1 HC – 6 september 2023
Literatuur √
F.G. Laagland: HR Deliveroo √
Maatschappelijke positie ex HR X/Amsterdam
o Fase 1: hoe sterker maatschappelijke positie v werkende, hoe eerder hij aan de
afspraken kan worden gehouden als feitelijke uitvoering ander beeld schetst
o Fase 2: hoe sterker de maatschappelijke positie v werkende, hoe zwaarder weging
aan afspraak tussen partijen
o Voordelen: economisch sterk werkende kn eenvoudig arbeisdovk claimen indien op
zijn/haar initiatief afspraken zijn gemaakt die duiden op opdrovk
o Nadelen: arbeidsovk dient maatschappelijk doel solidariteit
o Conclusie HR: aan contractuele bedingen komt in holistische weging meer gewicht
toe indien zij op initiatief van de economisch sterke werkende zijn gekomen
HR Matzak √
In het Matzak-arrest breidt het Hof van Justitie EU het begrip arbeidstijd - onder voorwaarden - uit tot
thuis doorgebrachte wachttijd. Het arbeidstijdenrecht biedt tot dusver slechts beperkte bescherming
tegen oproeparbeid, terwijl de daaraan verbonden onzekerheid de gezondheid en het welzijn van
steeds grotere groepen werknemers bedreigt. In deze bijdrage wordt onderzocht voor welke
oproepcontracten het aanmerken van wachttijd als arbeidstijd soelaas biedt, waarbij tevens wordt
ingegaan op het verband met de WML en de oproeptermijn in de Wet Arbeidsmarkt in Balans.
r.o. 63 De verplichting om fysiek aanwezig te blijven op de door de werkgever aangewezen plek en
de verplichting die uit geografisch en temporeel oogpunt voortvloeit uit de eis om binnen acht
minuten op de werkplek te arriveren, kunnen de mogelijkheid voor een zich in de situatie van Matzak
bevindende werknemer om zich aan zijn persoonlijke en sociale interesses te wijden, objectief
beperken wachttijd = ook arbeidstijd
Huiswerk
1. Volgens Sagan is het discutabel of, zowel vrijwillige als ‘echte’, brandweermannen wel
deel uitmaken van de ‘normale arbeidsmarkt’. Zijn twijfels hierover hebben te maken met
het feit dat zij bij de oefening betrokken raken met publiekrechtelijke bevoegdheden en
plichten die bedoeld zijn om het algemeen belang van de staat te beschermen. Een
kritische vraag die dan bij mij opkomt, is wat dan wel de ‘normale’ arbeidsmarkt is. Mijns
inziens hebben heel veel beroepen hiermee te maken, denk aan een arts, politieagent of
iemand die de straat veegt. Al deze beroepen beschermen ook een algemeen belang van
de staat. Wat zou dan de ‘normale arbeidsmarkt’ zijn volgens Sagan?
2. Volgens Sagan wordt er rechtsonzekerheid gecreëerd omdat het Hof wisselt in de
definities van het begrip ‘werknemer’. Maar gezien situaties als in HR X/Amsterdam, kan
er wel een lijn worden getrokken in de definitie van het begrip ‘werknemer’, gezien
bijvoorbeeld alleen al de verschillende nationale wetten betreffende uitkeringen?
3. Volgens Sagan wordt er rechtsonzekerheid gecreëerd omdat het Hof wisselt in de
definities van het begrip ‘werknemer’. Maar gezien situaties als in Hof Volksbank, kan er
wel een lijn worden getrokken in de definitie van het begrip ‘werknemer’, gezien
bijvoorbeeld alleen al de verschillende nationale wetten betreffende de basis van een
samenwerking?
,Jurisprudentie
1. HR 6 november 2020, ECLI:NL:HR:2020:1746 (X/Gemeente Amsterdam)
a. Toetsingskader: twee fasen
i. Haviltex: welke rechten en plichten zijn er (uitleg)
ii. Dan kijken of er sprake is van een arbeidsovereenkomst aan de hand van
de kwalificatie.
Nadruk ligt op dwingendrechtelijke karakter, art. 7:610 BW.
2. Hof Arnhem-Leeuwarden 15 juni 2021, ECLI:NL:GHARL:2021:5770 (Volksbank)
a. Voldoende aannemelijk is dat de overeenkomst van opdracht een
arbeidsovereenkomst is. Omdat de bestuurder zich op 12 augustus heeft ziek
gemeld, kan hij zich naar het voorlopig oordeel van het hof op het opzegverbod
tijdens ziekte beroepen.
3. HR 24 maart 2023, ECLI:NL:HR:2023:443 (Deliveroo)
a. HR overweegt dat bij de beoordeling of een ovk moet worden aangemerkt als
arbeidsovk ex art. 7:610 BW, mbv Haviltexmaatstaf moet worden vastgesteld
welke rechten en verplichtingen partijen overeengekomen zijn. Als deze rechten
en verplichtingen voldoen aan de wettelijke omschrijving van de arbeidsovk,
moet de overeenkomst als zodanig worden aangemerkt. Hierbij is niet van belang
of partijen de bedoeling hadden de overeenkomst onder de regeling van de
arbeidsovereenkomst te laten vallen.
Aantekeningen
ZZP-problematiek
Onderscheidend element werknemers en zzp-ers: gezagscriterium in dienst van ex art.
7:610 BW (naast loon en arbeidsdienst) HR Deliveroo
Ook zzp-ers kunnen instructies krijgen ex art. 7:402 BW
o Onderscheid anno 2023 fluïde en zeer lastig op voorhand te duiden
o Rechtsvermoeden v arbeidsovk ex art. 7:610a BW stelt in praktijk weinig voor
Kwalificatie: hoe doe je dat?
o HR Groen/Schroevers 1994
“dat wat tussen hen heeft te gelden wordt bepaald door hetgeen hun bij
het sluiten de overeenkomst voor ogen stond, mede in aanmerking
genomen de wijze waarop zij feitelijk aan de ovk uitvoering hebben
gegeven en aldus daaraan inhoud hebben gegeven” partijbedoeling
Groen wilde gwn ondernemer zijn totdat t foutging voordelen vd
opdrovk, tot ontslag volgt en ineens ontslagbescherming wil genieten
o HR X/Gemeente Amsterdam 2020
“De kwalificatie van een ovk moet worden onderscheiden vd – daaraan
voorafgaande – vraag welke rechten en verplichtingen zijn
overeengekomen (inhoud vd ovk; Haviltex norm). Die vraag dient te
worden beantwoord adhv de Haviltexmaatstaf (uitleg). Daarna kan hij
beoordelen of die ovk de kenmerken heeft vd arbeidsovk (kwalificatie).
Partijbedoeling speelt geen rol meer bij beoordeling of sprake is v een
arbeidsovk
o HR Haviltex 1981
, “Voor de beantwoording vd vraag komt het immers aan op de zin die
partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs
mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van
elkaar mochten verwachten.” Maw: de partijbedoeling
Bovendien: ook in HR Deliveroo lijkt HR partijbedoeling enige rol
toe te kennen in fase 2 (kwalificatie) (bij hooggeleerden)
Invloed vanuit Europa
Startpunt Europees werknemersbegrip ligt in vrije verkeer v werknemers (art. 45 VWEU)
alleen tegen discriminatie v buitenlandse werknemers
o Werknemersbegrip kent geen definitie HvJ veel vrijheid ex HvJ Lawrie Blum
o Sommige richtlijnen kennen geen definitie definitie uit HvJ Lawrie Blum
o Sommige richtlijnen verwijzen naar nationale definitie: Hof kan daar niet zomaar
aan voorbij gaan
Nationale arbeidsovk maar uitbreiding tot soortgelijke
arbeidsverhoudingen = als werkende voldoet aan Europees begrip
In feite geeft HvJ het werknemersbegrip dus alsnog een autonome uitleg
o Formele (sluit aan bij definitie) vs materiële (sluit aan bij effectiviteit vh
unierecht) benadering in het kader vh effectiviteit vh unierecht wil HvJ niet
nationale wet toelaten die beroepsgroepen uitsluit vh arbeidsovk recht (art.
7:610 BW)
In hoeverre is de HR bij de uitleg van art. 7:610 BW gehouden aan de Europese
rechtspraak aan het HvJ? (fase 1)
o Arbeidstijdenwet, ketenregeling is gebaseerd op Europese wetgeving hierbij is
dan formele toepassingsbereik sluit aan bij uitleg v HvJ
In hoeverre hanteert het HvJ dezelfde elementen in zijn beoordeling vd criteria? (fase 2)
o Matzakarrest vlg Belgisch recht geen werknemer geen rechten vd
arbeidstijdenrichtlijn omdat onkostenvergoeding in Belgie geen loon is HvJ zei
wel werknemer, want onkostenvergoeding wordt door HvJ wel als loon
beschouwd dus wel gehouden aan arbeidstijdenrichtlijn
o Evolutie vh gezagscriterium
Manier v werken veranderd tov 100 jr terug
Oorspronkelijk ging het om werkinhoudelijke en later ook om
organisatorische instructies
AG De Bock stelt organisatorische inbedding arbeid voor als
centraal element in HR Deliveroo
HR gaat hier niet in mee: houdt vast aan alle omstandigheden vh geval
Zoals de organisatorische inbedding vd arbeid + werkende, wijze
waarop contract tot stand is gekomen en betaling (HR Groen)
En economische gedragingen in maatschappelijke verkeer
(vrijheid invulling werk, eigen logo, vervanging, meer opdrgevers)
Als HvJ en HR andere betekenis aan wnbegrip toekennen rechtsonzekerheid
Europees werknemersbegrip vereist eveneens: loon, zekere duur, arbeid en gezag
o Beoordeling obv feitelijke uitvoering in lijn met HR X/Ams
o Wat contractspartijen hebben gewild doet niet ter zake ivm dwingende karakter
o Evenmin is relevant hoe ovk naar nationaal recht is gekwalificeerd (zou lidstaten
mogelijkheid bieden bepaalde categorieën personen buiten bereik te plaatsen)
, WG 1 - 11 september 2023
Voorbereiding – literatuur
Jurisprudentie
HR 5 april 2002, ECLI:NL:HR:2002:AD8186 (ABN Amro/Malhi)
o Vaststelling óf, en zo ja, wanneer een arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen
nu er zonder duidelijke afspraken andere werkzaamheden worden gedaan
Niet is gebleken dat de arbeidsovereenkomst tussen Malhi en De Gast is
geëindigd of dat ABN Amro Malhi als werknemer overneemt. Hierdoor is
de gezagsverhouding tussen ABN Amro en Malhi niet voldoende om vast
te stellen dat een arbeidsovereenkomst tot stand is gekomen.
Het antwoord op de vraag of ABN Amro en Malhi zich aan elkaar
verbonden hebben, is afhankelijk van hetgeen zij naar elkaar hebben
verklaard en wat zij uit elkaars verklaringen en gedragingen hebben
afgeleid en redelijkerwijs mochten afleiden.
HR 21 februari 2020, ECLI:NL:HR:2020:312 (Taxi Dorenbos Drenthe BV)
o Taxibedrijf wilde na 3 arbeidsovk voor bep. tijd de werknemer een 4e arbeidsovk
laten sluiten met een payrollbedrijf. Hof: enkel bedoeld de ketenregeling te
ontduiken. HR liet dit oordeel in stand en overwoog dat tussen chauffeur en het
taxibedrijf een 4e arbeidsovk (dus voor onbep. tijd) tot stand was gekomen
ketenregeling
Zowel HR als HvJ benoemt misbruik van recht dus als argument om door
de juridisch (op papier) geconstrueerde payrollconstructie te prikken en
de inlener te duiden als de werkgever.
Literatuur
F.G. Laagland, 'Driehoeksrelaties en de totstandkoming van een overeenkomst:
time for a change?'
Driehoeksrelatie: eerst bepalen met wie er een arbeidsovk gesloten zou zijn, dan pas kwalificatie.
Gevolg: als inlener werknemer niet betaalt en correct en transparant helder maakt hoe
de contractuele relaties liggen, moet werknemer van hele goede huize komen om
succesvol te stellen dat sprake is van dienstverband met inlener
Uit gedragingen kan wel blijken dat werkende en inlener zich jegens elkaar hebben
verbonden. Vereist is wel dat de gedragingen voldoende blijk geven van het bestaan van
een contractuele band dynamische toepassing Haviltex: niet alleen bij start
arbeidsrelatie, maar ook volgende momenten
Voorbereiding
Huiswerkopdracht 1
De vraag naar bezorgdiensten is de afgelopen jaren flink toegenomen. Met name het aantal
‘flitsbezorgers’ is als paddenstoelen uit de grond geschoten. Nu de grotere partijen – zoals Flink,
Gorrilas en Getir – zich veelal richten op bewoners in of rondom de binnensteden, meent Nouri
Diaz een gat in de markt te hebben gevonden: flitsbezorging voor bewoners buiten de grote steden.
Op 1 juli 2023 schrijft Nouri BrengBreng B.V. in bij de Kamer van Koophandel en vermeldt daarbij
dat BrengBreng actief is in de ‘Overige dienstverlening’. Omdat het onzeker is hoe de flitsbezorging
buiten de grotere steden zal worden ontvangen en de bestellingen van klanten mogelijk per dag en
tijdstip flink zullen variëren, is Nouri op zoek naar een manier om koeriers zo flexibel mogelijk in te
