Periode 2, leerdoelen 1 t/m 12.
Leerdoel 1: De student kan verschillende types van acne identificeren en plaatsen
binnen een zorgprofiel
Indeling naar desbetreffende zorgprofielen wordt bepaald in de eerste lijn bij de huisarts of in de
eerste lijn bij de huidtherapeut.
Voor acnezorg is de huidtherapeut als paramedisch zorgverlener in staat om zowel screening als het
diagnostisch proces (anamnese, onderzoek, analyse en behandelplan) adequaat uit te voeren. De
huidtherapeut is in staat de ernst van acne en de invloed op de kwaliteit van leven in te schatten en de
mogelijke interactie van medicatie bij de diverse behandelinterventies te beoordelen. Mede hierdoor
kan deze zorg optimaal worden uitgevoerd met directe gezondheidswinst voor de patiënt als doel.
Leidend hierbij is de zorg/hulpvraag van de acnepatiënt. Acnezorg door de huidtherapeut is
laagdrempelige zorg die dicht bij de patiënt staat. Voorlichting en advies in verstaanbare taal en
adequate aandacht tijdens de behandeling zijn belangrijke zorgaspecten die de huidtherapeut kan
bieden.
De tweede lijn (dermatoloog) wordt pas later in het behandeltraject geraadpleegd.
Verschillende zorggraden:
Graad 0: Gezonde huid, geen efflorescenties van acne aanwezig. Er is geen zorgbehoefte. Geen
noodzaak tot onderzoek of screening.
Doel: bevordering van welzijn; ontspanning en comfort. Extra verzorging en aandacht voor de huid.
Educatie over acne van toepassing bij huidveranderingen waarbij acne efflorescenties in beeld komen;
graad 0 kan overgaan naar graad 1.
Door wie: Schoonheidsspecialist.
Graad 1: Alleen comedonen. Karakteristiek zijn de open en gesloten comedonen ook wel blackheads
en whiteheads genoemd. Er zijn geen inflammaties aanwezig die littekens kunnen achterlaten.
De zorgbehoefte bij dit profiel bestaat uit:
Onderzoek/diagnostiek acne Onderzoek/diagnostiek acne
Onderzoek/diagnostiek acne Educatie over acne
Onderzoek/diagnostiek acne Behandeling van acne
Onderzoek/diagnostiek acne Huidverzorgingsadviezen
Onderzoek/diagnostiek acne Stimuleren zelfmanagement
Tijdens het eerste onderzoek zal aandacht worden besteed aan educatie en stimulering van
zelfmanagement ten behoeve van het voorkomen/verminderen van acne. Tijdens en na de
behandeling zal aandacht worden besteed aan educatie en thuiszorgadviezen ter stabilisering van het
resultaat van de behandeling.
Doel:
Onderzoek/diagnostiek acne Vroegdiagnostiek ter voorkoming van uitbreiden acne
Onderzoek/diagnostiek acne Indicatiestelling voor preventieve acnezorg
Onderzoek/diagnostiek acne Inschatten van juiste zorg en deze aanbieden ter voorkoming van uitbreiden acne
Onderzoek/diagnostiek acne Voorlichting en stimuleren zelfmanagement, vergroten therapietrouw
Door wie: Huidtherapeut, huisarts en schoonheidsspecialist.1
Degene die hiervoor bekwaam en dus bevoegd is, stelt het behandelplan op. Het kan worden
gedelegeerd aan een schoonheidsspecialist (niveau 4). Rapportage van de bevindingen gebeurt naar
alle relevante samenwerkende professionals.
Toelichting: De huisarts komt in deze fase nauwelijks in beeld. Deze milde, oppervlakkige klachten
kunnen door huidtherapeut of schoonheidsspecialist doorgaans goed worden behandeld. De focus ligt
hier meer in de samenwerking tussen huidtherapeut, schoonheidsspecialist en patiënt.
Graad 2:
Comedonen, papels en weinig pustels. Graad II karakteriseert zich voornamelijk met open en
gesloten comedonen, papels en soms pustels. De papels zijn kleine, granulaire laesies in combinatie
met obstructie en destructie van de sebumfollikelwand. Dit geeft ontsteking, maar zal in het algemeen
geen verlittekening geven.
De zorgbehoefte bij dit profiel bestaat uit:
Onderzoek/diagnostiek acne Onderzoek/diagnostiek acne
Onderzoek/diagnostiek acne Educatie over acne
, Onderzoek/diagnostiek acne Behandeling van acne
Onderzoek/diagnostiek acne Huidtherapeutische controles: een consult waarbij de uitkomsten van het opgestelde behandelplan en
de toepassing van de huidtherapeutische en huisarts interventies worden geëvalueerd, gerapporteerd
en indien nodig worden bijgesteld
Onderzoek/diagnostiek acne Huidverzorgingsadviezen
Onderzoek/diagnostiek acne Stimuleren zelfmanagement
Doel:
Onderzoek/diagnostiek acne Vroegdiagnostiek ter voorkoming van uitbreiden acne
Onderzoek/diagnostiek acne Indicatiestelling voor acnezorg
Onderzoek/diagnostiek acne Inschatten van juiste zorg ter voorkoming van uitbreiden acne
Onderzoek/diagnostiek acne Voorlichting en stimuleren zelfmanagement, vergroten therapietrouw
Onderzoek/diagnostiek acne Verminderen eventuele beperking in ADL (algemene dagelijkse levensverrichtingen)
Door wie: Huidtherapeut, huisarts. Facultatieve inzet van de psycholoog indien aandoening verband
houdt met psychosociale druk en stress.
Diegene die bekwaam en dus bevoegd is, stelt het behandelplan op in samenspraak met de patiënt en
voert dit uit, waarbij de zorg in nauw overleg kan worden gedelegeerd aan de betrokken disciplines.
Voorafgaand aan de behandeling worden de anamnese en het diagnostisch onderzoek (incl. evt.
screening) uitgevoerd, ervan uitgaande dat elke professional die de behandeling uitvoert ook capabel
is om dit uit te voeren. Rapportage van de bevindingen gebeurt naar alle relevante samenwerkende
professionals, inclusief de huisarts.
Toelichting: De schoonheidsspecialist kan degene zijn die doorverwijst naar de huidtherapeut. De
schoonheidsspecialist draagt hier de zorg af aan huidtherapeut of huisarts. Huidtherapeut en huisarts
werken hier samen bij afstemming van eventuele medicatie.
Graad 3 = Comedonen, papels, pustels en een weinig noduli. Graad III wordt gekenmerkt door
papels en pustels. De pustels hebben een geelachtig blaaraspect. De noduli (proliferatieve ontsteking
van de dermis) zijn klein, solide noduli zijn tastbaar. Verlittekening is mogelijk.
De zorgbehoefte van dit profiel bestaat uit:
Onderzoek/diagnostiek acne Onderzoek/diagnostiek acne
Onderzoek/diagnostiek acne Educatie over acne
Onderzoek/diagnostiek acne Behandeling van acne
Onderzoek/diagnostiek acne Huidtherapeutische controles: een consult waarbij de uitkomsten van het opgestelde behandelplan en
de toepassing van de huidtherapeutische en huisarts interventies worden geëvalueerd, gerapporteerd
en indien nodig worden bijgesteld
Onderzoek/diagnostiek acne Huidverzorgingsadviezen
Onderzoek/diagnostiek acne Stimuleren zelfmanagement
Doel:
Onderzoek/diagnostiek acne Vroegdiagnostiek ter voorkoming van verergering acne naar graad IV
Onderzoek/diagnostiek acne Indicatiestelling voor preventieve zorg
Onderzoek/diagnostiek acne Preventie verlittekening
Onderzoek/diagnostiek acne Voorlichting en stimuleren zelfmanagement, vergroten therapietrouw
Onderzoek/diagnostiek acne Verminderen eventuele beperking in ADL
Door wie: Huidtherapeut, huisarts, eventueel dermatoloog. Facultatieve inzet van de psycholoog
indien aandoening verband houdt met psychosociale druk en stress.
Diegene die bekwaam en dus bevoegd is, stelt het behandelplan op in samenspraak met de patiënt en
voert dit uit, waarbij de zorg in nauw overleg kan worden gedelegeerd aan de betrokken disciplines.
Voorafgaand aan de behandeling worden de anamnese en het diagnostisch onderzoek (incl. evt.
screening) uitgevoerd, ervan uitgaande dat elke professional die de behandeling uitvoert ook capabel
is om dit uit te voeren. Rapportage van de bevindingen gebeurt naar alle relevante samenwerkende
professionals, inclusief de huisarts.
Toelichting: De huisarts en huidtherapeut (en eventueel dermatoloog) werken hier nauw samen bij
afstemming van eventuele medicatie waarbij de uitkomsten van het opgestelde behandelplan en de
toepassing van de interventies door huidtherapeut, huisarts en eventueel dermatoloog worden
geëvalueerd en indien nodig worden bijgesteld.
Een aanvullende rol van de huidtherapeut is: het toelichten van uitgebreide educatie over acne,
bespreken mogelijke oorzaken en triggers, extra uitleg over het mogelijke medicatietraject en samen
met patiënt zoeken naar betere zelfredzaamheid. Bij negatief zelfbeeld en eventueel obsessief
krabgedrag kan de psycholoog worden geraadpleegd.
,Graad 4 = Pustels, cysten, noduli, abcessen, littekenvorming. De acne wordt gekenmerkt door een
aantal comedonen, soms papels maar veel pustels, nodulus en nodus, cysten en abcessen (nodus -
proliferatieve ontsteking in subcutis). Littekenvorming altijd aanwezig.
De zorgbehoefte bij dit profiel bestaat uit:
Onderzoek/diagnostiek acne Onderzoek/diagnostiek acne
Onderzoek/diagnostiek acne Educatie over acne
Onderzoek/diagnostiek acne Behandeling van acne
Onderzoek/diagnostiek acne Huidtherapeutische controles; een consult waarbij de uitkomsten van het opgestelde behandelplan en
de toepassing van de dermatologische en huidtherapeutische interventies worden geëvalueerd,
gerapporteerd en indien nodig worden bijgesteld
Onderzoek/diagnostiek acne Huidverzorgingsadviezen
Onderzoek/diagnostiek acne Stimuleren zelfmanagement
Doel:
Onderzoek/diagnostiek acne Indicatiestelling voor begeleidende zorg
Onderzoek/diagnostiek acne Voorlichting en stimuleren zelfmanagement (leren omgaan met een ‘verminkende’ huidafwijking)
Onderzoek/diagnostiek acne Voorlichting en stimuleren zelfmanagement, vergroten therapietrouw
Onderzoek/diagnostiek acne Verminderen eventuele beperking in ADL
Door wie: Dermatoloog, huidtherapeut, huisarts. Facultatieve inzet van de psycholoog indien
aandoening verband houdt met psychosociale druk en stress.
Diegene die bekwaam en dus bevoegd is, stelt het behandelplan op in samenspraak met de patiënt en
voert dit uit, waarbij de zorg in nauw overleg kan worden gedelegeerd aan de betrokken disciplines.
Voorafgaand aan de behandeling worden de anamnese en het diagnostisch onderzoek (incl. evt.
screening) uitgevoerd, ervan uitgaande dat elke professional die de behandeling uitvoert ook capabel
is om dit uit te voeren. Rapportage van de bevindingen gebeurt naar alle relevante samenwerkende
professionals, inclusief de huisarts.
Toelichting: De dermatoloog speelt een prominente rol bij de behandeling van acne graad IV. De
huisarts draagt hierin de zorg af aan de dermatoloog. Vaak wordt er zwaardere orale medicatie
gegeven waarnaast aanvullende huidtherapeutische therapie zinvol kan zijn. De dermatoloog en
huidtherapeut werken hier dan nauw samen waarbij de uitkomsten van het opgestelde behandelplan
en de toepassing van de interventies door dermatoloog en huidtherapeut worden geëvalueerd en
indien nodig worden bijgesteld. Rapportage geschiedt ook naar huisarts. De huidtherapeutische
interventies bestaan dan vaak uit controles, begeleiding zelfmanagement, en eventuele milde
dieptereiniging, huidverzorgingsadvies. Bij negatief zelfbeeld, beperking in ADL en eventueel
obsessief krabgedrag kan de psycholoog worden geraadpleegd.
Eerste lijn = Huisarts neemt functie in van poortwachter/regisseur, De huidtherapeut stelt
zelfstandig en in samenspraak met de patiënt een behandelplan op na het uitvoeren van screening (in
geval van DTH), anamnese en onderzoek met gezondheidsbevordering als doel,
schoonheidsspecialiste, GZ-Psycholoog.
Tweede lijn = Dermatoloog Een dermatoloog (huidarts) behandelt mensen met aandoeningen van
de huid en de daaraan grenzende slijmvliezen
1e consult en screening:
De schoonheidsspecialist zal een kort intakegesprek houden en zal met name oppervlakkige
acneklachten behandelen. Officiële verslaglegging of een acnebehandelprotocol is niet transparant en
niet uniform volgens eenzelfde opleidingscurriculum.
De huidtherapeut ziet de acnepatiënt op verwijzing van huisarts/specialist of zonder verwijzing
bijvoorbeeld via de schoonheidsspecialist. Het zorgproces wordt via het HMH (Huidtherapeutisch
Methodisch Handelen incl DTH; als bijlage toegevoegd) en volgens de NVH-Richtlijn Verslaglegging
gedocumenteerd.
De huisarts ziet de acnepatiënt en voert volgens de NHG-standaard onderzoek en behandeling uit.
(https://www.nhg.org/standaarden/volledig/nhg-standaard-acne)
Huidtherapeutisch onderzoek en behandeling
De huidtherapeut brengt op methodische wijze gezondheidsproblemen van de patiënt in kaart en
verricht huidtherapeutisch onderzoek middels anamnese, inspectie en palpatie.
Indien patiënt zonder verwijzing komt, vindt eerst screening plaats waarbij risicofactoren op
onderliggend lijden worden uitgesloten (1 a/b/c/d HMH). Hierin is de huidtherapeut als paramedisch
, professional goed opgeleid en bekwaam. Er volgt een huidtherapeutische diagnose en de graad van
de ernst van acne wordt bepaald met bijbehorend zorgprofiel. Op basis van dit zorgprofiel stelt de
huidtherapeut een behandelplan op en neemt in samenspraak met de patiënt besluiten over de
voorgenomen behandeling (stap 1 t/m 5 HMH). Waar nodig stemt de huidtherapeut het behandelplan
af met andere professionals. En rapportage geschiedt aan de betrokken zorgverleners.
Huidtherapeutische behandelinterventies en huidtherapeutische hulpmiddelen
Afhankelijk van de hulpvraag van patiënt, de uitkomsten van het huidtherapeutisch onderzoek en de
gradatie van acne, kunnen de volgende interventies worden ingezet, al dan niet alleen of in combinatie
(stap 6 HMH):
- Informeren en adviseren -> Nodig: Schriftelijk materiaal, instructiemateriaal, audio materiaal
- Oppervlakkig reinigen -> Nodig: Oppervlakkige huidreinigingsmiddelen
- Diep reinigen -> Nodig: Hulpmiddelen voor incisie, comedonenquetschers, maskers,
pakkingen.
- Aanbrengen van producten op huid -> Nodig: Producten ter bescherming, reiniging,
verweking, exfoliatie, genezing, desinfectie, verdoving van de huid.
- Aanbrengen producten ter chemische ontleding van huid -> Nodig: Peelings
- Toepassen epidermabrasie/microdermabrasie
- Toepassen licht- en lasertherapie
- Camoufleren huid -> Nodig: Camouflagemiddelen
- Toepassen microneedling
Naast het behandelen van de ‘actieve’ acne graad I t/m IV, behandelt de huidtherapeut ook
acnelittekens. Therapieën die hierbij worden ingezet, zijn:
Licht- en lasertherapie Licht- en lasertherapie
Licht- en lasertherapie Epidermabrasie/microdermabrasie
Licht- en lasertherapie Aanbrengen producten ter chemische ontleding van de huid
Licht- en lasertherapie Microneedling
Licht- en lasertherapie Huidcurretagetechnieken
Voorlichting en advies is een belangrijk onderdeel van het huidtherapeutische behandeltraject (stap
6 HMH). Naast educatie (uitleg over het ontstaan van acne) zal de huidtherapeut de nadruk leggen op
voorlichting en advies. Dit gaat over het opvolgen van de juiste huidverzorgingsadviezen voor thuis.
Ook wordt uitgelegd dat de mate van therapietrouw mede bepalend is voor de mate van effectiviteit
van de behandeling.
Voor de acnepatiënt kunnen onder andere de volgende adviezen worden aangereikt om de huid
thuis te behandelen:
Onderzoek/diagnostiek acne Dagelijkse reiniging toepassen en specifieke huidverzorgingsproducten
Onderzoek/diagnostiek acne Papels / pustels / noduli / comedonen niet zelf uitdrukken
Onderzoek/diagnostiek acne Liefst geen synthetische kleding dragen
Onderzoek/diagnostiek acne Zorg dat de kleding niet te strak zit op plaatsen waar acne voorkomt
Onderzoek/diagnostiek acne Bij acne graad II en III dagelijks kussensloop en eventueel nachtkleding verschonen
Evaluatie:
Beoordeling resultaat van de behandeling (stap 7 HMH). De tevredenheid van de patiënt staat voorop
bij het resultaat. Het resultaat van de behandeling is onder andere ook afhankelijk van de
therapietrouw van de patiënt. Denk hierbij aan de juiste frequentie van de behandelingen en het
opvolgen van thuisadviezen. De huidtherapeut beoordeelt het resultaat van de behandelingen aan de
hand van de onderstaande punten:
1. Tevredenheid patiënt
2. Vermindering acne inflammatoire en niet inflammatoire efflorescenties
3. Verbetering algeheel aspect
4. Verbetering kwaliteit van leven
Afsluiting (stap 8 HMH) Redenen gekoppeld aan resultaten voor afsluiting van de behandeling:
1. Tevredenheid patiënt met het tot nu toe behaalde resultaat
2. Tevredenheid huidtherapeut met het tot nu toe behaalde resultaat
3. Vermindering acne inflammatoire en niet inflammatoire efflorescenties
4. Verbetering huidconditie