Dit document bevat SUPER UITGEBREIDE UITWERKINGEN van het HOORCOLLEGE en de WERKGROEP van WEEK 1 van het mastervak Internationaal Privaatrecht! Alles letterlijk uitgetypt wat de docenten hebben verteld en super handige schema's met alle stappen die je moet nalopen.
Internationaal Privaatrecht WEEK 1
Hoorcollege 1
Als eerst zullen we twee voorbeelden bespreken om IPR te verduidelijken. Voorbeeld 1
(vermogensrecht): https://www.ad.nl/nieuws/duidelijkheid-over-oorzaak-olieramp-golf-van-
mexico~abb0486e/?referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com%2F. Samengevat grootste olieramp
in de geschiedenis in de golf van Mexico in 2010 op het boorplatform Deep Water Horizon. Dit bracht
enorme schade aan het ecosysteem en Amerikaanse visserij. Beleggers over heel de wereld hadden
aandelen en wilden procederen. Ook Nederlandse beleggers wilden procederen bij de Nederlandse
rechter, maar de vraag was of de NL rechter wel bevoegd was om kennis te nemen van het verzoek.
Voorbeeld 2 (huwelijkvermogensrecht): Man en vrouw met Iraanse nationaliteit in Iran getrouwd. Zij
maken huwelijkse voorwaarden, waarin o.a. staat dat wanneer het verzoek tot scheiding niet door de
vrouw wordt ingediend en de scheiding ook niet haar schuld is, dan moet de man de helft van zijn
vermogen aan haar overdragen. Zij komen in NL worden en krijgen naast Iraanse nationaliteit ook NL
nationaliteit. Vrouw dient hier een echtscheidingsverzoek in. Dan is de vraag of de Nederlandse
rechter wel bevoegd is, maar ook welk recht van toepassing is.
Beide voorbeelden hebben grensoverschrijdende elementen (beleggers in NL, BP in verenigd
koninkrijk en aandelen in Duitsland beursgenoteerd & wonen in NL, maar Iraanse nationaliteit).
Wat is IPR?
Wanneer is er sprake van een internationaal privaatrechtelijk geval?
o Privaatrechtelijke casus
Elk land heeft zijn eigen privaatrecht
Op het terrein van het hele privaatrecht
o Grensoverschrijdende aspecten
o ≠ 100% ‘intern geval’
Soms misschien twijfel man met Spaanse nationaliteit werkt bij
Nederlands bedrijf, is dat wel een ipr geval?
Wij kijken vanuit het perspectief van de Nederlandse rechter
IPR ≠ internationaal recht IPR = nationaal recht (we kijken naar bronnen die voor NL gelden)
IPR ≠ materieel privaatrecht geen antwoord op materieelrechtelijke vragen (denk aan of een
echtscheiding kan worden uitgesproken, wij zitten een stap voor deze vragen)
IPR = 1) internationaal procesrecht (bevoegdheid & erkenning & tul (tenuitvoerlegging))
= 2) conflictenrecht = autonoom rechtsgebied binnen het privaatrecht in ruime zin
Terminologie
Conflictenrecht regels die bepalen welk recht moet worden toegepast
Hoofdvragen van IPR
1. Internationaal bevoegdheidsrecht
o Welke rechter(s) is (zijn) bevoegd?
o Is de Nederlandse rechter bevoegd?
2. Conflictenrecht (toepasselijk recht)
o Welk recht is van toepassing?
3. Erkenning en tenuitvoerlegging van buitenlandse vonnissen
o Komt het buitenlandse vonnis voor erkenning (en tenuitvoerlegging) (in NL) in
aanmerking?
, 4. Internationale rechtshulp / Internationale samenwerking
o In de praktijk een belangrijke, maar dit laten we voor dit vak hierbij
Bronnen van IPR
Bronnen van het Nederlandse IPR (vroeger)
1. Verdragen
2. Enkele wettelijke bepalingen (Wet AB, Rv)
3. Ongeschreven recht (jurisprudentie, doctrine)
Bronnen van het Nederlandse IPR (nu)
1. Internationale verdragen en Europese verordeningen
2. Nederlandse wetgeving (boek 10 BW; Rv)
3. Regels van ongeschreven Nederlands recht
Dus vroeger angst voor dit gebied vanwege lage hoeveelheid geschreven bronnen, nu veel meer
geschreven bronnen en overzicht.
Internationale verdragen en Europese verordeningen
Internationale organisaties: verdragen
o Haagse Conferentie: o.a. Haags Verkeersongevallenverdrag; Haags
Kinderbeschermingsverdrag
o CIEC/ICBS o.a. ICBS-Naamwijzigingsverdrag; ICBS-Verdrag Erkenning Beslissingen
Huwelijksband
o Uitleg: hoogste nationale rechters van de landen die partij zijn bij het verdrag
Als ze uitleg willen Weens verdragenverdrag
Europese Unie: Verordeningen/(Richtlijnen)
o o.a. Brussel II-ter; Brussel I bis; Rome I; Rome II
o Uitleg: HvJ EU rechters van de EU-lidstaten kunnen prejudiciële vragen stellen als
ze niet weten hoe ze een bepaling moeten uitleggen
Internationale verdragen en Europese verordeningen
1. Soms problemen van samenloop (want nu heel veel geschreven bronnen)
2. Toepassingsgebied van verdragen of verordeningen
o Materieel toepassingsgebied
Het onderwerp; kun je in de titel vaak vinden of eerste artikelen; welke
materiele kwestie?
o Formeel toepassingsgebied
Gaat leven op het moment dat je ziet dat er een beperking is; Ruimtelijk
werkingsbereik; 2 mogelijkheden:
- Beperkt; geldt er een beperking?
- Universeel; als er geen beperkingen zijn
Iets wat lang niet alle landen gebruiken, ook de EU kent het eigenlijk niet
o Temporeel toepassingsgebied
Vind je meestal achter in het verdrag
3. Alleen sprake van samenloop als 2 regelingen tegelijkertijd zowel materieel, formeel, als
temporeel van toepassing zijn
4. Oplossing: zie bepaling in een van beide regelingen m.b.t. samenloop of zie Weens
Verdragenverdrag
, Nederlands ongeschreven recht Jurisprudentie, doctrine
Conflictenrecht algemeen (methode)
(Wat goed is om te realiseren, is dat wetgevers van alles zouden kunnen doen; ze kunnen ervoor
kiezen om helemaal geen buitenlands recht toe te passen; waarom zouden we dat eigenlijk doen?; de
Nederlandse rechter past gewoon Nederlands recht toe als hij bevoegd is; dat zou dus kunnen
Je zou ook kunnen zeggen dat de Nederlandse rechter in beginsel NL recht toepast, tenzij partijen
erom vragen om te kijken naar het conflictenrecht, of er buitenlands recht van toepassing is)
Twee methoden:
1. Statutenleer / neo-statutisme: uitgangspunt rechtsregel
o Bijvoorbeeld sommige staten in VS. Kijken naar welke rechtsstelsels betrokken zijn bij
een casus, dan welke regels van toepassing zijn en dan vanuit het uitgangspunt kijken
of de toepassing claimen uitgangspunt is dus de rechtsregel zelf, het
werkingsbereik (gold voor Von Savigny in Europa)
2. Verwijzingsmethode (Von Savigny): uitgangspunt rechtsverhouding
o De meeste landen (incl. NL) hebben hiervoor gekozen
o In beginsel ervoor gekozen dat we bereid zijn buitenlands recht toe te passen met
deze methode
HISTORISCHE ACHTERGROND
Carl Friedrich Von Savigny: Savigniaanse verwijzingsmethode
Uitgangspunt: rechtsverhouding
o Per rechtsverhouding één aanknopingspunt (criterium)
In abstracto per rechtsverhouding bepalen welk recht van toepassing is aan
de hand van aanknopingspunten (bijv. od, aanknopingspunt: waar het is
gebeurd lex loci delicti, de plek van de od) dus per rechtsverhouding 1
aanknopingspunt, dus dan komt elke rechter tot dezelfde uitkomst, want
hetzelfde recht wordt toegepast
o Rechtsverhouding thuis brengen (het vinden van de ‘Sitz’)
o Beginsel: ‘nauwste verbondenheid’
o Doel: Entscheidungsharmonie (‘beslissingsharmonie’)
Klassieke kenmerken
o Neutraal, regelblind, ieder rechtstelsel kan er op uitkomen, niet gekeken naar
omstandigheden van de casus (abstract)
WAT IS CONFLICTENRECHT?
Instrument van Savigniaanse verwijzingsmethode:
o De verwijzingsregel = conflictregel (= meerzijdige conflictregel)
Voorbeelden uit Rome III (geldt niet voor NL):
o echtscheiding [wordt] beheerst door het recht van de staat
o waar de echtgenoten op het tijdstip van aanhangigmaking van de zaak hun gewone
verblijfplaats hebben’ of, bij gebreke daarvan,[…]
o waarvan beide echtgenoten op het ogenblik van de aanhangigmaking van de zaak
onderdaan waren’
Rechtsverhouding = echtscheiding
Aanknopingspunt conflictregel 1 = waar beide echtgenoten hun gewone verblijfplaats hebben
Aanknopingspunt conflictregel 2 = gemeenschappelijke nationaliteit echtgenoten
Moderne Savigniaanse conflictenrechtelijke methode
‘Methodenpluralisme’
Aanknopingsbeginselen
o Nauwste verbondenheid
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper Jb1999. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €5,48. Je zit daarna nergens aan vast.
