Samenvatting
Samenvatting 2A2 Week 10: Mammacarcinoom
- Vak
- 2.A.2.
- Instelling
- Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR)
Samenvatting van week 10 van blok 2A2, van alle HC's, ZO's en VO's bij elkaar in duidelijke hoofdstukken
[Meer zien]Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
Voorbeeld 3 van de 24 pagina's
In winkelwagengesponsord bericht van onze partner
Voorbeeld van de inhoud
W10 – MAMMACARCINOOMHistorie borstkanker
- 1882: Mastectomie volgens Halsted methode
- 1970: bij diagnose heeft
o 5% al afstandsmetastasen (long, lever, bot) > geen genezing meer mogelijk
o 95% geen detecteerbare afstandsmetastasen > lokale therapie (borstoperatie evt.
met radiotherapie)
o 50% sterft uiteindelijk aan borstkanker indien geen nabehandeling volgt
Hiervan heeft 50% micrometastasen (hematogeen) > deze mensen moet je
systemische therapie aanbieden
Al vroeg in ontwikkeling van BrC
- Na bekend worden dat ook kleine mammacarcinomen al hematogeen kunnen metastaseren
zijn er twee inzichten:
o Bij beperkte grootte van mammacarcinoom
Beperktere chirurgische ingreep mogelijk
Halsted operatie is niet meer mogelijk
Nu zijn borstsparende operatie en schildwachterklier procedure
mogelijk
Minder mutilerende ingreep
QoL verbeterend
o Naast lokale therapie ook systemische therapie nodig gericht tegen
micrometastasen
- 1977: eerste studie met adjuvante chemotherapie
o Mensen die niet nabehandeld waren met chemotherapie kregen vaker de ziekte
terug, ook leefden ze minder lang
- Borstkanker 2015-nu: niet één entiteit
o Huidige situatie: 4 subtypen afhankelijk van receptorstatus (ER/PR receptor, Her2
receptor)
o Elke borstkanker is uniek
Borstkanker in Nederland
- Frequentie optreden van mammacarcinoom in NL
o Bij ongeveer 14.000 vrouwen/jaar wordt BrC ontdekt (DCIS: 2.000)
o 1 op 7 vrouwen ontwikkeld BrC
o De grootste deel van de vrouwen in post-menopausaal wanneer ze borstkanker
ontwikkelen (>75% is >50j, gemiddeld 60j)
o Een kwart van de vrouwen krijgt voor het 50e levensjaar borstkanker
o Iedere vrouw in de leeftijd van 50-75 jaar wordt eens in de 2 jaar gescreend,
hiermee worden 56% van vrouwen met borstkanker gedetecteerd
o De 10-jaars overleving is >80%, indien uitgezaaid 2,5 jaar
o Bij ~100 mannen/jaar wordt BrC ontdekt
- Borstkanker bij mannen
o 1% van alle borstkankers
o Risicofactoren
Obesitas (meer ontwikkeling in borstklier)
Testiculaire afwijkingen (minder testosteron dus verhouding androgenen en
oestrogenen verandert)
Hypofyseadenoom (endocriene hormonen geproduceerd)
Bestraling op thoraxwand (lange termijn bijwerking van straling)
Etniciteit
o Fenotype: ER, PR en AR positief, Her2 negatief, meestal luminaal B
o Verschillen met vrouwen met mammacarcinoom: >40% N+, vaker ER+ (bij de
mannen is vaker al naar de oksels uitgezaaid, en mannen zijn vaak hormoon-
gevoeliger)
, o Vaker geassocieerd met genetische afwijkingen: BRCA2 (10%), BRCA1 (<5%),
Klinefelter (XXY, risico 50x hoger), CHEK2 (1100delC; risk BrC 35-55%), p53, PTEN
- Borstkankerincidentie in NL toegenomen
o Starten landelijke borstkankerscreening
o Vergrijzing (langere overleving)
- Borstkankersterfte in NL
o De sterfte in Nederland per 10.000 vrouwen in gedaald
o 1989-2007: 40% sterftedaling (2% per jaar)
o Redenen afname sterfte aan borstkanker
Starten landelijke borstkankerscreening
Betere detectiemethodes
Betere behandelingsmogelijkheden
Risicofactoren mammacarcinoom
- Sporadisch mammacarcinoom (80%)
- Familiair mammacarcinoom (5-10%): 2 a 3x verhoogd risico
- Heriditair mammacarcinoom: aangetoonde mutatie (5-10%)
o BRCA 1 of 2 genmutatie
60-80% life-time risk mammacarcinoom
Sterk verhoogd risico op ovariumcarcinoom (BRCA1 35-45%, BR2: 10-20%)
o Wanneer denken aan erfelijke borstkanker
Familiair voorkomen van borstkanker
Jonge leeftijd bij diagnose (<40 jaar)
Meerdere keren borstkanker bij 1 persoon
Man met borstkanker
Bepaalde combinaties van soorten kanker
BRCA 1&2: borstkanker/ovariumcarcinoom
> bij deze indicaties verwijzen naar klinische geneticus
- NB radiotherapie thoraxwand op jonge leeftijd geeft een risico op mammacarcinoom
conform BRCA1/2 genmutatie
Presentatie primaire
mammacarcinoom
- Klachten
o Palpabele afwijking in de mamma (meest voorkomend)
o Ingetrokken tepel
o Inflammatie van de mamma (peau d’orange)
o Ulceratieve afwijkingen
o Pijn is slechts zelden de primaire klacht
- Geen klachten
o Screening: bevolkingsonderzoek van vrouwen tussen 50-75 jaar, elke 2 jaar
o Toevalsbevinding bij ander onderzoek, bv. CT-thorax
Diagnostiek mammacarcinoom
Lichamelijk onderzoek
- Inspectie: huidafwijkingen, mastitis/peau d’orange, intrekking huid/tepel
, - Palpatie mamma: palpabele tumor
o Indien je een tumor voelt: grootte, glad/irregulair, mobiel/fixatie
- Palpatie oksels, infra- en supraclaviculair
Aanvullende diagnostiek
Stellen van diagnose en stagering, TNM-stadium
- Stap 1: mammografie en echografie mamma
- Mammografie
o Geschikt voor screening
o Goed vergelijkbaar met eerdere mammografie
o Eerste keus bij verdenking mammacarcinoom
o Een solide laesie (wit) is verdacht en microkalk kan een aanwijzing zijn voor een
voorstadium van borstkanker
- Echografie mamma
o Niet geschikt voor screening
o Wel geschikt voor gericht onderzoek van afwijkingen gevonden bij LO,
mammografie of MRI
Verdenking mammacarcinoom > direct biopt mogelijk
o Stagering oksel (N van TNM-stadium) > punctie bij verdachte/pathologische
lymfeklier
o Carcinoom: grillig, niet mooi afgegrensd
- Stap 2: cytologische punctie en histologisch biopt
- Cytologie: met een dunne naald losse cellen opzuigen (fine needle aspiration; FNA)
o C1: onvoldoende materiaal
o C2: benigne
o C3: atypie/onzeker
o C4: verdacht voor maligniteit
o C5: maligne
o Voordeel: snel, weinig invasief/belastend, goedkoop
o Nadeel: minder sensitief en specifiek, geen onderscheid mogelijk tussen in situ of
invasief carcinoom (weefselverband niet zichtbaar)
- Histologie: met een dikkere naald
o Echogeleid
o Stereotactisch (mammografisch)
o MRI-geleid
o Voordelen
o Voordeel: vaker classificerende diagnose, onderscheid tussen in situ en invasief
mogelijk, receptorbepaling mogelijk
o Nadeel: uitslag duurt enkele werkdagen
o Correlatie met beeldvorming is belangrijk: multidisciplinair overleg
o Klinische gegevens op PA-aanvraag formulier
- MRI
o Hoge sensitiviteit, maar 16-41% onverwachte bevindingen/fout positieve
bevindingen (maakt patiënt ongerust)
o Wanneer MRI
Diagnostische discrepantie LO/mammografie/echo
Preoperatief (wel/geen borstsparende behandeling mogelijk)
Lobulair carcinoom en wens tot borstsparende behandeling (bij lobulair
carcinoom vaak onderschatting grootte op mammografie, maar wel goed
beeld op MRI)
Screening hoogrisico patiënten (bv. BRCA1/2 genmutatie, jaarlijks MRI)
- Echo oksel
- Botscan
- CT-scan
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper 493818mb. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €2,99. Je zit daarna nergens aan vast.
Is Stuvia te vertrouwen?
4,6 sterren op Google & Trustpilot (+1000 reviews)
Afgelopen 30 dagen zijn er 66475 samenvattingen verkocht
Opgericht in 2010, al 14 jaar dé plek om samenvattingen te kopen