Week 1
Opdracht 1: arrest analyse
Blackout (besproken in hc)
a. Relevante feiten
Een vrouw blijft in een flauwe bocht op de linker weghelft rijden, waardoor een frontale
botsing ontstaat met een tegenligger die op deze weghelft reed. De automobiliste wordt
vervolgd wegens het overtreden van artikel 6 WW 1994, het in gevaar brengen van de
verkeersveiligheid. De verdachte beweert echter een black-out te hebben gehad, waardoor
ze niet terug naar haar eigen weghelft heeft kunnen sturen (ro. 3.4)
b. Rechtsregels
Het schenden van een verkeersnorm is niet voldoende om schuld als in artikel 6 WW 1994
bewezen te verklaren (ro 3.7 en 3.8). Er moet altijd gekeken worden of er sprake is van
aanmerkelijke oplettendheid en/of onachtzaamheid, de ernst daarvan en de omstandigheden
van het specifieke geval. Er bestaat hierom geen waterdichte definitie van schuld. Er moet
altijd gekeken worden naar de omstandigheden van het geval.
c. Relevante overwegingen van het hof
Voor het te bewijzen verklaren delict werd ten aanzien van het schuld element aangenomen
dat er sprake was van een afname van concentratie, vaker voorkomend ‘als het rustig is op
de weg’. In medische zin is er geen sprake geweest van een black-out. Dit soort situaties kan
iedereen overkomen. Voor het aannemen van het niet in acht genomen hebben van ‘de
vereiste achtzaamheid’ is evenwel meer nodig dan het enkele feit van de aanrijding. Er moet
tegemoetgekomen worden aan het schuldvereiste betrekking hebbende op de relatie tussen
het gedrag en het verkeersongeval. Voor dat schuldvereiste releveert de AG de rustigheid op
de weg met de aanname van het daardoor zakken van de concentratie met wegvalling van
de oplettendheid.
d. Relevante onderdelen van de conclusie van de AG
e. Relevante overwegingen van de HR
De cassatiemiddelen klagen over de motivering van de bewezen verklaarde schuld. In
cassatie kan slecht worden onderzocht of de schuld aan het verkeersongeval in de zin van
artikel 6 WVW 1994 uit de bewijsmiddelen kan worden afgeleid. Het komt hierbij aan op het
geheel van gedragingen, de aard en de ernst daarvan en de overige omstandigheden van het
geval. Het niet in algemeenheid aan te geven of een verkeersovertreding voldoende kan zijn
voor de bewezenverklaring van schuld.
Handrem (besproken in wg)
a. Relevante feiten
Een passagier van een bestelbus trekt onverhoeds aan de handrem vanaf de achterbank.
Hierdoor botst de bestelbus met 70 km/u tegen een viaduct aan, met als gevolg dat de
bestuurder komt te overlijden en de bijrijder zwaar gewond raakt.
→ Is er sprake van dood en zwaar lichamelijk letsel door schuld
(roekeloosheid) op grond van artikel 6 jo 175 lid 2 (oud) WVW 1994?
b. Rechtsregels
Schuld van verdachte aan het verkeersongeval is beoordeeld op grond van artikel 6 WVW
1994. Het komt hierbij aan op de gedragingen van verdachte, aard van de ernst en de
overige omstandigheden. Roekeloosheid wordt als zwaarste vorm van schuld aangemerkt.
Dit heeft tot verdubbeling van de maximaal op te leggen straf geleid.
→ Sprake van roekeloosheid indien zeer ernstig gevaar in het leven
geroepen door buitengewone onvoorzichtige gedraging, verdachte was
zich bewust ervan/had zich ervan bewust moeten zijn.
, c. Relevante overwegingen van het hof (ro. 3.1 en 3.4)
- Het Hof heeft geoordeeld dat er sprake is van roekeloosheid (ro.3.1): bewezen
verklaard roekeloosheid. Je vindt het ook in ro.3.4.
- Ro.3.4 de verdachte was op de hoogte van de functie van de handrem
- Ro. 3.4 de verdachte reed 70 km/u
d. Relevante onderdelen van de conclusie van de AG
e. Relevante overwegingen van de HR (ro.3.3 en 3.4)
- Buitengewoon onvoorzichtige gedraging
- Zeer ernstig gevaar in het leven geroepen
- Verdachte was zich bewust/had bewust moeten zijn
→ Dan is er sprake van roekeloosheid
Cassatie: redenen waarom iemand het niet eens is met het hof → ro.3.1 de
bewezenverklaarde roekeloosheid geeft blijk van onjuiste rechtsopvatting (Hof heeft het
verkeerd uitgelegd) en het is onbegrijpelijk/onjuiste conclusie.
Het hof heeft het recht goed uitgelegd en toegepast, en het is ook niet onbegrijpelijk. De conclusie
van het hof dat het roekeloos handelen was heeft het Hof juist uitgelegd (ro.3.4). Het cassatiemiddel
faalt (ro.3.5).
Wanneer dit arrest op tentamen? → Als er iets wordt gevraagd over roekeloosheid.
Definitie (uit jurisprudentie) en juridisch kader staan hierin!
Opdracht 2: culpa en roekeloosheid in het verkeer
a. Dood door schuld? Artikel 6 WVW
Kan tot een bewezenverklaring worden gekomen van dood door schuld?
Het dodelijk verkeersongeval moet aan Marco te wijten zijn: dood door schuld (aan schuld te wijten
staat in artikel 6 WVW), hoe weet je of het aan schuld te wijten is? Er moet dan sprake zijn van culpa.
1. Schuld in de zin van culpa: er moet sprake zijn van een verwijtbare aanmerkelijke
onvoorzichtigheid
2. Aanmerkelijke onvoorzichtigheid
3. Verwijtbare onvoorzichtigheid
Stap 1: aanmerkelijke onvoorzichtigheid
1. Onvoorzichtigheid (vermijdbaarheid: objectieve kant)
Is er een norm overtreden? De norm is 50 km/u, Marco rijdt 140 km/u. Hij heeft de snelheidsregel
overtreden, in strijd met verkeersnorm. Dit betekent dat hij onvoorzichtig is geweest. Dit betekent dat
het verwijtbaar is. Het is wederrechtelijk, en geen rechtvaardigheidsgrond wordt aangevoerd. Er is
dus onvoorzichtig gehandeld.
2. Aanmerkelijk
In de casus rijdt Marco op een 50km weg, maar besluit gas te geven en 140 km/u te rijden. Elke
normale bestuurder weet dat het erg gevaarlijk is om harder te rijden dan de maximale toegestane
snelheid, en al helemaal als dit 90 km/u harder is (criteriumfiguur: had een normaal denkend mens dit
beter gedaan?). Daarnaast wist hij dat het een drukke straat was, hij kende de omgeving, en reed
door rood, dit gebeurde op vrijdag in de avond het was donker en druk op de weg.
Dit betekent dat er aanmerkelijk is gehandeld. Garantenstellung: van sommige mensen verwachten
we net wat meer, zoals bijvoorbeeld vrachtwagenchauffeurs of taxichauffeurs, in dit geval is hiervan
geen sprake.
,Stap 2: verwijtbaarheid (subjectieve kant)
Kon de verdachte voorzien dat een bepaald gevolg zou intreden? Kon je verwachten dat
je aanmerkelijke onvoorzichtige gedrag tot een bepaald gevolg zou leiden? Dit is niet het
geval als er een schulduitsluitingsgrond is. Indien er een schulduitsluitingsgrond is →
geen culpa → vrijspraak.
Hoofdregel: sprake van aanmerkelijke onvoorzichtigheid? Dan is verwijtbaarheid er ook, tenzij er een
schulduitsluitingsgrond is. Het is aanmerkelijk onvoorzichtig, daarmee is de verwijtbaarheid gegeven.
Er is geen sprake van een schulduitsluitingsgrond.
Dit betekent dat er sprake is van een verwijtbare aanmerkelijke onvoorzichtigheid, en er kan dus tot
een bewezenverklaring van dood door schuld worden bewezen in de zin van artikel 6 WVW.
Objectieve kant (normatieve kant): vermijdbaarheid → onvoorzichtigheid: in strijd met de
normen
Subjectieve kant: verwijtbaarheid/voorzienbaarheid en daarom een verwijt → psychische
component
b. Roekeloosheid? Artikel 6 WVW jo 175 WVW
Kan tot een bewezenverklaring gekomen worden van roekeloosheid in de zin van artikel 6 WVW jo
175 WVW?
1. Definitie van roekeloosheid, staat in Handrem arrest ro.3.3 → definitie van HR:
- Buitengewone onvoorzichtige gedraging
- Waardoor zeer ernstig gevaar
- Verdachte was zich bewust
2. Artikel 5a WVW → definitie van wetgever:
- Verkeersregels moeten zijn geschonden
- In ernstige mate
- Opzettelijk gedaan
- Levensgevaar of zwaar lichamelijk letsel als gevolg voor een ander
De zwaarste vorm van culpoos delict, waarin sprake is van zeer onvoorzichtig gedrag waarbij
welbewust en met ernstige gevolgen onaanvaardbare risico’s worden genomen. Het vereist het
bewust zijn van het risico van ernstige gevolgen, waarbij op zeer lichtzinnige wijze ervan wordt
uitgegaan dat deze risico’s zich niet zullen realiseren.
Verkeersregels in ernstige mate:
Artikel 6 jo 175 lid 2 laatste volzin WVW: ‘van roekeloosheid is in elk geval sprake als het gedrag
tevens als een overtreding van artikel 5a lid 1 kan worden aangemerkt’. Daaraan is in deze casus
voldaan. Namelijk in lid 1 sub g en i. Hij heeft dus verkeersregels overtreden, dit moest in ernstige
mate zijn overtreden. Dat is in dit geval zo, hij heeft 90 km/u te hard gereden: in ernstige mate.
Opzettelijk gedaan
Marco wist dat hij te hard reed, op zitting heeft hij dit verklaard. Zijn vrienden riepen meerdere malen
dat hij rustig moest rijden, maar daar reageerde hij niet op.
Levensgevaar of lichamelijk letsel (gevaar te duchten)
Er ontstaat een gevaarlijke situatie door wat Marco heeft gedaan. In algemene zin kan je ook zeggen
dat er gevaar te duchten door zijn acties, het ongeval heeft zich daadwerkelijk ook voorgedaan. Er is
dus gevaar voor een ander te duchten.
, Conclusie: er is voldaan aan de definitie van roekeloosheid voldaan (artikel 5a WVW),
verkeersgedrag van Marco kan je aanmerken als een overtreding van artikel 5a, omdat hiervan
sprake is, is er sprake van roekeloosheid: de zwaarste vorm van schuld.
NB. Als er geen sprake is van andere vormen van verkeersovertredingen, die niet in 5a staan, kan je
kijken naar de definitie van HR Handrem arrest.
c. Dood door schuld en roekeloosheid niet bewezen, wel veroorzaken van gevaar op de
weg?
Geen sprake van schuld in artikel 5 WVW. Er is gevaar ontstaan, of hinder, of er kon gevaar
ontstaan.
Er is hier sprake van, vaak kom je als je niet hebt voldaan aan artikel 6 VWV, bij 5 WVW. Dus nu er is
voldaan aan artikel 6 WVW, is er ook voldaan aan artikel 5 WVW.
Opdracht 3: artikel Blom
Welk kritiek op definitie van roekeloosheid?
Blom vindt de definitie te strikt, zowel in het algemene kader als in de concrete toepassing. Het is te
ver van het gewone spraakgebruik (in het normale spraakgebruik is er namelijk een andere definitie
van roekeloosheid) waardoor het moeilijk is te accepteren voor slachtoffers.
De wetgever heeft nooit bedoeld dat de lat zo hoog lag, daardoor is artikel 5a WVW ontwikkeld.
