaat, dan moeten we gaan kijken
naar de gemeenschappelijke bedoelingen van beide partijen. Dit gebeurt aan de hand van de
gemeenrechtelijke interpretatieregels, indien er andere elementen missen wordt dit vaak afgeleid uit de
aard van de prestatie waartoe men zich heeft verbonden.
Afdeling II: Verbintenis tot doen, tot geven en tot niet-doen
1) Verbintenis om iets te geven
2) Verbintenis om iets te doen
3) Verbintenis om iets niet te doen
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper rhunecools. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.