Volledige samenvatting van de verplichte stof van het boek 'Cognitieve Neuropsychiatrie' geschreven door Eling et al. Deze literatuur is onderdeel van het vak Psychopathologie, gegeven in de master Gezondheidszorgpsychologie aan de Radboud Universiteit.
Eling et al. – Cognitieve Neuropsychiatrie
Inhoud
Hoofdstuk 1 – Wat is cognitieve neuropsychiatrie?.................................................1
Hoofdstuk 2 – Hallucinaties.................................................................................... 3
Hoofdstuk 3 – Wanen: over de oorsprong van opmerkelijke opvattingen...............4
Hoofdstuk 4 – Emotionele informatieverwerking bij depressie...............................6
Hoofdstuk 5 – Cognitieve biases bij angst..............................................................7
Hoofdstuk 6 – Theory of mind en emotieperceptie.................................................8
Hoofdstuk 8 – Formele denkstoornissen...............................................................10
Hoofdstuk 9 – Ziekte-inzicht................................................................................. 11
Hoofdstuk 10 – Confabulaties............................................................................... 12
Hoofdstuk 11 – Agressie....................................................................................... 13
Hoofdstuk 13 – Impulsiviteit bij psychiatrische stoornissen..................................14
Hoofdstuk 1 – Wat is cognitieve neuropsychiatrie?
De humorenleer
Gezondheid is een kwestie van evenwicht tussen een aantal ‘oerkwaliteiten’: vochtig-droog en
warm-koud. In de hippocratische traditie zijn er lichaamssappen: bloed, zwarte gal, gele gal en
flegma. Deze sappen moeten in goede harmonie aanwezig zijn. Interindividuele variabiliteit in de
verdeling van sappen resulteert in persoonlijkheidstypen: het saguinische, cholerische,
melancholische en flegmatische type. Hiermee werden ziekten en gedragsstoornissen verklaard.
Galenus gebruikte cellen- of ventrikel leer als verklaring voor de werking van de geest. Hij
onderscheidde drie cellen: waarneming, beeld (opgeslagen kennis) en geheugen.
Bezetenheid en hekserij
Een boze geest of de duivel zou bezit hebben genomen van het slachtoffer.
Vanaf 1800 werden psychiatrische patiënten in toenemende mate verzorgd in gasthuizen en
dolhuizen. Focus op dagelijkse gang van zaken en in leven houden van de mensen
De Franse school
Pinel betoogde dat de krankzinnigen geen criminelen waren maar zieken en dat zij juist zo
onhandelbaar waren geworden doordat zij van hun vrijheid en frisse lucht waren beroofd. Hij
introduceerde insitution morale; moral treatment. Pinel gaf later classificatie aan ziektebeelden die
aansloot bij het klassieke schema van Galenus: manie, melancholie, dementie en idiotie
Psychiker
In andere West-Europese landen werden psychiatrische patiënten opgeborgen in instituten waar zij
hun leven doorbrachten en waar slechts hun lichamelijke klachten door artsen werden behandeld.
Psychiker waren de psychiaters die wezen op de ellendige omstandigheden waarin de
1
, psychiatrische patiënten waren opgegroeid en leefden. Er werd geloofd dat geestelijke stoornissen
het gevolg waren van eerder religieus-ethische dan psychologische opvattingen
Somatiker
Uitgangspunt: de ziel zelf kan nooit aangedaan worden en derhalve elke stoornis is veroorzaakt
door lichamelijk disfunctioneren; die lichamelijke factoren beïnvloeden vervolgens het psychisch
functioneren.
Wilhelm Griesinger
Griesling geloofde dat er psychologische oorzaken zouden kunnen zijn voor het afwijkende gedrag.
Ook stelde hij dat er wisselwerking bestond tussen affectieve en lichamelijke veranderingen.
Theodor Meynert en Carl Wernicke
Meynert was ervan overtuigd dat het gedrag van psychiatrische patiënten zijn oorsprong had in
afwijkingen in de hersenen. Zijn ideeën hebben betrekking op zijn basisprincipe: de leer van het
belang van de ‘voeding’ van de hersenen.
Wernicke stelde dat symptomen ontstonden door een onderbreking in de associatieketen van
projectiegebieden naar activatie van actions of will naar actiepatronen.
Wat de eerste biologische psychiatrie onderscheidde van de klassieke psychiatrie was dat men
probeerde om ideeën te toetsen door neuropathologisch onderzoek
Kraeplelin en classificatie
Kreapelin richtte zich op het ziektebeloop. Hij introduceerde kaarten waarop een diagnose en bij
herhaling de toestand van de patiënt werd beschreven. Zijn classificatiesysteem uit zijn boek kan
gezien worden als een vroege basis voor de DSM. Zijn doel was om iets te zeggen over de
prognose.
Degeneratieleer
Degeneraties waren afwijkingen van het normale menselijke type, die door overerven doorgegeven
worden, dan steeds slechter worden, om ten slotte uit te sterven. Deze konden ontstaan door
intoxicaties, sociale milieu, pathologische karakter, aangeboren of verworven letsel en erfelijkheid
Het onbewuste
Charcot gebruikte hypnose om hysterie te bestuderen. Ondanks dat hij de plank missloeg, zorgde
zijn faam voor het serieuzer bespreken van deze onderwerpen. Liebault en Bernheim begonnen
hierdoor hypnose als behandeling te gebruiken; zij kunnen gezien worden als de grondleggers van
psychotherapie.
Freud merkte dat in veel van de verhalen van hysterische vrouwen een seksueel element zat.
Vervolgens veronderstelde hij dat hysterisch gedrag en angsten verklaard konden worden uit
vroege seksuele traumatische ervaringen oftewel fantasieën uit de kinderjaren.
Psychofarmaca
Loewi ontdekte dat de overdracht van de zenuwimpuls verliep middels acetylcholine. Dit was de
ontdekking van de eerste neurotransmitter. Hierdoor werd het idee versterkt dat de
gedragssymptomen bij psychiatrische patiënten terug te voeren zou zijn op biologische processen.
De ontwikkeling van chloorpromazine triggerde een snelle introductie van allerlei andere middelen
(waaronder lithium) waarvan men hoopte dat ze het lot van de psychiatrische patiënt zouden
verbeteren.
Het werd steeds duidelijker dat de neuropsycholoog zich niet alleen op de effecten van neurologisch
letsel hoefde te richten, maar dat zijn specialiteit gelegen is in het analyseren van stoornissen in
cognitieve processen zoals aandacht en geheugen.
DSM
De aanzet tot discussie over classificatie kwam uit de overheid. Omdat zij verantwoordelijk was
voor de opvang en behandeling van psychiatrische patiënten wilde zij weten hoe groot dat
probleem was. Hiervoor werd een lijst gemaakt van mogelijke diagnoses. Dit was de voorloper van
de DSM. Na WO-II ontstond er discussie over deze ziekteleer wat leidde tot een herziening: de DSM
2
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper smaasbach. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.
