FCCS 2024 (7e editie) boek samenvatting
Sander Raaphorst
Hoofdstuk 1: herkennen en beoordelen van de zieke patiënt
Paragraaf 1: introductie
• Ziekte/ achteruitgang wordt altijd voorafgegaan aan fysiologische veranderingen in bijv. hemodynamiek. Bewezen is dat
vroege opsporing hiervan resuscitatie behoefte of IC opname kan voorkomen.
Paragraaf 2: herkennen van de patiënt at risk
- ! Patienten gaan bijna nooit acuut onderuit, maar vaak wordt het wel pas acuut geconstateerd!
- Jonge en gezonde patiënten laten vaak veel later typische tekenen van verslechtering zien gezien ze cardiopulmonaal nog lang
kunnen compenseren.
- Patiënten met weinig reserves zijn vatbaarder voor ziekte en hebben sneller/ meer orgaansysteem dysfunctie bij ziekte.
Monitoring:
• HF, AH (belangrijkste parameter bij achteruitgang), RR, temp en saturatie
Belangrijkste is tekenen van ziek zijn herkennen en bovenstaande gegevens te monitoren om achteruitgang bij te houden en actie
te kunnen ondernemen.
! Zelfs normale vitale parameters kunnen een indicator zijn van achteruitgang als ze verschillend zijn dan eerdere metingen!
• Een diagnose stellen komt vaak secundair. Het belangrijkste is het behandelen van de levensbedreigende
(patho)fysiologische achteruitgang denk aan IV vocht of zuurstof toediening
Paragraaf 3: initiële beoordeling van de zieke patiënt
1
,! Tachypneu is de belangrijkste indicator voor ziekte!
! Paradoxale ademhaling is een teken van ernstige ademhalingsstoornis)!
Soorten afwijkende ademhaling:
• Kussmaul = diepe ademhaling, wijst op metabole acidose.
• Cheyne-Stokes = periodisch ademhalen met apneu of hypoapneu, wijst op hersenstam schade of cardiale schade
• Biot = ataxische ademhaling, wijst op neurologische schade
Airway:
Oorzaak van obstructie: Trauma, bloed, braaksel, corpus alienum, CZS-depressie, infectie, inflammatie, laryngospasme
Kijk naar: Cyanose, manier van ademhaling + frequentie, hulpademhalingsspieren, paradoxaal ademhalen,
neusvleugelen, verminderd bewustzijn.
Luister naar: Ademgeruis over alle longvelden, bijgeluiden (wheeze, stridor, stilte)
Voel naar: Verminderde/afwezige flow
Breathing:
Oorzaken van inadequate ademhaling/ oxygenatie
- Verminderde ademhalings drive: Centraal zenuwstelsel
- Verminderde ademhalings effort: Spierzwakte, neuronale schade, borstwand afwijkingen, pijn, overdosis
- Long problemen: (Spannings) pneu, hematothorax, aspiratie, COPD, astma, LE, long contusie, acute
longschade, ARDS, longoedeem, fladderthorax
Kijk naar: Cyanose, bewustzijn, hulpademhalingsspieren, afwijkende ademhaling, ademfrequentie, diepte, sat.
Luister naar: Dyspneu, volzinnen spreken, hoorbare ademhaling, percussie, auscultatie
Voel naar: Symmetrie thoraxwand, trachea positie, crepitaties, abdominale distensie
Circulatie
Oorzaken van inadequatie circulatie
- Primair (in het hart): Ischemie, aritmie, kleplijden, cardiomyopathie, pericardiale tamponade
- Secundair: Drugs, hypoxie, elektrolyt stoornissen, dehydratie, sepsis, bloedverlies, anemie
Kijk naar: Verminderde perifere perfusie (bleekheid), capillairy refill, bloeding, bewustzijn, dyspneu, mictie, CVD
Luister naar: Additionele of veranderde hartgeluiden, carotis
Voel naar: Pre-cordiale cardiale pulsaties, centrale en perifere pulsaties (rate, regulair, equaal), koude
extremiteiten. Palpatie abdomen.
Pulsus paradoxus = verschil van 10mm Hg in systolische bloeddruk bij diepe inspiratie → hypovolumie, constrictieve
pericarditis, tamponade, astma en COPD.
! Lage bloeddruk kan een laat teken zijn van cardiovasculaire achteruitgang, doordat het compensatie mechanisme faalt!
! Moeizame pulsox meter en geen goede pulsatiele vorm krijgen kan komen door vasoconstrictie!
! Urine output meten met katheter is essentieel!
! De aanwezigheid van een metabole acidose is een van de meest belangrijke indicatoren voor kritieke ziekte!
Paragraaf 4: Vertaling van informatie naar actie
Belangrijk om te onthouden is dat de typische kenmerken van ziekte meer naar voren komen bij jonge en voorgaande
gezonde patiënten dan bij oudere patiënten met chronische ziekte. Daarom is het van belang om trends in vitale parameters
goed in de gaten te houden, deze trends laten de reactie van de patiënt op de behandeling zien.
2
, Hoofdstuk 2: luchtweg beleid
Paragraaf 1: Introductie
Altijd zorgen voor open luchtweg.
Paragraaf 2: LO
Kijk, luister, voel
• Let op bewustzijn, is er sprake van apnoe?
• Identificeer schade aan de luchtwegen (cervicale wervel #) → CAVE geen manipulatie
• Kijk naar thoraxexcursies, zijn deze symmetrisch?
• Zijn er tekenen van respiratory distress? (tachypneu, retracties hulpademhalingsspieren (suprasternaal, supraclaviculair,
intercostaal))
• Ausculteer de nek en thorax:
o Wel thorax excursies, maar geen ademgeruis? → Complete obstructie (door vloeistof, corpus alienum, weefsel)
o Incomplete obstructie als stridoreus AG
• Aanwezigheid slik- en hoestreflex (luchtweg protectief)
Paragraaf 3: Handmatige methoden voor het verkrijgen van een vrije luchtweg
Bij een spontaan ademende patient met geen cervicaal letsel wordt de Triple airway maneuvre gebruikt:
• Lichte extensie van de nek
• Liften van de mandibula (jaw thrust)
• Mond openen
Bij mogelijk cervicaal letsel: geen extensie van de nek!
Oropharyngeale luchtweg:
• Niet bij intacte luchtweg reflexen → laryngospasme, kokhalzen en braken
• Lengte: lip tot kaakhoek
Nasopharyngeale luchtweg: wel mogelijk bij intacte luchtweg reflexen.
• Grootst mogelijke diameter die door het neusgat past gebruiken.
• Lengte: puntje van de neus tot de tragus
• Niet bij: schedel (basis) fracturen, relatieve contra is coagulopathie/ antistolling
3
