STAT jaar 1
Klinisch redeneren
Rugklachten
Altiso
A: Stekend/drukkend? Acuut/chronisch? Uitstraling? Tinteling?
L: locatie van de pijn? SI-gewricht/spier/lage rug/been? Uitstraling?
T: hoe lang heeft u al pijn?
I: Intensiteit van de rugpijn (voor de pijnbehandeling), invloed dagelijks leven, pijnbestrijding nodig,
cijfer voor pijn, nachtelijke klachten?
S: Samenhang met hoesten, niezen of persen? Trauma gehad? Andere klachten bv gewichtsverlies
O: Al eerder rugpijn gehad? Familiegeschiedenis? Andere klachten
Differentiaal diagnose
Aspecifieke lage rugpijn (80-90%)
-meest voorkomend
-uitstraling bovenbeen/ bil
-door stress/overbelasting
LRS (5-15%)
-lumbale wortel/ uitloper bekneld
-uitstraling ben(en)
-voorbij knie(ergste pijn)
-Hernia
● 90%
● pijn in lage rug
● uitstraling ben(en)
● tintelingen
● spierverzwakking
● sensorisch verlies
● nachtelijke pijn
● proef van lasègue positief
-Wervelkanaalstenose/ laterale stenose (lumbale spinale stenose)
● Vaak door degeneratieve veranderingen
● pijn in lage rug
● uitstraling 2 benen
● tintelingen
● spierverzwakking
● sensorisch verlies
● nachtelijke pijn
● proef van lasègue positief
● Kan neurogene claudicatio intermittens veroorzaken
,-Caudasyndroom:
● Cauda equina (met uittredende wortels distaal van L1) bekneld
● Mictie/ defecatiestoornissen
● Gevoelloosheid rijbroekgebied
● Uitstraling 1 been
● Direct operatief ingrijpen
-Radiculitis
● ontstekingen zenuwwortels
● Als gevolg van diabetes mellitus of infecties
-Maligniteit
● Zie onder
● Kan ook zorgen voor beknelling zenuw = LRS
(Ossale) Maligniteit (0,7 - 2%)
-pijn in lage rug
-uitstraling ben(en)
-tintelingen
-spierverzwakking
-sensorisch verlies
-nachtelijke pijn
-onverklaard afvallen
-koorts
-algehele malaise
-leeftijd > 50
-klacht >1 maand
-VG kanker
-Andere klachten (primaire tumor)
-Vaak gemetastaseerd vanaf prostaat of mamma
Ziekte van Bechterew (0,3%) = spondylartritis
-reumatisch, auto-immuun
-90% drager van HLA-B27 gen (erfelijk)
-Artritis, iridocyclitis of inflammatoire darmaandoening in VG
-vooral mannen < 35 jaar
-chronische rugpijn (voornamelijk bij SI gewrichten)
-verminderde lumbale mobiliteit
-verlies lumbale lordose
-ochtendstijfheid
-nachtelijke pijn
Osteoporotische inzakkingsfractuur (1-4%)
,-acuut ontstane, heftige, lokale pijn (meestal tussen TH12 en L1)
-50% symptoomloos
-vaak vrouwen > 50 jaar
-postmenopauzaal
-osteoporose in VG
-corticosteroïd gebruik in VG
-verminderde mobiliteit
-lengte verminderen
Spondylolyse (0,3%)
-defect in pars interarticularis van wervelboog
-meestal rond L4/L5
-aangeboren of verworven
Spondylolisthesis (0,3%)
-afwijking wervelkolom
-vaak voor puberteit
-na puberteit vrijwel altijd door trauma (stressfractuur van pars interarticularis van L4)
-lage rugpijn
-uitstraling 1 been
-proef van lasègue negatief
Lichamelijk onderzoek
-Algemeen: lengte, gewicht, huidafwijkingen, mate van ziek-zijn
-Inspectie: scoliose/ kyfose/ lordose/ bekkenstand
-Bewegingsonderzoek: looppatroon, anteflexie/retroflexie/lateroflexie
● klapvoet = hernia L5 (niet op hakken lopen)
● Niet op tenen staan = hernia S1
● Bewegen in alle richtingen zonder pijn = hernia/bechterew onwaarschijnlijk
-Palpatie: alle proc. spinosi en kloppijn LWK/TWK
● pijn bij spondylolistheses
-Neurologisch: sensibiliteit, kracht, reflexen, Lasègue, gekruiste Lasègue
● Positieve lasègue= pijn bij passief heffen aangedane been
● Lage positief voorspellende waarde, hoge negatief voorspellende waarde HNP
● Positieve gekruiste proef van Lasègue= pijn in aangedane been bij passief heffen aangedane
been
, -Vitale functies: bloeddruk, hartfrequentie, temperatuur
-Pulmones: Inspectie, Percussie, auscultatie (ademgeruis, bijgeluiden)
-Abdomen: inspectie, auscultatie, percussie, palpatie
Aanvullend onderzoek
-BSE laag = maligniteit of Bechterew uitsluiten
-HLA B27 = Bechterew aantonen
-Rontgen = inzakkingsfractuur, metastasen, bottumoren, Bechterew
-MRI= hernia
Pijnbestrijding
Aspecifieke lage rugpijn
- fysiotherapie + paracetemol
- of NSAID
Hernia
- Rug zo min mogelijk belasten
- Fysiotherapie + pracetemol
- evt NSAID toevoegen
Bechterew
- doorsturen reumatoloog/ fysiotherapeut
- NSAID
