Taak 4
Probleemstelling
Wat is derde generatie therapie en internettherapie?
Leerdoelen
Wat is derde generatie therapie en waarom noemen we het derde generatie?
Jansen, Rinsampess, Van den Berg & De Mey – Bewegen richting flexibiliteit met Acceptance
en Commitment Therapie (ACT)
Waar in de tweede generatie cognities worden opgevat als oorzaken, daar richt de derde
generatie zich vooral op het veranderen van de context waarbinnen deze cognities plaats
vinden. Het voornaamste verschil tussen tweede en derde generatie is dat cognities niet
gezien worden als oorzaken, maar als gedrag dat veroorzaakt wordt door de
leergeschiedenis van een persoon in interactie met zijn huidige omgeving, ‘reinforcement
contingenties’. Gedachten en gevoelens zijn heel belangrijk, maar hun rol is geen
oorzakelijke. Gevolg is dat men zich in de praktijk niet rechtstreeks richt op cognities en
emoties, maar dat men zich concentreert op waar die cognities en emoties vandaan komen
en waar de handvatten liggen om het gedrag van de cliënt te veranderen op weg naar
duidelijke doelen. Cognities en emoties zijn gedragingen en veranderbaar via de aanpak van
reinforcement contingenties, de echte oorzaken binnen een gedragsanalyse.
De inhoud en frequentie van gedachten of gevoelens aanpakken, is niet meer de centrale
focus van de therapie, noch wordt geprobeerd om dergelijke ervaringen te beïnvloeden. De
angst of angstgedachte is niet meer het centrale thema van de behandeling. Het veranderen
van deze angst op zich verandert immers nog niet de negatieve effecten van een
disfunctionele leergeschiedenis. Dit is volgens Hayes een denkfout die veel gemaakt wordt.
Herinneringen aan een pijnlijke gebeurtenis uit het (verre) verleden kunnen ervoor zorgen
dat we ons in het hier en nu niet prettig voelen. De oorzaken hiervan liggen in het verleden.
Zo wordt pijn veroorzaakt door een directe oorzaak in het hier en nu (lichamelijke ziekten,
ongelukken, sterfgevallen, ontslag of scheiding). Als er echter geen directe aanwijsbare
oorzaak is voor de pijn die iemand ervaart, dan spreken we van geverbaliseerde pijn,
oftewel lijden. Dit lijden ontstaat doordat mensen in staat zijn om, naast directe beleving,
ook vrij te fantaseren over wat er allemaal zou kúnnen gebeuren (angst voor toekomst,
verdriet uit verleden, piekeren, angst om flauw te vallen). Deze gedachten kunnen
vervolgens een eigen leven gaan leiden. Ons verstand gaat ons dan parten spelen en voor
grote psychische problemen zorgen.
Experientiële vermijding blijkt samen te hangen met een grote verscheidenheid aan
psychopathologie. Experientiële vermijding zou beschouwd kunnen worden als een
voorbeeld van een functionele classificatie, omdat vele vormen van psychopathologie
geïnterpreteerd kunnen worden als gevolg van ongezonde vermijdingstechnieken.
, Zettle & Gird – Acceptance and Mindfulness-Based Interventions
Acceptatie en op mindfulness gebaseerde interventies (AMBI) zijn kenmerkend voor wat
Hayes (2004) de "derde golf" of derde generatie CBT noemde in het onderscheiden van hun
therapeutische voorgangers. De zogenaamde "eerste golf" of eerste generatie
gedragstherapie ontstond in het midden van de 20e eeuw en vertegenwoordigde een
paradigmatische verschuiving van de toen dominante psychoanalytische en humanistische
behandelmethoden. Gebaseerd op klassieke en operante leertheorie, was vroege
gedragstherapie gericht op het toepassen van de rigoureuze verzameling van
laboratoriumgebaseerde leerprincipes om veranderingen in de vorm of inhoud van
gedragsproblemen te bewerkstelligen (bijvoorbeeld angst verminderen, driftbuien
verminderen). De opkomst van cognitieve wetenschap leidde in de jaren 70 tot een nadruk
op disfunctioneel denken (bijvoorbeeld informatieverwerking, overtuigingen) als een
mogelijke belangrijke bepalende factor voor de ontwikkeling van diverse
psychopathologieën. De 'tweede golf' of tweede generatie cognitief georiënteerde
gedragstherapie onderging dus grotendeels de 'eerste golf', waarbij klinische
behandelingsinspanningen verschoven van het bewerkstelligen van verandering in openlijk
gedrag naar het corrigeren van disfunctionele cognitieve processen.
De kern van zowel de eerste-golf gedragstherapieën als de daaropvolgende cognitief
gebaseerde tweede-golf therapieën was een focus op eerste-orde verandering (direct het
veranderen van de inhoud of vorm van problematisch gedrag). De derde generatie
categoriseert bredere modellen die behandelingsinspanningen richten op het veranderen
van de cliëntrelatie met problematische interne gebeurtenissen in plaats van de inhoud of
vorm van deze gebeurtenissen te veranderen. AMBI probeert de functie van problematische
gedachtes en emoties te veranderen door cliënten nieuwe manieren te leren om hiermee
om te gaan. Zo richt AMBI zich op in-sessieoefeningen en huiswerkopdrachten om de
‘relatievaardigheden’ van acceptance en mindfulness te ontwikkelen en te versterken.
Wat is Mindfulness therapie (MBCDT)?
Aandachtsoefeningen (mindfulness) met aspecten van cognitieve gedragstherapie. Het gaat
over een andere relatie aangaan met de negatieve gedachtes. Er is meer een
onderhoudsvorm nodig van CDT.
Youtube – Mark Williams talks about Mindfulness-Based Cognitive Therapy and Depression
Meditatie stelt je in staat om het geratel van je geest duidelijker te zien. Je moet het niet
proberen te onderdrukken, of het weg te duwen, maar je moet het gewoon opmerken.
Bij meditatie doe je aan oefeningen. Je zit bijvoorbeeld met de focus op de adem waarbij
gedachten opkomen. Je kunt dus oefenen gedachten op zien komen, ze een tijdje zien
blijven en deze weer zien gaan. We gebruiken mindfulness gedurende een 8 weken durend
programma waarbij mensen 1 keer per week gedurende 8 weken 2 uur komen, waarbij men
leert intensieve oefeningen met meditatie te gebruiken. Wanneer mensen ze dagelijks
gebruiken, blijkt uit onderzoek dat het de opkomst van terugval halveert. Ook bij andere
stoornissen wordt mindfulness gebruikt om mensen zich beter te laten voelen. Het helpt ook
om te leven en te dealen met eventuele nieuwe episodes. Met mindfulness blijven mensen
bewust en oplettend op vroege signalen en symptomen, waardoor ze vroeg actie kunnen
ondernemen bij een nieuwe episode. Mensen in de klas nemen cd's mee naar huis om 6