Samenvatting voor vaardigheden OGW.
Boek: Oplossingsgerichte vragen van Frederike Bannink.
Hoofdstuk 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 9, 10 en 12.
Hoofdstuk 1, oplossingsgerichte gespreksvoering.
1.1 Oplossingen vinden of problemen oplossen?
Het medische model wordt veel gebruikt. Het bestaat uit een diagnose en voorgeschreven
behandeling om de symptomen te verminderen. Een nadeel is dat het sterk probleemgericht
is.
Het oplossingsgerichte werken is een diagnose overstijgende behandelmethode. Problemen
worden als uitdaging gezien en er is hoop op verbetering. Er wordt gekeken naar oplossingen
in plaats van het probleem helemaal uit te diepen.
1.2 Korte historie.
Het oplossingsgerichte weken werd rond 1980 opgericht door De Shazer, Berg en hun
collega´s. Zij gingen er vanuit dat de geprobeerde in plaats van voorgestelde oplossing het
probleem vaak in stand hield en dat inzicht in het ontstaan van het probleem niet (altijd)
nodig is.
Er zijn een aantal stellingen geformuleerd:
een analyse van de problemen is niet nodig om oplossingen te vinden, een analyse
van de oplossingen is nodig,
de cliënt is de expert en bepaalt zijn doel en hoe hij dit gaat bereiken,
je moet je handen af houden van wat in de beleving van de cliënt goed gaat,
als iets goed gaat, moet je daarmee doorgaan,
uitzonderingen zorgen voor verschillen,
als iets niet werkt, doe dan iets anders.
De therapeut kan door uitlokkende vragen te stellen, vragen naar details en verbale
beloningen te geven, voor veel spraak over oplossingen en veranderingen bij de cliënt
zorgen.
Oplossingsgericht werken begint vanuit het einddoel om te kijken wat men wil bereiken. Er
wordt veel gekeken naar competenties en mogelijkheden om het einddoel te bereiken en
wat er al goed gaat. De professional moet een bescheiden houding aannemen want de cliënt
is de expert.
1.3 Tien uitgangspunten van oplossingsgerichte gespreksvoering.
1. het is goed elke cliënt te benaderen vanuit een samenwerkingspositie dan vanuit een
positie van weerstand omdat dit geen bruikbaar begrip is,
2. cliënt en professional moeten altijd samenwerken maar de cliënt leidt en de
professional volgt en door positieve bekrachtiging wordt de cliënt aangezet om te
werken aan oplossingen,
Complimenten kunnen de vorm aannemen van positieve karakterduidingen, directe
complimenten, indirecte complimenten en vragen naar uitzonderingen.
3. verandering is een continu proces en de vraag is niet of het plaats vind maar
wanneer,
4. slechts een kleine verandering is nodig om een sneeuwbaleffect van veranderingen
te veroorzaken,
, 5. de meeste cliënten hebben al hulpbronnen die zij nodig hebben om te veranderen,
De vraag “hoe deed u dat?” gat ervan uit dat de cliënt actie heeft ondernomen en
competentie en verantwoordelijkheid heeft. De vraag “hoe besloot u dat te doen?” gaat er
van uit dat de cliënt een actieve beslissing heeft genomen. En de vraag “hoe lukt het u dat te
doen?” nodigt de cliënt uit te vertellen over successen.
6. problemen zijn niet succesvolle pogingen om moeilijkheden op te lossen. Het praten
over gedrag naar praten over motivatie, visie en doel maakt de kans groter op een
succesvol resultaat,
7. het is niet nodig veel te weten over het probleem om het te kunnen oplossen, maar
eerdere uitzonderingen moeten onderzocht worden,
8. de professional en de cliënt moeten samen op zoek gaan naar een realistisch doel,
9. de werkelijkheid wordt door de cliënt bepaald en de professional gaat mee in deze
werkelijkheid,
10. er bestaan geen definitieve verklaringen en omschrijvingen van de realiteit, er zijn
veel manieren om naar een situatie te kijken en allen zijn even juist.
1.4 Theorie.
o Het sociaal constructivisme = deze theorie stelt dat mensen betekenis verlenen aan
gebeurtenissen in communicatie met anderen en hierbij spelt taal een centrale rol.
Verschuivingen in cliënt percepties en definities vinden plaats in contexten. Vanuit
deze theorie wordt gekeken hoe men kan bijdragen aan de creatie van een nieuwe
werkelijkheid van en voor de cliënt. Het vermogen van de cliënt om te veranderen
houdt verband met zijn vermogen om dingen anders te gaan zien.
Oplossingsgericht werken kijkt naar uitzonderingen die het einddoel dichterbij halen. Er
wordt niet alleen gewerkt via taal maar ook via verbeelding zoals fantasie of tekeningen.
1.5 Empirische evidentie.
Bij het bepalen van effectiviteit van en therapie moet niet alleen worden gekeken naar
vooruitgang op een meetinstrument, maar ook naar verbetering op punten die de cliënt zelf
relevant vindt. Vastgesteld is dat vooral de relatie tussen de professional en cliënt belangrijk
is om succesvol te zijn.
Oplossingsgericht werken is in de meeste gevallen (70% tot 80%) succesvol: mensen
bereiken hun doel of gaan vooruit.
1.6 Indicaties en contra-indicaties.
Het oplossingsgerichte weken is toepasbaar voor alle soorten cliënten die een doel hebben
of een doel kunnen formuleren tijdens de gesprekken en willen werken. Maar niet altijd is
oplossingsgericht werken mogelijk, door crisissen als psychoses of een ernstige
verstandelijke beperking. En sommige cliënten zijn niet snel toe aan oplossingen maar willen
eerst het probleem bespreken.
Als de professional adviezen geeft en leidt is oplossingsgericht werken niet mogelijk.
1.7 De praktijk van oplossingsgerichte gespreksvoering.
Zie de oplossingsgerichte beslisboom op bladzijde 35.
Het is alleen nodig over te gaan tot een probleemanalyse als er nog geen verbetering is
opgetreden voor het eerste gesprek en als er geen uitzonderingen zijn te vinden en geen
doel geformuleerd kan worden. Maar in de meeste gevallen kan er gelijk gewerkt worden
aan oplossingen. Alle uitzonderingen moeten verdiept en verbreed worden zodat ze een
verschil maken en het doel dichterbij brengen. De professional helpt de cliënt alleen om de
aandacht te focussen op de gewenste situatie. Verder leidt de cliënt.
