Mens en recht
Geschreven door Mr. A. Bunthof & Mr. Y.M. Visscher
9e druk
Inhoud
Hoofdstuk 7 Samenlevingsvormen en scheiding....................................................................................2
Hoofdstuk 8 Ouderschap en gezag.......................................................................................................10
Hoofdstuk 9 Jeugdhulp.........................................................................................................................14
Hoofdstuk 10 Gezondheid....................................................................................................................21
Hoofdstuk 15 Vreemdelingen...............................................................................................................30
,Hoofdstuk 7 Samenlevingsvormen en scheiding
7.1 Personen- en familierecht algemeen
Personen- en familierecht is onderdeel van het burgerlijk recht.
Het Europese Verdrag tot bescherming van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden
en het Internationaal Verdrag inzake Burgerrechten en Politieke Rechten hebben grote invloed gehad
op de Nederlandse wetgeving, omdat deze wetten mensenrechten bevatten. Het recht op
eerbiediging van het familie en gezinsleven is hierin voor eenieder opgenomen. De rechtspraak op
grond van deze verdragsbepalingen is de basis geweest voor een aantal veranderingen in wetgeving
in het Nederlandse personen- en familierecht.
7.2 Algemene begrippen
7.2.1 Persoonlijkheid
Persoonlijkheid= bezitter van wettelijke rechten en plichten.
-ontstaat door geboorte. Een baby kan rechten en plichten niet uitoefenen, maar is wel een
rechtssubject= hij heeft persoonlijkheid volgens het recht.
-uitzondering: een ongeboren kind wordt als geboren beschouwd, als dit in het belang van
dat kind is. Voorwaarde: moet wel leven ter wereld komen.
-bij een kind dat dood wordt geboren, is volgens de wet geen persoonlijkheid ontstaan.
-persoonlijkheid eindigt door dood. De rechten en plichten die met het vermogen te maken hebben,
gaan dan over op de erfgenamen van de persoon die overlijdt.
7.2.2 Bloedverwantenschap en aanverwantschap
Bloedverwantschap= biologische of juridische relatie tussen personen in de rechte lijn of in de zijlijn.
-gaat altijd om relatie tussen personen binnen een familie.
Juridische bloedverwantschap= rechtsverhouding tussen personen, die een familierechtelijke
betrekking wordt genoemd.
Biologische bloedverwantschap= relatie ontstaan door geboorte uit de moeder en door verwekking
van de vader.
-Bloedverwanten in rechte lijn> ouder en grootouder van een kind.
-Bloedverwanten in de zijlijn> personen die een gemeenschappelijke stamvader of –moeder
afstammen.
Aanverwantschap= familierelatie tussen de ene echtgenoot en de familieleden van de ander.
-Blijft bestaan ondanks de beëindiging van huwelijk door dood of echtscheiding.
7.2.3 Naamrecht
Bij aangifte geboorte kind worden voornamen doorgegeven aan ambtenaar van burgerlijke stand, die
voornamen vermeldt in geboorteakte.
-Vrije keus, behalve: ongepaste voornaam/voornaam is hetzelfde als een bestaande achternaam
(alleen wel als achternaam gebruikelijke voornaam is).
-dit stelt ambtenaar van burgerlijke stand vast.
Achternaam geeft aan tot welke familie iemand hoort.
-Huidige recht stelt ouders in gelegenheid om hun kinderen de achternaam van 1 van beide te geven.
-Alle broers en zussen moeten dezelfde achternaam hebben.
-Als ouders geen keuze kunnen maken:
-zal binnen het huwelijk en geregistreerde partenschap naam van vader gelden.
-zal buiten het huwelijk de naam van moeder gelden.
,-Achternaamswijziging is mogelijk door meerderjarige als er sprake is van ‘onwelvoeglijke’,
bespottelijke of veelvoorkomende namen en indien een kind en de verzorgende ouder niet meer
willen dat het kind de achternaam van de niet-verzorgende ouder houdt.
-voor kind tot van 12 is verzorgingstermijn 5 jaar. Geldt ook als 1 van de 2 kinderen jonger
dan 12 is.
-voor kind vanaf 12 is verzorgingstermijn 3 jaar.
-met zelfde termijnen en voorwaarden kan achternaam van kind veranderd worden in
achternaam van levenspartner die niet de ouder is van het kind.
7.2.4 Woonplaats
Om rechten en plichten te kunnen uitoefenen en aan het rechtsverkeer deel te nemen is het hebben
van een woonplaats van groot belang.
Woonplaats= plaats waar iemand werkelijk woont met zijn gezin, waar hij de zetel van zijn fortuin
heeft, zijn zaken behartig, of zijn goederen en zijn eigendom beheert.
Kind heeft afhankelijke woonplaats: woonplaats kind is woonplaats van gezaghebbende ouder waar
het kind verblijft.
Belang voor het weten van iemands woonplaats:
-plaat bepaalt waar toekomstige echtgenoten hun huwelijksaangifte moeten doen.
-relatieve competentie van de rechter bepaalt.
-bepaalt welke gemeente verantwoordelijk is voor jeugdhulp aan ouders en jeugdigen.
-bepaalt waar dagvaarding moet worden uitgebracht.
7.2.5 Ambtenaar van de burgerlijke stand
Belangrijke gebeurtenissen in het persoonlijke leven van mensen worden vastgelegd in akten, die zijn
ingeschreven in de registers van de burgerlijke stand. Ambtenaar kan weigeren een akte op te laten
maken als hij onvoldoende gegevens van partijen heeft gekregen/gegevens niet kloppen.
7.3 Samenlevingsvormen
7.3.1 Huwelijk
Iemand kan in Nederland met 1 man/vrouw trouwen.
Huwelijk= familierechterlijke overeenkomst, gesloten tussen twee personen. De inhoud, de
totstandkoming en de rechtsgevolgen zijn wettelijk geregeld.
Huwelijkse vereisten:
Partners moeten 18 jaar of ouder zijn.
Partners moeten in staat zijn hun vrije wil te bepalen (bv geen dementie).
Partners moeten beiden ongehuwd zijn en mogen geen geregistreerd partnerschap hebben
gesloten met een ander.
Partners mogen geen juridische- of biologische bloedverwanten zijn.
Partners mogen ook niet in 3e en 4e graad bloedverwant in zijlijn zijn.
Melding van het huwelijk
Melding van voorgenomen huwelijk moet uiterlijk 2 weken voorafgaand aan huwelijk plaatsvinden.
Het huwelijk moet binnen 1 jaar na de toestemming om te trouwen worden gesloten, anders moeten
de trouwplannen opnieuw worden gemeld.
Na kenbaar maken van het huwelijk onderzoekt ambtenaar de bescheiden die hij heeft ontvangen
van beide partners.
-bescheiden= geboortegegevens, bewijs van echtscheiding van eerder huwelijk en
toestemming van ouders van kinderen die willen trouwen.
, Formaliteiten bij het sluiten van het huwelijk
De toekomstige echtgenoten moeten in aanwezigheid van de ambtenaar van de burgerlijke stand
verklaren dat ze willen trouwen en rechten en plichten aannemen die hierbij horen.
-verklaring vindt plaats in aanwezigheid van minimaal 2 en maximaal 4 meerderjarige getuigen.
Van huwelijk wordt akte opgemaakt, die ambtenaar en echtgenoten ondertekenen. Deze dient als
bewijs van het huwelijk
Rechtsgevolgen van huwelijk
Enkele belangrijke rechtsgevolgen van het huwelijk zijn:
Echtgenoten kunnen elkaars achternaam gebruiken zoals zij dat wensen.
Echtgenoten zijn elkaar getrouwheid, hulp en bijstand verschuldigd.
Echtgenoten zijn naar elkaar verplicht de tot het gezin behorende kinderen te verzorgen en
op te voeden, en zorg te dragen voor de kosten.
Echtgenoten staan in familierechtelijke betrekking met kinderen die zijn geboren in huwelijk
en oefenen van rechtswege (direct) het gezag over de kinderen uit.
Je kunt trouwen in:
Algehele gemeenschap van goederen= alle bezittingen en schulden worden meegenomen in
het huwelijk en is van de echtgenoten gezamenlijk.
Huwelijkse voorwaarden= bezittingen en schulden blijven van de echtgenoot zelf, je dient
hiervoor wel eerst naar de notaris te gaan om dit vast te leggen.
Beperkte gemeenschap van goederen= in de toekomst zullen schulden en bezittingen van
voor het huwelijk van ieder van de echtgenoot zelf tot haar eigendom blijven, tijdens
huwelijk aangegane verplichtingen zijn van beide echtgenoten. Erfenissen en giften blijft van
de echtgenoot zelf en valt niet in het gezamenlijk vermogen.
7.3.2 Geregistreerd partnerschap
Geregistreerd partnerschap= overeenkomst tussen twee personen, waar de meeste regels met
betrekking tot het huwelijk gelden.
Voorwaarden
Voorwaarden voor ontstaan zijn dezelfde als de vereisten voor het huwelijk. Hetzelfde geldt voor de
melding van het aangaan van een geregistreerd partnerschap, het indienen van bescheiden en het
controleren door de ambtenaar van de burgerlijke stand of er sprake is van een verbodsituatie.
Formaliteiten bij de totstandkoming van het geregistreerd partnerschap
Registratie van partnerschap gebeurt door het opmaken van de akte van registratie door ambtenaar
van burgerlijke stand.
-registratie dient minimaal 14 dagen na melding en in het openbaar plaats te vinden. Er
moeten minimaal 2 en maximaal 4 getuigen aanwezig zijn.
Verklaring die partners afleggen bij ambtenaar hoeft niet in een vaste vorm zoals bij het huwelijk.
Rechtsgevolgen van het geregistreerd partnerschap
Zijn gelijk aan die van het huwelijk. Enkele zijn:
Partners kunnen elkaars achternaam gebruiken.
Indien partners geen partnerschapvoorwaarden hebben laten opmaken bij de notaris, is er
op dit moment nog sprake van een algehele gemeenschap van goederen.
Partners zijn verplicht de kinderen tot 18 jaar die in het gezin opgroeien, te verzorgen en op
te voeden en zorg te dragen voor de kosten.
7.3.3 Samenwonen
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper nynkepost. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €3,99. Je zit daarna nergens aan vast.