W12 – UROGENITALE TUMOREN EN
WETENSCHAPPELIJKE METHODEN
Wetenschap
Wetenschap/Science
- Kennis: body of knowledge
o Kennis is wetenschappelijk als deze via de wetenschappelijke methode verkregen is
- Methode: om betrouwbare kennis te verkrijgen
o Klassieke oudheid: redeneren
o Vanaf 17e eeuw: observatie en experiment
o ‘Betrouwbare kennis’ impliceert: hoge waarschijnlijkheid dat het waar is (niet ‘de
waarheid’)
o Dit is voor nu de meest aannemelijke waarheid, gerechtvaardigd omdat het
vastgesteld is door een betrouwbare methode
o Er zijn ook andere methodes van kennis verwerven
1. Empirische bewijs
- Proefondervindelijk, gebaseerd op eigen ervaring (direct of indirect)
- Waarneembaar, herhaalbaar, meetbaar, enz. (ook door anderen)
- Autoriteitsbewijs: als je iemand autoriteit toelicht kun je zeggen dat je het niet zelf hoeft na
te doen. Bv. bij een wetenschappelijk onderzoek hoef je het niet zelf na te doen
2. Logisch redeneren
- Emotioneel denken is ‘mens-eigen’ (hopen, willen, voelen)
- Iets wat geleerd moet worden
3. Kritische houding
- Constant onderzoeken bewijs, argumentatie en reden
- Open voor nieuw bewijs
- In de kliniek: steeds jezelf dingen blijven afvragen
De wetenschappelijke methode
1. Zinvolle vraag of belangrijk probleem
o Idee, verband, serendipiteit (niet wetenschappelijk)
o Beinvloed door culturele, sociale, politieke, economische factoren
o Vervolgstappen zorgen dat emotionele/culturele aspecten de uiteindelijke
betrouwbaarheid niet schaden
2. Informatie verzamelen
o Zinnig, meetbaar, herhaalbaar, logisch? Al eerder gedaan?
o Dit is het hellend vlak van de wetenschap
3. Hypothese/vraagstelling
o Voorstel voor mogelijk antwoord of oplossing
Voorspelling
Toetsbaar (falsifyable – weerlegbaar)
4. Testen (verifiëren)
o Experimenteel/interventie
o Verder observeren (op basis van hypothese)
5. Accepteren, afwijzen, wijzigen
o Andere verklaringen zoeken
6. Publiceren (publish or perish)
o Als je er niet over publiceert weet niemand het, en dan is het niet waar
o Je publiceert zodat anderen er kritiek op kunnen geven of het kunnen herhalen
Als je je nu aan deze stappen houdt, is het dan wetenschappelijk bewezen?
,Geloof vs. wetenschap
- Twee verschillende methodes
- Alleen onderzoek als het zinnig, meetbaar, herhaalbaar en logisch is
- We hebben wel wetenschappelijk onderzoek, maar het grote verschil tussen de andere
takken van wetenschap, is dat geneeskunde een consensus wetenschap is.
- ‘Wetenschap is ook maar een mening’
o maar dan wel een gezamenlijke mening van een heleboel experts en gebaseerd op
wetenschappelijk bewijs
Hoe kun je omgaan met nieuw bewijs?
1. Onderzoek had niet gedaan moeten worden
2. Onderzoek had niet op deze manier gedaan moeten worden
3. We nemen ook het ‘a priori’ geloof mee (Bayesiaanse manier)
o Elke studie draagt een stukje bij aan de totale kennis
o Bijdrage afhankelijk van vooraf waarschijnlijkheid
4. Al het onderzoek samen is het ‘bewijs’
o Systematische review/meta-analyse
De wetenschappelijke methode en het systemische review
Introductie
1. Zinvolle vragen of belangrijk probleem
2. Informatie verzamelen
o Refereren
o Bestaand review? Niet herhalen!
3. Hypothese/vraagstelling
o PICO
Methode en resultaten
4. Testen (verifiëren)
o Zoeken
o Kwaliteit beoordelen
o Meta-analyse
Conclusie/discussie
5. Accepteren, afwijzen, wijzigen
o Conclusie
o Refereren
6. Publiceren
o Iig Schrijven
High impact journals: betrouwbaar?
- Hoge afwijs ratio
- High newsworthiness
o ‘Surprising findings have a nasty habit of being wrong’
o Vaker ‘retracted’
o Vaker weerlegd
- Is ook een higher level van manipuleerbaarheid
, Statistische begrippen
3 demonen
- De dataduivel
o Date slecht gearchiveerd
- Het replicatieprobleem
o Studieresultaten moeten door andere studies gecheckt worden
- De verificatiekramp
o Te hard proberen het gewenste resultaat te krijgen
Gegevens verzamelen
- Gegevens verzamelen voor patiëntenzorg, uit deze gegevens moet je gegevens verzamelen
voor wetenschappelijk onderzoek
- Bij gegevens verzamelen moet je letten op:
o Compleetheid
o Nauwkeurigheid
Via meetprotocollen
1 observer/gegevens over inter-observervariatie
o Reproduceerbaarheid
o Validiteit: meet je ook eigenlijk wel datgene dat je wil meten?
- Proberen te vermijden/beperken:
o Toevallige meetfouten
Door meetonnauwkeurigheid van instrument of waarnemer
Veroorzaken onnodige ‘ruis’
o Systematische meetfouten
Door fouten in meetinstrumenten
o Differentiële systematische meetfouten
In de ene groep wordt een andere systematische fout gemaakt dan in de
andere groep
Meetniveau van variabelen
- Numerieke/kwantitatieve variabelen (scale)
o Discreet: gehele getallen (aantal dagen ziek, aantal kinderen)
o Continu: reële getallen (lengte, gewicht, bloeddruk, inkomen)
- Categorische variabelen
o Nominaal: hokje/categorie, geen ordening (geslacht, soort OK, klacht)
o Ordinaal: wel rangorde (ernst ziekte, stagering tumor)
Waarom is meetniveau van belang?
1. Bepaalt hoe gegevens gepresenteerd kunnen worden
o Numerieke variabelen
Gemiddelde of mediaan (middelste waarde) berekenen
Standaarddeviatie of interkwartielafstand
Histogram, boxplot
o Categorische variabelen
Percentages in de categorieën
Taartdiagram (piechart)
2. Bepaalt hoe gegevens geanalyseerd moeten worden
o Numerieke (continue) uitkomstvariabele
Bv. daling in bloeddruk tijdens een behandeling
Is deze verschillend tussen behandeling A en behandeling B? > T-test doen
voor onafhankelijke groepen
Welke factoren bepalen de grootte van de daling? > lineaire
regressieanalyse: kijken hoe de daling kan worden voorspeld door
verklarende variabelen
