Samenvatting thema 4 – duizeligheid en instabiliteit
kan uitleggen waardoor duizeligheid en evenwichtsstoornissen bij ouderen worden veroorzaakt.
Verschil maken tussen duizeligheid en draaiduizeligheid, licht in het hoofd en onvast gevoel in benen.
Bewegingsonzekerheid:
- Desequilibrium: Onvast gevoel op de benen kan worden omschreven als duizeligheid. Bij staan
en lopen zijn er klachten, bij zitten verdwijnen.
o Oorzaak: gewrichtsaandoeningen, spierzwakte. Vaak multi-factorieel:visusvermindering,
neurologische aandoeningen die de mobiliteit en sensibiliteitbeperken van de voeten,
cognitieve achteruitgang/dementie.
o Behandeling: onderliggende oorzaak behandelen, loophulpmiddelen. Voorlichtingover
beweging.
- Gevoel van onevenwichtigheid meestal in de benen, treedt op bij staan en lopen
o => multipele sensoren defecten: bij ouderen zijn er vaak meerdere systemen betrokken
in het bewegen (propriocepsis, evenwichtsorgaan en visus) welke aangetast kunnen zijn.
- Hypoglykemie
Duizeligheid: licht in het hoofd gevoel, sterretjes zien, zwart beginnen te zien.
Mogelijke oorzaken duizeligheid/licht gevoel in het hoofd:
- Pre-syncope
o Vasovagale klachten, transpireren en bleekheid, licht gevoel in het hoofd en collaberen.
Oorzaak: vasodilatie en vertraging van de hartslag en verminderde
cerebraleperfusie. Vaak na een stressvolle periode, lang staan, hevige emoties,
honger, oververmoeidheid of bij bijv. het zien van bloed. Soms ook bij mictie/def
problematiek.
Onderzoek: ECG (laagdrempelig bij ouderen).
Behandeling: voorlichting over het voorkomen van bovenstaande oorzaken.
o Orthostatische hypotensie, klachten die optreden na opstaan uit liggende of zittende
houding.
Oorzaak: vooral bij ouderen omdat de aanpassing van het lichaam bij het
overeind komen minder goed verloopt. Diastolische daling van 20 mmHg of van
minstens 10 mmHg binnen 3 minuten na het opstaan.
Soms gepaard met misselijkheid, zwakte, vermoeidheid en soms vallen
Behandeling: voorlichting om klachten en risico op vallen te voorkomen.
o Medicatie zoals opioiden en aminoglycosiden, antipsychotica, antidepressiva,
antihypertensiva, nitraten, antihistaminica, diabetici medicatie, anticholinergica.
o Hartziekten en ritme-/geleidingsstoornissen: verminderde hart minuut volume
(aanvalsgewijs, inspanningsgebonden).
Aortaklepstenose
Cardiomyopathie
Sommige ritmestoornissen
Lang QT syndroom
Onderzoek; ECG of holter ECG.
o Psychische aandoeningen, met name angstklachten en paniekstoornis.
o Ernstig bloedverlies of extreme anemie
Vertigo (draaiduizeligheid) = de omgeving draait of de patiënt zelf heeft het gevoel te draaien.
- Pathofysiologie: aandoening van het evenwichtsorgaan of van het vertebrobasilaire
stroomgebied.
- Symptomen: eenzijdige doofheid, oorsuizen, vegetatieve symptomen (misselijkheid en braken)
- Ziektebeelden:
,Samenvatting thema 4 – duizeligheid en instabiliteit
Ziekte van Ménière, is een syndroom die bestaat uit aanvallen van draaiduizeligheid met
gehoorvermindering (eerst vooral lage tonen) en oorsuizen (tinnitus). Tijdens een aanval zijn de
klachten: vol gevoel in het oor, misselijkheid en braken. Duur: 20 minuten tot uren
o Oorzaak: geen uitlokkende factor. Vermoedelijk is er een toename van endolymfe in het
vestibulo-cocheleaire apparaat.
o Onderzoek: audiometrisch perceptief gehoorverlies moet worden vastgesteld.
o Behandeling: voorlichting over gehoorsverlies, wisselend beloop. Evt. medicatie tegen
misselijkheid. Bijwerkingen: na meerdere aanvallen is gehoorverlies progressief
BPPD (benigne paroxismale postitieduizeligheid), aanvallen (seconden, minuten) van
draaiduizeligheid die worden uitgelokt door standverandering van het hoofd (draaoen,
vooroverbuigen en omhoogkijken).
o Oorzaak: acute, geïsoleerde, eenzijdige vestibulaire uitval. Neuropathie zonder bekende
oorzaak, maar na het doormaken van infecties.
o Onderzoek: positieve HIT (head impulsive test, snelle beweging hoofd waarbij de ogen
niet kunnen blijven fixeren = perifere oorzaak).
o Behandeling: voorlichting over uitdoven na enkele dagen/weken, Klachten verdwijnen
binnen 4 weken spontaan Soms blijft er duizeligheid / evenwichtsklachten bestaan.
Medicatie tegen misselijkheid: metoclopramide of domperidon.
Neuritis vestibularis, constant aanwezige draaiduizeligheid met vegetatieve klachten (misselijk,
braken) gedurende enkele dagen. Patiënt blijft stil in bed liggen
o Oorzaak: acute, geïsoleerde, eenzijdige vestibulaire uitval. Neuropathie zonder bekende
oorzaak, maar na het doormaken van infecties.
o Onderzoek: positieve HIT (head impulsive test, snelle beweging hoofd waarbij de ogen
niet kunnen blijven fixeren = perifere oorzaak).
o Behandeling: voorlichting over uitdoven na enkele dagen/weken. Soms blijft er
duizeligheid / evenwichtsklachten bestaan. Medicatie tegen misselijkheid:
metoclopramide of domperidon.
Vestibulaire migraine, aanvalsgewijze duizeligheid bij een voorgeschiedenis van migraine.
Plotseling optredend of na hoofdbewegingen of optische stimuli. Duur: enkele minuten, vaak
enkele uren. De hoofdpijn kan voor, tijdens of na of niet aanwezig zijn. Verschil met Meniere is
dat er hier geen gehoorsverlies optreedt.
o Behandeling: voorlichting, behandelen hoofdpijn en misselijkheid. Medicatie
Centrale oorzaken:
o Oorzaak: Beroerte in het vertebrobasilaire stroomgebied, bloeding of ischemie in het
stroomgebied van deze twee arteria. Vaak ook andere neurologische verschijnselen
vanuit de hersenstam/cerebellum.
o Symptomen: Acuut ontstane: dysartrie, dysfagie, diplopie of ataxie tot parese of
sensibiliteitsstoornis, bewustzijnsdaling, hoofdpijn.
Uit onderzoek blijkt bij ouderen dat meest voorkomende oorzaak acuut ontstane
duizeligheid komt door een doorgemaakte CVA, mogelijk door leeftijd en meer
kans op aanwezigheid atherosclerose.
, Samenvatting thema 4 – duizeligheid en instabiliteit
kan de gevolgen van veroudering op het bewegingsapparaat en zenuwstelsel benoemen, en de
klinische problemen die hier het gevolg van zijn benoemen.
Mobiliteitsveranderingen en leeftijd
Een mens moet aan twee belangrijke, sterk samenhangende voorwaarden voldoen om te
kunnen lopen:
1. rechtop kunnen staan en balans handhaven (evenwichtsfuncties).
2. een loopbeweging maken in een ritmisch patroon (locomotore functies).
Door veranderingen die samenhangen met leeftijd en vaak voorkomende ziekten, zien we
ouderen regelmatig langzaam lopen, wat waarover gebogen, meer schuifelend en met de
voeten een stukje uit elkaar.
Door veroudering gaat bijvoorbeeld de spierkracht langzaam achteruit, neemt de elasticiteit van
gewrichtskapsels af en vertraagt de zenuwgeleiding en daarmee ook reflexen.
Veroudering op het bewegingsapparaat:
- Skelet: wordt brosser osteopenie/osteoporose.
- Gewrichten: raken beschadigd door slijtage. Tevens ontstaan van gewrichtsziekten.
o Artrose, andere reumatische aandoeningen met aanslag op gewrichten.
- Spieren verminder spiermasse: spieren worden zwakker, stijver en pijnlijker
o Oorzaken: sarcopenie, verminderde mobiliteit en dus verlies spiermassa , onvolwaardige
voeding (gebrek aan eiwitten)
- Pijnklachten: gewrichts-/rugklachten
Veroudering op het zenuwstelsel:
- Atrofie hersenen: 1-% minder gewicht!
Hersenschors frontal en temporaal, en typische hypocampus.
- Vermindering aantal synpases voor exciterende neurotransmitters.
o Neuronen blijven bestaan maar steeds minder dendrieten
o Normaal miljoenen verbindingen, bij ouderen kan dit aantal sterk afnemen.
Dus ook minder synapsen en minder
exciterende neurotransmitters
Disbalans in NT -> meer inhibitoren NT
ten opzichte van exciterende NT
Gevolgen voor motorische-/sensorische
prikkels en impulsen, het geheugen en
de emotie
- Perifere zenuwen: beschadigd door bijvoorbeeld
diabetes mellitus.
- Slaap: Diepte van de slaap niet per se met herstel te
maken
o Wat belangrijk is alle slaapstadia zonder
tussentijds wakker te worden. Ouderen worden
steeds vaker wakker
Door minder inhiberende
neurotransmitters.