Oefentoets boek Psychologie van de adolescentie 26e editie Wim Slot - 75 vragen met antwoorden / nieuw 2024
Adolescentiepsychologie PB2122 FLASHCARDS - Open Universiteit september 2024
samenvatting psychologie van de adolescentie
Alles voor dit studieboek
(36)
Geschreven voor
Universiteit Gent (UGent)
Educatieve master
Psychologie van de adolescentie
Alle documenten voor dit vak (5)
11
beoordelingen
Door: laurencedevinck1 • 1 jaar geleden
Door: famvloet • 2 jaar geleden
Door: asterdegraeve • 2 jaar geleden
Door: beernaert1 • 2 jaar geleden
Door: briektimmerman1 • 2 jaar geleden
Door: FleurPeters • 3 jaar geleden
Door: karimaabt • 3 jaar geleden
Bekijk meer beoordelingen
Verkoper
Volgen
fienthieren
Ontvangen beoordelingen
Voorbeeld van de inhoud
Basisboek Psychologie van de adolescentie – 26e druk
Wim Slot & Marcel van Aken – 26e druk
Inhoudsopgave
1. INLEIDING..................................................................................................................................................... 7
1.1. VOORAF ........................................................................................................................................................................ 7
1.2. ADOLESCENTIE: EEN BESCHRIJVING........................................................................................................................ 7
1.3. PUBERTEIT EN ADOLESCENTIE ................................................................................................................................ 8
1.3.1. Wat? ......................................................................................................................................................................... 8
1.3.2. Begin & einde van de adolescentie: verschillen per cultuur en sekse .......................................... 8
1.4. MOEILIJKE LEEFTIJD................................................................................................................................................... 8
1.5. EEN ONTWIKKELINGSPSYCHOLOGISCH UITGANGSPUNT...................................................................................... 9
1.5.1. Wat? ......................................................................................................................................................................... 9
1. Adolescentie als een karakteristieke ontwikkelingsperiode, met daaraan verbonden specifieke
ontwikkelingstaken .....................................................................................................................................................................................9
2. Adolescentie als onderdeel van een ontwikkelingsproces met continue & discontinue momenten ............... 10
3. Ontwikkelingspsychopathologie: het samenspel tussen individue en omgeving..................................................... 11
1.6. OPZET BOEK: 3 DOMEINEN .................................................................................................................................... 12
2. THEORIEËN OVER DE ADOLESCENTIE ............................................................................................. 13
3. LICHAMELIJKE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ............................................................. 13
3.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 13
3.2. DE LICHAMELIJKE VERANDERINGEN TIJDENS ADOLESCENTIE ........................................................................ 13
3.2.1. Wat? ...................................................................................................................................................................... 13
3.2.2. De hormonale regelsystemen achter de lichamelijke veranderingen ...................................... 14
3.2.3. Lichamelijke veranderingen ....................................................................................................................... 15
3.2.4. Verschillen in lichamelijke ontwikkeling als gevolg van omgevingsfactoren ....................... 16
Veranderingen in de loop der tijd ....................................................................................................................................................... 16
Etnische verschillen & stress op jonge leeftijd ............................................................................................................................. 16
3.3. RIJPING & LICHAMELIJKE ONTWIKKELING EN FUNCTIONEREN VAN ADOLESCENTEN ................................ 17
3.3.1. Algemeen ............................................................................................................................................................. 17
3.3.2. Status & het functioneren ............................................................................................................................ 17
3.3.3. Timing & het functioneren .......................................................................................................................... 18
3.3.4. Tempo & het functioneren ........................................................................................................................... 19
3.4. VERKLARINGEN VOOR DE INVLOED VAN LICHAMELIJKE ONTWIKKELING OP HET FUNCTIONEREN .......... 19
3.4.1. De hypothese van de stressvolle benadering ....................................................................................... 19
3.4.2. De hypothese van de hormooninvloeden .............................................................................................. 19
3.4.3. De hypothese van de afwijkende timing ................................................................................................ 20
3.4.4 De contextuele versterkingshypothese .................................................................................................... 20
3.4.5. De accentueringshypothese ........................................................................................................................ 20
3.4.6. De rijpingsdichtheidshypothese ................................................................................................................ 20
3.5. CONCLUSIE ................................................................................................................................................................ 20
4. HERSENONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ........................................................................... 21
4.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 21
4.2. HERSENONTWIKKELING ......................................................................................................................................... 21
4.3. PUBERTEIT................................................................................................................................................................ 22
4.4. HERSENONTWIKKELING & GEDRAG ..................................................................................................................... 22
4.5. EXECUTIEVE FUNCTIES ........................................................................................................................................... 22
4.6. RISICO’S & BELONINGEN ......................................................................................................................................... 23
4.7. GEZICHTEN & EMOTIES .......................................................................................................................................... 23
1
, 4.8. SOCIALE INTERACTIES ............................................................................................................................................ 23
4.9. BESLUIT ..................................................................................................................................................................... 23
5. PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ...................................................... 24
5.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 24
5.2. ADOLESCENTEN EN SEKSUALITEIT: DE NEDERLANDSE CONTEXT .................................................................. 25
5.3. SEKSE, GENDER EN SEKSUELE ORIËNTATIE ........................................................................................................ 25
5.3.1. Sekse en gender ................................................................................................................................................ 25
5.3.2. Seksuele oriëntatie .......................................................................................................................................... 26
5.4. PSYCHOSEKSUELE ONTWIKKELING: NORMATIEVE, RISKANTE EN POSITIEVE ASPECTEN ........................... 26
5.4.1. Seksuele gedragingen: stapsgewijze ontwikkeling .......................................................................... 26
5.4.2. Daten, verkering, romantische relaties ................................................................................................. 26
5.4.3. Vroege en late starters .................................................................................................................................. 27
5.4.4. Voorspellers van seksuele trajecten ........................................................................................................ 27
5.4.5. Seksueel mediagebruik ................................................................................................................................. 28
5.4.6. Seksuele risicogedragingen ........................................................................................................................ 28
Condoom- & anticonceptie .................................................................................................................................................................... 28
Soa’s ................................................................................................................................................................................................................. 29
Tienerzwangerschappen ........................................................................................................................................................................ 29
Seksueel grensoverschrijdend gedrag .............................................................................................................................................. 30
5.4.7. Psychoseksuele beleving ............................................................................................................................... 31
Seksuele intenties ...................................................................................................................................................................................... 31
Seksuele motieven ..................................................................................................................................................................................... 31
Seksuele emoties en beleving ............................................................................................................................................................... 31
5.4.8. Sekseverschillen en –overenkomsten ...................................................................................................... 32
5.4.9. Cultuur & religie............................................................................................................................................... 33
5.5. BESLUIT ..................................................................................................................................................................... 33
6. COGNITIEVE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ................................................................. 34
6.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 34
6.2. DRIE BENADERINGEN VAN COGNITIEVE ONTWIKKELING ................................................................................. 34
6.3. PIAGETIAANSE BENADERING ................................................................................................................................. 34
6.3.1. Algemeen ............................................................................................................................................................. 34
6.3.2. Adaptatie............................................................................................................................................................. 35
6.3.3. Cognitieve structuren .................................................................................................................................... 35
6.3.4. Ontwikkelingsfasen ........................................................................................................................................ 35
6.3.5. Het wetenschappelijk denken .................................................................................................................... 36
1. Abstractie ................................................................................................................................................................................................. 37
2. Epistemologie ......................................................................................................................................................................................... 37
3. Argumentatie .......................................................................................................................................................................................... 37
6.4. DE INFORMATIEVERWERKINGSBENADERING .................................................................................................... 38
6.4.1. Executieve functies.......................................................................................................................................... 38
6.4.2. Langetermijngeheugen ................................................................................................................................. 38
6.4.3. Cognitieve strategieën: een voorbeeld ................................................................................................... 39
6.4.4. Metacognitie ...................................................................................................................................................... 39
6.4.5. Sociale informatieverwerking ................................................................................................................... 40
6.4.6. Samenvatting .................................................................................................................................................... 40
6.5. DE PSYCHOMETRISCHE BENADERING .................................................................................................................. 41
6.5.1. De intelligentietest .......................................................................................................................................... 41
6.5.2. Stereotye over scores op intelligentietest: cultuur en sekse ......................................................... 41
6.5.3. De ontwikkeling van intelligentie ............................................................................................................ 42
6.5.4. De veranderlijkheid van intelligentie ..................................................................................................... 42
7. DE EMOTIONELE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ......................................................... 43
7.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 43
7.2. WAT IS ‘EMOTIE’? .................................................................................................................................................... 43
7.3. WAAROM ERAREN WE EMOTIE? ........................................................................................................................... 44
2
, 7.4. EMOTIONELE ONTWIKKELING VOOR DE ADOLESCENTIE.................................................................................. 44
7.4.1. baby ....................................................................................................................................................................... 44
7.4.2. Peuter ................................................................................................................................................................... 44
7.4.3. Lagere school .................................................................................................................................................... 45
7.5. EMOTIONELE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ........................................................................................ 45
7.6. SOCIALISATIE VAN EMOTIE IN DE ADOLESCENTIE ............................................................................................. 46
7.7. EMOTIONELE PROBLEMATIEK IN DE ADOLESCENTIE ........................................................................................ 47
7.8. EMOTIE-INTERVENTIE IN DE ADOLESCENTIE ..................................................................................................... 48
8. ONTWIKKELING VAN HET ZELF EN DE IDENTITEIT ................................................................... 49
8.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 49
8.1.1. Wie ben ik? ......................................................................................................................................................... 49
8.1.2. Begripsbepaling ............................................................................................................................................... 49
zelf .................................................................................................................................................................................................................... 49
identiteit ........................................................................................................................................................................................................ 50
8.2. ONTWIKKELING VAN HET ZELF ............................................................................................................................. 50
8.2.1. Theorieën ............................................................................................................................................................ 50
8.2.2. Normatieve ontwikkeling ............................................................................................................................ 51
zelfconcept .................................................................................................................................................................................................... 51
zelfwaardering ............................................................................................................................................................................................ 51
8.2.3. Persoon-context-effecten ............................................................................................................................. 51
Onderwijs ...................................................................................................................................................................................................... 51
Gezin & leeftijdsgenoten ......................................................................................................................................................................... 51
sekse ................................................................................................................................................................................................................ 52
cultuur, etniciteit en SES context ........................................................................................................................................................ 52
Maatschappelijke veranderingen ....................................................................................................................................................... 52
8.2.4. Niet-adaptieve ontwikkeling ...................................................................................................................... 52
8.3. EGO-ONTWIKKELINGSTHEORIE VAN LOEVINGER .............................................................................................. 53
8.4. DE IDENTITEITSTHEORIE VAN ERIKSON ............................................................................................................. 54
8.4.1. De identiteitsbepaling van Marcia ........................................................................................................... 54
8.4.2. Kritiek op Identiteit Status Paradigma van Marcia ......................................................................... 55
8.4.3. Aanpassingen en toevoegingen bij Identiteit Status Paradigma en andere theorieën..... 55
8.5. ONTWIKKELING VAN IDENTITEITSVORMING ...................................................................................................... 55
8.5.1. Normatieve ontwikkeling ............................................................................................................................ 55
8.5.2. Persoon-context-factoren ............................................................................................................................ 56
onderwijs ....................................................................................................................................................................................................... 56
gezin en peers .............................................................................................................................................................................................. 56
sekse ................................................................................................................................................................................................................ 56
cultuur, etniciteit en SES context ........................................................................................................................................................ 56
Maatschappelijke veranderingen ....................................................................................................................................................... 57
8.5.3. Niet-adaptieve ontwikkeling ...................................................................................................................... 57
9. AUTONOMIE-ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE ................................................................ 58
9.1. INLEIDING ................................................................................................................................................................. 58
9.2. HET PARAPLUBEGRIP AUTONOMIE: ONAFHANKELIJKHEID VS. VRIJWILLIG FUNCTIONEREN ..................... 58
9.2.1. autonomie als onafhankelijkheid/separatie ....................................................................................... 58
9.2.2. Autonomie als vrijwillig of zelfgedetermineerd functioneren ..................................................... 59
9.2.3. De twee definities van autonomie nader vergeleken ....................................................................... 60
9.3. ONTWIKKELING VAN AUTONOMIE ........................................................................................................................ 60
9.3.1. autonomie als separatie of loskomen van de ouders ....................................................................... 60
9.3.2. Autonomie als vrijwillig of zelfgetermineerd functioneren .......................................................... 62
9.4. AUTONOMIE ALS BRON VAN WELBEVINDEN EN BASIS VOOR LATERE ONTWIKKELING .............................. 62
9.4.1. gevolgen van separatie en het ontwikkelen van onafhankelijkheid ......................................... 62
9.4.2. Gevolgen van zelfgedetermineerd of vrijwillig functioneren ....................................................... 63
9.5. CONTEXTEN DIE BIJDRAGEN TOT AUTONOMIE OF VERHINDEREN .................................................................. 63
9.5.1. Opvoedingsprocessen vanuit het separatie-individuatie perspectief ....................................... 63
9.5.2. Opvoedingsprocessen vanuit ZDT ............................................................................................................ 64
3
, 9.5.3. invloeden van buiten het gezin .................................................................................................................. 64
9.6. IS AUTONOMIE EEN PRIVILEGE VOOR WESTERSE JONGEREN? ........................................................................ 65
9.6.1. Autonomie als onafhankelijkheid of separatie ................................................................................... 65
9.6.2. Autonomie als vrijwillig functioneren .................................................................................................... 65
9.7. BESLUIT ..................................................................................................................................................................... 65
10. MORELE ONTWIKKELING IN DE ADOLESCENTIE....................................................................... 66
10.1. INLEIDING ............................................................................................................................................................... 66
10.2. MORELE ONTWIKKELING .................................................................................................................................... 66
10.3. MORELE OORDELEN EN ANDERE OORDELEN .................................................................................................... 66
10.4. DE BIOLOGISCHE BASIS VAN HET VERMOGEN TOT MOREEL OORDELEN ..................................................... 66
10.5. MORELE ONTWIKKELING EN DE ONTWIKKELING VAN MOREEL AFFECT .................................................... 67
10.6. MORELE ONTWIKKELING EN MORELE INTERNALISATIE................................................................................ 67
10.7. ONTWIKKELING VAN MOREEL REDENEREN ..................................................................................................... 67
10.8. MORALITEIT & SEKSE .......................................................................................................................................... 69
10.9. MORALITEIT & CULTUUR .................................................................................................................................... 69
10.10. MOREEL GEDRAG: RELATIES MET OORDELEN, AFFECT EN IDENTITEIT ................................................... 70
11. DE ROL VAN HET GEZIN ..................................................................................................................... 71
11.1. INLEIDING............................................................................................................................................................... 71
11.2. GEZINNEN MET ADOLESCENTEN: STORM AND STRESS?................................................................................. 71
11.3. VERANDERINGEN IN OUDER-KINDRELATIES GEDURENDE ADOLESCENTIE ................................................ 72
11.3.1. Verandering in hiërarchie......................................................................................................................... 72
11.3.2. Toename in conflicten................................................................................................................................. 73
11.3.3. Dip in de ervaren relatiekwaliteit ......................................................................................................... 73
11.3.4. veranderingen in communicatiepatronen en monitoring .......................................................... 74
11.4. OPVOEDING & WELBEVINDEN ............................................................................................................................ 75
11.4.1. Opvoedstijlen .................................................................................................................................................. 75
11.4.2. Opvoedgedragingen..................................................................................................................................... 75
Opvoedgedrag dat ondersteuning beoogt....................................................................................................................................... 75
Opvoedgedrag gericht op controle ..................................................................................................................................................... 76
Opvoedgedrag dat autonomie ondersteunt ................................................................................................................................... 76
11.5. HET GEZINSSYSTEEM............................................................................................................................................ 77
11.5.1. De relatie tussen broers en zussen ........................................................................................................ 77
11.5.2. Het gezin als systeem .................................................................................................................................. 77
11.6. OPEN VRAGEN EN BEPERKINGEN VAN ONDERZOEK ....................................................................................... 78
11.6.1. Cultuurverschillen ........................................................................................................................................ 78
11.6.2. Transactionaliteit ......................................................................................................................................... 78
11.6.3. One size does nog fit all .............................................................................................................................. 78
12. DE ROL VAN LEEFTIJDSGENOTEN ................................................................................................... 79
12.1. INLEIDING............................................................................................................................................................... 79
12.2. VRIENDSCHAPPEN VAN ADOLESCENTEN: KENMERKEN, DYNAMIEK EN INVLOEDEN ................................ 79
12.2.1. Kenmerken van vriendschappen ............................................................................................................ 79
12.2.2. Dynamiek van vriendschappen: ontstaan, stabiliteit en beëindiging .................................... 80
12.3. EFFECTEN VAN VRIENDSCHAPPEN..................................................................................................................... 80
12.3.1. Betekenis van het hebben van vrienden.............................................................................................. 80
12.3.2. De kenmerken van vrienden .................................................................................................................... 80
12.3.3. Kwaliteit van de vriendschap .................................................................................................................. 81
12.3.4. Invloeden van vrienschappen: sociale, emotionele en cognitieve ontwikkeling ............... 81
12.4. VRIENDENGROEPEN: KENMERKEN EN INVLOEDEN ........................................................................................ 81
12.4.1. Kenmerken van vriendengroepen ......................................................................................................... 81
12.4.2. Invloeden van vriendengroepen ............................................................................................................. 82
12.4.3. Vrienden en etniciteit in Nederland ...................................................................................................... 83
12.5. GROEPSPROCESSEN OP SCHOOL: SOCIALE STATUS, SOCIALE VERWERPING & PESTEN ............................ 83
12.5.1. sociale status................................................................................................................................................... 83
4
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper fienthieren. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €10,49. Je zit daarna nergens aan vast.
