Bijeenkomst 7 (26 november 2019) College 14 & 15
Corporate Governance & Corporate Litigation
College 14 – Casuscollege (over college 1 tot en met 13)
Afgeleide schade
Mevrouw Bolsius houdt 100% van de aandelen in Bolsius Bank N.V. Op een voor
mevrouw Bolsius kwade dag gaat Bolsius Bank N.V. failliet. Mevrouw Bolsius
vindt de gang van zaken rond het faillissement onbegrijpelijk. Op een
persconferentie stelt zij: ‘We zijn niet failliet gegaan, we zijn gewoon
kapotgemaakt.’ Volgens mevrouw Bolsius heeft de heer Wang in een televisie-
uitzending met succes een oproep gedaan aan alle rekeninghouders van Bolsius
Bank N.V. om al hun tegoeden van hun rekeningen te halen (dit heeft geleid tot
een zogenoemde bank run) en is dit de directe aanleiding geweest voor het
faillissement.
Vraag: Mevrouw Bolsius benadert u, advocaat bij een gerenommeerd
advocatenkantoor, met de vraag of zij haar schade, bestaande uit het
waardeloos worden van haar aandelen, op de heer Wang kan verhalen.
Het faillissement is veroorzaakt door aan Wang verweten gedragingen. Bolsius
lijdt daardoor in privé schade (haar aandelen zijn waardeloos geworden). Deze
waardevermindering van de aandelen is afgeleid van de vermogensschade die
de vennootschap heeft geleden door de aan Wang verweten gedragingen leidend
tot de bank run. De schade die Bolsius lijdt wordt 'afgeleide schade' genoemd.
In HR 2 december 1994, NJ 1995/288 (Poot/ABP) heeft de Hoge Raad
overwogen dat vergoeding van aan de vennootschap toegebrachte
vermogensschade door de vennootschap dient te worden gevorderd en dat de
aandeelhouder in beginsel geen eigen schadevergoedingsvordering heeft ter
zake van zijn afgeleide schade.
Mevrouw Bolsius zou een eigen schadevergoeding kunnen vorderen wanneer
sprake is van een schending van een specifieke zorgvuldigheidsnorm jegens de
aandeelhouder (een tevens jegens haar gepleegde o.d.). Die gevallen doen zich
hier niet voor:
- Tuin Beheer: oogmerk tot benadeling aandeelhouder
- Kessock/S.F.T. Bank: tekortkoming in contractuele verhouding (met
aandeelhouder) of handelen in strijd met gerechtvaardigde verwachtingen
bij de aandeelhouder
- Willemsen/NOM: Schending van statutaire bepaling met specifieke
beschermingsstrekking.
De kans dat mevrouw Bolsius haar schade kan verhalen is klein.
Extra => uitleg van de arresten en schema (wat hierboven staat is dus
voldoende voor het antwoord)
Kessock/S.F.T. Bank
Willemsen/Nom
1
,Bijeenkomst 7 (26 november 2019) College 14 & 15
Corporate Governance & Corporate Litigation
- NOM is gaan participeren in het aandelenkapitaal van vennootschap A
voor een bedrag van een miljoen gulden. Daardoor is NOM 49,9% en
Beheer 50,1% van de aandelen van A gaan houden. Beheer is bovendien
bestuurder van A.
- Bovendien heeft NOM een lening verstrekt aan zowel A als Beheer.
- Diezelfde dag werden de statuten van A zodanig gewijzigd dat:
o besluiten van de algemene vergadering moeten worden genomen
met een meerderheid van tachtig procent van de uitgebrachte
stemmen; en
o goedkeuring van de raad van commissarissen is vereist voor
bepaalde bestuursbesluiten, waaronder het besluit surseance van
betaling of faillissement aan te vragen.
- Enige tijd later vraagt Beheer niettemin het faillissement aan van A,
zonder daarvoor voorafgaande toestemming aan de raad van
commissarissen te vragen.
- NOM stelt dat is gehandeld in strijd met een specifieke statutaire
bepaling die een individuele aandeelhouder (namelijk NOM) beoogt te
beschermen.
- De Hoge Raad gaat hier niet expliciet op in, maar er is hier sprake van
afgeleide schade. Die komt voor vergoeding in aanmerking omdat jegens
NOM een specifieke zorgvuldigheidsnorm is geschonden.
Start
Aantasting van besluiten – casus 1
2
,Bijeenkomst 7 (26 november 2019) College 14 & 15
Corporate Governance & Corporate Litigation
Breda B.V. houdt zich bezig met het organiseren van evenementen in Breda. De
vennootschap heeft een bestuurder, Henk, en twee aandeelhouders, Lies en
Mohamed. Tussen Henk, Lies en Mohamed bestaat een arbitrageovereenkomst
inhoudende dat alle geschillen zullen worden onderworpen aan arbitrage. Beide
aandeelhouders houden 50% van de aandelen in Breda B.V.
Op 8 september 2014 heeft de algemene vergadering een besluit genomen
buiten vergadering, in afwezigheid van Henk. Besloten werd dat Henk met
onmiddellijke ingang als bestuurder van Breda B.V. werd ontslagen. Op 9
september 2014 heeft Lies Henk telefonisch op de hoogte gebracht van dit
besluit. Henk is furieus en wenst zijn ontslag aan te vechten.
Vraag 1: Op 5 oktober 2014 wendt Henk zich tot u, zijn advocaat, met de vraag
of er een juridische mogelijkheid bestaat om het besluit aan te vechten en zo
zijn ontslag ongedaan te maken. Hoe luidt uw gemotiveerde antwoord op zijn
vraag?
- (Ook buiten de vergadering kunnen de aandeelhouders zo’n besluit
nemen, zie art. 2:238 BW.)
- Er is sprake van een besluit als rechtshandeling; de artt. 2:14-16 BW
zijn dus van toepassing.
- In dit geval is artikel 2:227 lid 7 BW geschonden, omdat Henk geen
raadgevende stem heeft gekregen. Die gelegenheid had hij wel moeten
krijgen, ondanks dat buiten de vergadering een besluit is genomen. Zie
arrest Hay/Schneider (je mag ook Janssen/Pers noemen, beide arresten
zeggen dat de bestuurder zijn raadgevende stem moet kunnen geven).
- Ingevolge artikel 2:15 lid 1 sub a BW kan een besluit van de algemene
vergadering worden vernietigd wegens strijd met de wettelijke
bepalingen die het tot stand komen van besluiten regelen.
- De eenjaarstermijn van artikel 2:15 lid 5 BW is nog niet verlopen (extra:
gaat lopen op 9 september, want dan is Henk ervan op de hoogte).
- Henk kan vernietiging van het besluit vorderen.
- (Wat nu als Henk wel zijn stem had mogen uitbrengen, en tegen zijn eigen
ontslag had gestemd? => maakt niet uit, is raadgevend)
Vraag 2: Waar moet Henk zijn vordering tot vernietiging indienen?
In beginsel is de rechtbank van de woonplaats van de rechtspersoon bevoegd
(artikel 2:15 lid 3 BW). Woonplaats rechtspersoon is waar hij zijn zetel heeft
(artikel 1:10 lid 2 BW). De arbitrageovereenkomst maakt dat in dit geval niet
naders, omdat arbiters geen vennootschappelijke besluiten kunnen vernietigen
(Spee/Van den Boogaard [Groenselect]).
Extra theorie over nietigheid en vernietiging
Wanneer 2:14 en wanneer 2:15?
- Nietigheid
o Inhoud of strekking in strijd met wet of statuten
o Fundamentele totstandkomingsgebreken
Quorumeis
Gekwalificeerde meerderheid
Voordrachtsrechten
- Vernietigbaarheid
3
, Bijeenkomst 7 (26 november 2019) College 14 & 15
Corporate Governance & Corporate Litigation
o Niet-fundamentele totstandkomingsgebreken (art. 2:15 lid 1
sub a BW)
Oproeping vergadergerechtigden
Rondzenden agenda
Termijn tussen oproeping en vergadering
Raadgevende stem
o Strijd met redelijkheid en billijkheid (art. 2:15 lid 1 sub b BW)
o Strijd met een reglement (art. 2:15 lid 1 sub c BW)
Aantasting van besluiten – casus 2
Hoppa B.V. kent twee aandeelhouders (Piet en Liesbeth, ieder 50%-
aandeelhouder van Hoppa B.V.) en één bestuurder (Jos). Hoppa B.V. heeft een
lening verkregen van de Stud Bank. In de leningovereenkomst tussen Hoppa
B.V. en Stud Bank is onder meer bepaald, dat de benoeming van een nieuwe
bestuurder van Hoppa B.V. door de AvA van Hoppa B.V. de voorafgaande
goedkeuring behoeft van Stud Bank.
Omdat Jos per 1 januari 2014 vanwege het bereiken van de pensioengerechtigde
leeftijd zal aftreden als bestuurder van Hoppa B.V., benoemt de AvA van Hoppa
B.V. bij besluit van 15 november 2013 (waarbij zowel Piet als Liesbeth voor
stemt, beiden aanwezig ter vergadering) Juliette als opvolgend bestuurder van
Hoppa B.V. ingaand per 1 januari 2014. Juliette is in die AvA eveneens aanwezig
en aanvaardt dit aanbod ter plekke, hetgeen door Jos - als voorzitter van die
vergadering - wordt genotuleerd.
Als Stud Bank begin 2014 wordt geconfronteerd met Juliette als de nieuwe
bestuurder van Hoppa B.V., stelt zij vast dat Hoppa B.V. in strijd heeft
gehandeld met de leningovereenkomst; Stud Bank is ter zake van die benoeming
immers niet om voorafgaande goedkeuring gevraagd. Met het oprechte
antwoord van Hoppa B.V. dat zij simpelweg vergeten is die voorafgaande
goedkeuring te vragen neemt Stud Bank geen genoegen.
Vraag: Stud Bank stelt zich op het standpunt dat zonder haar voorafgaande
goedkeuring het besluit van Hoppa B.V. tot benoeming van Juliette als haar
bestuurder nietig dan wel vernietigbaar is. Heeft de bank gelijk?
- Er is sprake van een besluit als rechtshandeling; de artt. 2:14-16 BW
zijn dus van toepassing.
o Het rechtsgevolg is de benoeming van de bestuurder.
- Het besluit is niet in strijd met de wet of de statuten en dus niet nietig op
de voet van art. 2:14 BW. (Het is wel in strijd met een door de
vennootschap gesloten overeenkomst, maar dit levert geen nietigheid op
ex art. 2:14 BW.)
- Het besluit is voorts niet vernietigbaar. Geen van de gronden van art.
2:15 lid 1 BW doet zich voor.
- (Er is geen sprake van een aandeelhoudersovereenkomst, dus aan vragen
van doorwerking op grond van art. 2:15 BW komen we niet toe.)
Aantasting van besluiten – casus 3
In de statuten van A-Z BV is opgenomen, dat benoeming door de algemene
vergadering van een bestuurder geschiedt uit een schriftelijke voordracht
daartoe (als bedoeld in art. 2:243 BW) van de houders van prioriteitsaandelen.
Op 30 juni 2012 besluit de algemene vergadering van A-Z BV, conform het
4
