Dit zijn de eindtermen van filosofie vwo 4 t/m vwo 6. Het bevat dus alle stof waar de examenmakers hun vragen op hebben gebaseerd in het examenjaar 2023/2024. Het bestand bevat ook een herhaling van het onderwerp ethiek. Uiteindelijk heb ik dit vak door deze uitwerkingen afgerond met een 8.
ET’s bij kwestie 1: filosofische antwoorden op
de vraag: ‘wat is de mens’
ET 5: leg de opvattingen uit van Descartes, Sheets-Johnstone,
Plessner, De Beauvoik en Fanon over de vraag naar de mens en
de verschillende manieren waarbij het lichaam daarbij een rol
speelt. Betrek hierbij de volgende standpunten:
a) Mensen zijn een denkend bewustzijn met een mechanisch lichaam
(Descartes)
A) Mensen zijn een reflecterend, bewegend lichaam (Sheets-Johnstone)
B) Mensen staan lichamelijk in verhouding tot zichzelf (Plessner)
C) Mensen staan lichamelijk in verhouding tot anderen (De Beauvoir en
Fanon)
*Dit is een algemene aankondigende eindterm. Deze kun je automatisch
als je eindterm
6 t/m 8 hebt geleerd
,ET 6: Leg de opvatting uit dat de mens volgens maxine-sheets-
johnstone een reflecterend, bewegend lichaam is.
Betrek hierbij
a) Een uitleg van Sheets-Johnstones fenomenologische benadering van
dans en de pre reflectieve gewaarwording van de ruimtelijkheid en
de bewegingen van het lichaam;
b) De begrippen ‘pre-reflectief’ en ‘lichaamsschema’;
c) Een uitleg met tekstfragment 1 van Sheets-Johnstones argument dat
de gewaarwording van het bewegende lichaam in de ruimte vooraf
gaat aan de bewuste reflectie van/op onszelf
d) Een uitleg met tekstfragment 1 van Sheets-Johnstones argument dat
fenomenologie een perspectief biedt op de bestaanservaring
Maxine sheets johnstone neemt een fenomenologisch standpunt in bij de vorming van wat
de mens is. Fenomenologie ontstaat aan het einde van de 19e eeuw en heeft als doel: het
overbruggen van de kloof tussen de menselijke ervaring van wat het is om de mens te zijn
(eerste persoonsperspectief) en de wetenschappelijke duiding van de mens (derde
persoonsperspectief). Deze twee zijn heel verschillend want de menselijke ervaring is vooral
subjectief terwijl de wetenschappelijke duiding vooral objectief is.
Fenomenologen zijn anti-descartes: ons lichaam is geen ding dat tegenover onze geest staat,
maar ons denken is onlosmakelijk met ons lichaam verbonden. De kern van fenomenologie is
het beschrijven van de geleefde ervaring, dus hoe de wereld zich voordoet aan de mens
beschreven vanuit een eerste persoonsperspectief.
Maxine Sheets-Johnstone legt haar fenomenologische filosofie uit aan de hand van dans. Zij
stelt dat het lichaam altijd belichaamd is. Dus niet het ‘ik denk’ van Descartes maar eerder
het ‘ik doe’ of ‘ik kan’. De basis van fenomenologie is beweging of preciezer kinesthesie. Wat
het vermogen is om bewegingen waar te nemen. Wanneer we bewegen merken we wat we
kunnen doen en ervaren we onszelf als ‘ik’/’ik kan’. Met andere woorden er is pas een
denkend ik omdat ons lichaam kan bewegen. Zo kan het aanleren van nieuwe danspassen
ook alleen maar door te doen.
De ervaring van je lichaam in de ruimte is prereclectief. Het gaat dus vooraf aan
vooroordelen of theologische begrippen. Verder heb je nog een vertrouwdheid met je
lichaam en de mogelijkheden die dit biedt in een bepaalde situatie. Dit wordt ook wel het
lichaamsschema genoemd en is verschillend bij bepaalde situaties. Zo is het lichaamsschema
bij waterpolo anders dan bij het beklimmen van een berg.
Het belichaamde lichaam in de ruimte gaan vooraf aan de bewuste reflectie op onszelf. Bv als
je naar een pen op tafel kijkt ben je je zonder dat je erover nadenkt dus pre-reflectief bewust
van de relatie tussen jou en de pen. Zo snap je ook de relatie tussen jouw en de pen. Zo zit
het ook met dansen. Dansen is een geleefde ervaring, je moet het doen. Als je telkens over
de onderdelen nadenkt krijg je nooit een complete dans.
, Fenomenologie beschrijft de ervaring van wat het is om mens te zijn maar is ook meer. Zo
verhelderd fenomenologie ook ons bewustzijn zelf. Via de fenomenologie kun je ontdekken
dat ons denkende bewustzijn gefundeerd is uit ons pre-reflectief bewustzijn. Zo biedt de
fenomenologie dus een perspectief op de bestaanservaring.
Voordelen van het kopen van samenvattingen bij Stuvia op een rij:
Verzekerd van kwaliteit door reviews
Stuvia-klanten hebben meer dan 700.000 samenvattingen beoordeeld. Zo weet je zeker dat je de beste documenten koopt!
Snel en makkelijk kopen
Je betaalt supersnel en eenmalig met iDeal, creditcard of Stuvia-tegoed voor de samenvatting. Zonder lidmaatschap.
Focus op de essentie
Samenvattingen worden geschreven voor en door anderen. Daarom zijn de samenvattingen altijd betrouwbaar en actueel. Zo kom je snel tot de kern!
Veelgestelde vragen
Wat krijg ik als ik dit document koop?
Je krijgt een PDF, die direct beschikbaar is na je aankoop. Het gekochte document is altijd, overal en oneindig toegankelijk via je profiel.
Tevredenheidsgarantie: hoe werkt dat?
Onze tevredenheidsgarantie zorgt ervoor dat je altijd een studiedocument vindt dat goed bij je past. Je vult een formulier in en onze klantenservice regelt de rest.
Van wie koop ik deze samenvatting?
Stuvia is een marktplaats, je koop dit document dus niet van ons, maar van verkoper pienvdploeg. Stuvia faciliteert de betaling aan de verkoper.
Zit ik meteen vast aan een abonnement?
Nee, je koopt alleen deze samenvatting voor €6,00. Je zit daarna nergens aan vast.
