Hoorcolleges burgerlijk procesrecht en geschiloplossing – Tilburg University 2019/2020
Hoorcollege 1
Geschil en oplossing
Ubi iudicia deficiunt, incipit bellum
Waar geen toegang is tot de rechter, begint de oorlog.
Hugo de Groot, Het recht van oorlog en vrede, Boek II, hfdst. 1, paragraaf 2, nr. 1
Buitengerechtelijke geschiloplossing
• Mediation (Mediationrichtlijn 2008/52/EG, Wet 15 november 2012, Stb. 2012, 570)
Mensen, de twee partijen die ruzie hebben, zelf laten zoeken naar een oplossing. Een mediator zit er bij
als een soort scheidsrechter, maar zal zich niet te veel bemoeien met het geschil. Tijdens de mediation
heb je ook een vaststellingsovereenkomst, hierin worden de gemaakte afspraken vastgelegd.
• Bindend advies (zie art. 7:904 BW)
Dit wordt voornamelijk gebruikt bij bedrijven. Er hoeft dan niet per se een ruzie te zijn, maar over
bepaalde moeilijke kwesties waar men niet uitkomt daar wordt een bindend advies over gegeven.
• Arbitrage (art. 1020 e.v. Rv)
Dit is uitvoering geregeld in het Wetboek van Rechtsvordering. Mensen spelen dan als een soort
‘rechters’. Dit kan ontzettend formeel gebeuren.
Slechts een fractie van de ‘problemen’ komen bij de rechter terecht. De bovenstaande manieren zijn veel
gebruikelijker. Tevens is ‘het recht van de sterkste’ ook nog een veel gebruikte weg om ruzies op te lossen.
Maar: gelijk krijgen?
Je geld terugkrijgen is niet altijd even gemakkelijk. Vaak worden er daarom deurwaarders ingezet om het geld
te halen.
Rechterlijke controle
Het inzetten van een deurwaarder staat onder gerechtelijke controle. De deurwaarder doet alleen iets wanneer
hij toestemming heeft van de rechter. Er is dus een executoriale titel nodig.
De basisprocedure
De basisprocedure is in principe heel simpel. Je hebt twee partijen die ruzie hebben en je hebt een iemand nodig
die de ruzie oplost.
2. Basisprocesmodel en procesrecht
Een procedure wijst naar een proces, iets wat in stappen tot een einde komt. Deze verschillende stappen zijn
ieder ontzettend belangrijk.
Procesrecht
1
,‘Harde’ regels
• Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv)
Voor dit vak de ‘bijbel’. Heel veel wat men moet weten staat in dit wetboek. Heel veel terminologie van
dit wetboek is onbegrijpelijk voor leken. De termen moet je dus kennen.
• Rechtspraak
Hier moet je anders gaan lezen. Het gaat niet om de uiteindelijke uitspraak, maar het gaat hier om het
proces.
• Procesreglementen
In de praktijk heb je heel veel kleine details die in zulke procesreglementen zijn opgenomen (zoals de
openingstijden van de rechtbank).
Beginselen (deze zijn ook erg belangrijk in het procesrecht)
• Art. 6 EVRM, Grondwet
• Algemene bepalingen Rv
Verder: institutionele regels
• Rechtspositie rechters (Rechterlijke Organisatie), advocaten (Advocatenwet), deurwaarders, politie
• Grondwet, rechtsstaat (ook EVRM)
• Ethiek, integriteit (Gedragsregels advocatuur e.d.)
Kennis van het procesrecht
Structuur Rv
Algemene beginselen
• Rechtsmacht 1-14
• Algemene beginselen 19-30
• Algemene voorschriften voor procedures 30a-35 (incl. KEI)
• Exploten 45-66
• Herstel verkeerde ingang 69-76
Dagvaardingsprocedure
• Algemeen: 78-92
• Relatieve bevoegdheid: 99-110
• Oproeping: 111-124
• Verloop procedure: 125-135
• Verstek en verzet: 139-148
• Bewijs: 149-207
• Incidenten (deels verplicht: vrijwaring, voeging, tussenkomst): 208-222/228
• Vonnis, kosten: 229-245
• Kort geding: 254-259
Verzoekprocedure 261-291
Hoger beroep 332-362
Derdenverzet
Herroeping 382-391
Cassatie 398-429
Executie 430 e.v.
Div. procedures: bijv. familierecht, 843a, IE-geschillen, deelgeschilprocedure
2
,Arbitrage: 1020 e.v.
Het is handig om dit uit je hoofd te kennen omdat dit mooi de echte structuur aanhoudt.
Het basisprocesmodel
Dit model speelt op de achtergrond steeds een rol. Let op, dit zijn twee procedures door elkaar heen.
Bij de dagvaardingsprocedure is er echt een geschil, je eist iets van de rechter. Bij de verzoekschriftprocedure
verzoeken ze bij de rechter iets.
Minimale eisen
Belangrijke eisen van het proces:
• Inhoud: goede uitspraak (inhoudelijk juist, correcte feiten, rechtvaardig)
• Procedurele rechtvaardigheid: fair trial (met name hoor en wederhoor)
De uitspraak moet goed tot stand zijn gekomen. De rechter moet niet lekker simpel zeggen “ik wijs de
eis toe aan eiser”.
• Tijd: redelijke termijn (en daarom ook zekerheid, vaststaande beslissingen)
Als een uitspraak niet snel genoeg komt dan heb je helemaal niks aan de uitspraak. Er moet dus een
uitspraak op redelijke termijn komen, maar wat deze redelijke termijn is weet men niet.
Deze drie eisen moet men in balans zien te houden.
3. Aanvang van de procedure
Je begint met een dagvaarding of een verzoekschrift.
Hoe begin je een procedure?
Er wordt momenteel geconcentreerd op de dagvaardingsprocedure.
Wat moet je doen om een procedure te beginnen? Bij de dagvaardingsprocedure gaat men van de idee uit dat
je iemand naar de rechter sleept. In werkelijkheid stuurt men een brief naar de wederpartij. Als de wederpartij
dan niet op komt dagen dan is het de eigen schuld van de wederpartij.
Dagvaarding
Art. 111 Rv: ‘Dagvaarding geschiedt bij exploot’
Art. 45 lid 1 Rv: ‘Exploten worden door een daartoe bevoegde deurwaarder gedaan (…)’
Art. 45 lid 3 sub a Rv: ‘de datum van de betekening’
3
, Een dagvaarding is een proces. Je bent eiser en je wilt een proces beginnen. Je gebruikt de deurwaarder om de
dagvaarding te sturen. De deurwaarder gaat dan naar de gedaagde toe met de dagvaarding. Waarom gebeurt
dit met een deurwaarder en niet gewoon de eiser zelf? Omdat dit als bewijs dient dat de eiser een dagvaarding
heeft gestuurd. Na het afleveren van de dagvaarding (met betekening) gaat de deurwaarder terug naar de eiser
met een kopie. De kopie wordt dan vervolgens naar de rechter toe gestuurd.
Verzoekschrift
Het verzoekschrift wordt meteen naar de rechter toe gestuurd.
Procesingang: dagvaarding vs. verzoekschrift
Hoe bepalen? Je mag niet zelf kiezen of je voor een dagvaarding gaat of verzoekschrift, er zijn hier bepaalde
regels over.
Zie verder: H-H nr. 138
Eis Verzoek
Dagvaarding aan gedaagde Verzoekschrift aan griffie (die roept belanghebbende
op)
Rol en conclusies/akten Brieven, stukken, producties
De rol is de administratie van de rechtbank, de Verzoekschriftprocedures kennen geen rol. Dit is echt
agenda. Per zaak houden ze bij wat de volgende stap ontzettend rommelig.
is in het proces, deze stap wordt aangekondigd. Men
kan dus voorbereid zijn.
Comparitie na antwoord, pleidooi Zitting
Comparitie: mensen praten over wat men wil.
Inhoud dagvaarding (art. 45 en 111)
De volgende punten moeten in de dagvaarding staan (als er een foutje wordt gemaakt dan is er sprake van niet-
ontvankelijk):
Wie zijn de betrokkenen (partijen)? Art. 45 lid 2 sub b en d
• Oproepen/inlichten t.b.v. hoor en wederhoor
• Standpunten vermelden: art. 111 lid 3: substantiering/bewijsaandraagplicht
Omschrijving geschil: eis, ‘gronden’: art. 111 lid 1 sub g Rv
Welke rechter? Art. 111 lid 2 sub e, bevoegdheid
Wanneer dient de zaak? Art. 111 lid 2 sub f (roldatum)
Overige informative en gegevens
Aanhangigheid zaak en inschrijven dagvaarding
Art. 125 Rv
• Inschrijving op de rol
o Roldatum art. 3.1 Procesreglement dagvaarding
4
