100% tevredenheidsgarantie Direct beschikbaar na betaling Zowel online als in PDF Je zit nergens aan vast
logo-home
Samenvatting ak de geo hoofdstuk 6 landschap in je eigen omgeving 3 havo €4,48   In winkelwagen

Samenvatting

Samenvatting ak de geo hoofdstuk 6 landschap in je eigen omgeving 3 havo

 7 keer bekeken  2 keer verkocht

Volledige uitwerking van het hele hoofdstuk voor de kennis voor het proefwerk, met als onderwerpen. landschap, landschappen in Nederland, ondergrond, duinen en nog veel meer! Verder is dit document ook gebaseerd op de leerdoelen, waardoor de vragen op het proefwerk makkelijk te beantwoorden zijn.

Voorbeeld 2 van de 8  pagina's

  • 9 september 2024
  • 8
  • 2024/2025
  • Samenvatting
Alle documenten voor dit vak (1578)
avatar-seller
MHM015
Samenvatting ak de geo hoofdstuk 6 landschap in je eigen omgeving
§1


► Op de foto van zie je een geweldige ijsmassa in Argentinië. Het is er zo
koud, dat er niets wil groeien. Sterke natuurkrachten (ijs en water) vormen
het landschap. Er was toen een afwisseling van koude perioden
(ijstijden of glacialen) en perioden met een warmer klimaat. Zo’n
tussenijstijd of interglaciaal (inter = tussen) is vergelijkbaar met ons huidige
klimaat.

● In een ijstijd was het steenkoud. In de winter vroor het hard en alleen in de zomer kwam de temperatuur boven
nul. Het was zo koud dat de meeste neerslag viel als sneeuw. Die sneeuw dooide niet, maar hoopte zich op en werd
samengedrukt tot ijs. Doordat er zoveel water als landijs werd vastgehouden, kwam er minder water in zee. De
zeespiegel daalde flink, waardoor een groot deel van de Noordzee droogviel. In Scandinavië groeiden
de gletsjers aan en breidden zich langzaam in zuidelijke richting uit. Het ijs deed er minstens duizend jaar over om
Nederland te bereiken. En in al die jaren groeide de ijskap op Scandinavië tot een dikte van 2.500 tot 3.000 m,
vergelijkbaar met het huidige landijs op Groenland.


► Tijdens het Pleistoceen waren er meer dan twintig
ijstijden. Meestal bleef ons land ‘ijsvrij’, maar het landijs
kwam soms dicht in de buurt. In Nederland heerste dan
een koud klimaat, waarin bijna niets kon groeien, hooguit
wat lage struiken en grassen, zoals nu op de toendra in het
noorden van Europa.

● In zo’n koude periode speelden rivieren een hoofdrol. De
voorlopers van de Rijn en de Maas stroomden naar het
noordwesten, richting het huidige Waddengebied. De
rivieren zagen er heel anders uit dan nu. In de zomer
waren ze breed, want dan voerden ze veel smeltwater af
uit de Europese middelgebergten. In het vlakke land
raakten de beddingen verstopt, en het snelstromende water zocht steeds een nieuwe uitweg in vele ondiepe
waterlopen. Van bovenaf leek de rivier wel een vlechtwerk van draden en touwen, vandaar de naam vlechtende
rivier. Die rivier nam een groot gebied in beslag, en overal liet het water zand en grind achter, waardoor een brede
puinwaaier ontstond. In de winter vielen de rivieren bijna droog: alles was bevroren. Er waren dus grote
schommelingen in de waterafvoer regiem.


► In de voorlaatste ijstijd, de Saale-ijstijd, bereikte het Scandinavische landijs Nederland. De noordelijke helft van
ons land raakte bedekt met een dikke laag ijs. Dat ging in twee fasen.

● In de eerste fase rukte het ijs vanuit het noordoosten op tot de lijn Texel-Coevorden. Het landijs nam onderweg
zand, klei en stenen mee, zelfs uit Scandinavië. Onder het gewicht van het bewegende ijs werden de stenen
verpulverd en vermengd met grind, zand en leem. Het ijs heeft dat keleim in grote delen van Noord- en Oost-
Nederland achtergelaten. Op een aantal plekken is het keileem door het enorme gewicht van het ijs opgeperst tot
heuvels die wel 10 tot 15 m hoog werden, zoals op Texel en in Gaasterland. Ze worden keleimkoppen genoemd.

● In de tweede fase kwam het ijs tot halverwege Nederland, ongeveer tot de lijn Haarlem-Utrecht-Nijmegen. De
rand van het ijs was geen rechte lijn, maar bestond uit ‘tongen’ die de aanwezige rivierdalen volgden en ze breder en
dieper maakten, de tongbekkens. Het ijs drukte het rivierzand en -grind als een enorme bulldozer opzij en omhoog
tot stuwvallen. De natuurkrachten waren enorm, want het diepste punt van de tongbekkens ligt op 125 m onder
NAP en de hoogste stuwwallen zijn ongeveer 100 m hoog.

, ► In de laatste ijstijd werd het wel koud, maar bereikte het ijs
Nederland niet meer. Tijdens dat postglaciaal (post = na) viel de
Noordzee droog en veranderde Nederland in een poolwoestijn of
-steppe. Er was nauwelijks begroeiing, waardoor westenwinden
vat kregen op de kale zandbodem. De wind blies het zand
tientallen kilometers ver weg. Waar het weer neerkwam,
bedekte het de Pleistocene ondergrond. Dit zand heet dan ook
dekzand. De fijnere stofdeeltjes, de löss, kwamen verder
landinwaarts terecht, vooral in de Limburgse heuvels en over de
grens in België en Duitsland.




Wat moet je kennen en kunnen?
Theorie:

 Dat er een afwisseling is van koude en warme perioden in het Pleistoceen
 Waarom er vlechtende rivieren zijn in de periode vóór de Saale-ijstijd
 Hoe verschillende landschapsvormen zijn gevormd in de Saale-ijstijd
 Welke afzettingen (sedimenten) in de periode na de Saale-ijstijd zijn gevormd

Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Verzekerd van kwaliteit door reviews

Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!

Snel en makkelijk kopen

Snel en makkelijk kopen

Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.

Focus op de essentie

Focus op de essentie

Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!

Veelgestelde vragen

Wat krijg ik als ik dit document koop?

Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.

Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?

Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.

Van wie koop ik deze samenvatting?

Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper MHM015. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.

Zit ik meteen vast aan een abonnement?

Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €4,48. Je zit daarna nergens aan vast.

Is Stuvia te vertrouwen?

4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)

Afgelopen 30 dagen zijn er 78998 samenvattingen verkocht

Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen

Start met verkopen
€4,48  2x  verkocht
  • (0)
  Kopen