THEMA 5 schizofrenie en agressie
Psychotische stoornissen/schizofrenie
Psychosen = een ernstige mentale toestand waarin iemands denken, emoties,
beoordelingsvermogen en perceptie van de werkelijkheid significant verstoord zijn. Mensen die een
psychose ervaren, kunnen moeite hebben om onderscheid te maken tussen wat echt is en wat niet.
Uit zich middels wanen en hallucinaties.
Organische psychosen = ten oorzaak van somatiek (hersenletsel, middelengebruik)
Functionele psychose = onder te verdelen in schizofrenie (= meest voorkomend) en andere
psychotische stoornissen:
- schizofreniforme stoornis (schizofrenie die korter dan 6 maanden duurt)
- schizo-affectieve stoornis (psychose met stemmingsproblemen > 2 wkn)
- kortdurende psychotische stoornis (ontstaat snel en verdwijnt binnen een maand)
- gedeelde psychotische stoornis (waan die door meerdere personen gedeeld word, bijv
partners)
- waanstoornis (alleen waan, geen tekenen andere psychiatrie, los van de waan is het
functioneren normaal) VB: grootheidswaan, achtervolgingswaan, jaloeziewaan etc.
- psychosen bij een andere psychische aandoening zoals stemmingsstoornis
Hoe de stoornis te bepalen?
- Lichamelijke oorzaak, middels of medicatie? psychose door somatiek: organisch
- Alleen een waan, verder normaal functioneren? waanstoornis
- Symptomen gelijktijdig met stemmingsprobleem? >2 wkn: schizoaffectieve stoornis
<2 wkn: stemmingsstoornis met
psychotische kenmerken
- Langer dan 6 maanden? schizofrenie
- Langer dan maand? schizofreniforme stoornis
- Korter dan maand? korturende psychotische stoornis
Wanen
Wanen = Stoornissen in de inhoud van het denken, bestaande uit persoonlijke, fundamentele
overtuigingen die in strijd met de werkelijkheid en niet corrigeerbaar zijn, ondanks afdoende bewijs
van het tegendeel.
Soorten wanen:
- Betrekkingswanen (geloof dat externe gebeurtenissen, objecten of mensen direct betrekking
hebben op iemand hebben)
- Paranoïde wanen (benadelings-, vergiftigings-, achtervolgings- en ontrouwwanen)
- Grootheidswanen (erotomane, almachts-, uitverkorenheids-, onsterfelijkheids- en
paranormale wanen)
- Depressieve wanen (schuld-, zonde-, armoede-, wereldondergangs- en nihilistische wanen)
- Somatische wanen (dysmorfe, hypochondrische en zwangerschapswanen)
- Misidentificatiewanen (Capgras, Cotard, Frégoli)
- Beïnvloedingswanen (wanen over gedachtebelemmering, -inbrenging, -lezing, -onttrekking of
–uitzending)
, Hallucinaties
Hallucinatie = iets waarnemen dat er niet is. Er is dus geen daadwerkelijke sensorische input maar
iemand denkt wel iets waar te nemen. (in tegenstelling tot illusie waarbij je wel iets hoort of ziet
maar het als iets anders interpreteert, echter hierbij besef je je dat je je iets hebt ingebeeld).
Type hallucinaties:
- visueel
- auditief
- tactiel
- olfactorische
- gustatore
Symptomen
Positieve symptomen = hebben alleen mensen met psychose (nieuwvormingen)
Negatieve symptomen = vanzelfsprekende zaken, bij psychotische mensen vallen ze weg of zijn
minder (uitvalsverschijnselen)
Formele denkstoornissen:
Inhoudelijke denkstoornissen: wanen, magisch denken
Stoornissen in de waarneming: hallucinaties
Stoornissen in het emotionele leven: vervlakking, angst
Stoornissen in het gedrag:
Diagnose stellen
Twee (of meer) van de volgende kenmerken, waarvan elk in een periode van één maand een
significant deel van de tijd aanwezig is (of korter indien succesvol behandeld). Minstens één van deze
moet (1), (2) of (3) zijn:
Wanen (bij 90%)
Hallucinaties (bij 50%)
Onsamenhangende spraak (bijvoorbeeld frequent de draad kwijtraken of incoherentie)
Ernstig gedesorganiseerd of katatoon gedrag
Negatieve symptomen, dat wil zeggen vervlakking van het affect, gedachten- of
spraakarmoede of apathie
Sociaal of beroepsmatig disfunctioneren
Risicofactoren:
Positieve familie-anamnese
Cannabis/drugsgebruik
Mannelijk geslacht (man : vrouw = 3:2)
Stedelijke omgeving
Pre- en perinatale problemen
Migratie
Psychotrauma