WFT Schade
Particulier
SAMENVATTING
2022-2023
,Pagina 1 van 76
,Inhoudsopgave
1. Vakgebied verzekeringen 6
1.1 Betrokken partijen bij een verzekering 6
1.2 Productvormen op hoofdlijnen 6
2. De verzekeringsmarkt en de distributiekanalen 6
2.1 Diverse soorten bemiddelaars 6
2.2 De taken van de diverse bemiddelaars 7
2.3 Soorten polissen 8
2.4 Insurance Distribution Directive (IDD) 8
2.5 Toezicht, klachten en geschillen 8
3. De verzekeringsovereenkomst 9
4. Diverse verzekeringsbegrippen 10
4.1 Indemniteitsbeginsel 10
4.2 Eigen aard en eigen gebrek 11
4.3 Opzet en roekeloosheid 11
4.4 Mededelingsplicht 11
4.5 Samenloop van verzekeringen 13
5. Schadebehandeling 14
5.1 Schademelding 14
5.2 Beoordeling van de schade 14
5.3 Vaststellen van de schade 14
5.4 De uitkering 16
5.5 Actief schaderegelingsbeleid 16
5.6 Klachten over de schadebehandeling 16
6. Gedragscodes, richtlijnen en convenanten 17
6.1 Richtlijnen ter bepaling van waardevermindering 17
6.2 Richtlijnen letselschade 17
6.3 Protocol Verzekeraars & Criminaliteit 17
6.4 Gedragscode geïnformeerde verlenging en contractstermijnen particuliere schade- en
inkomensverzekeringen 17
6.5 Convenant Samenloop Reis- en Zorgverzekeringen 18
6.6 Kwaliteitscode Rechtsbijstand 18
6.7 Gedragscode schade-expertiseorganisaties 18
7. De behoefte aan verzekeringen 18
7.1 Verplichte verzekeringen 18
7.2 Sociale verzekeringen 18
7.3 Vrijwillige verzekeringen 19
7.4 Niet-verzekerbare risico’s 19
8. Risicobeheer 21
8.1 Risico’s die de materiële bezittingen bedreigen 21
8.2 Risico’s die het vermogen bedreigen 21
8.3 Risico’s die te maken hebben met de gezondheid 21
9. Woonverzekeringen 21
Pagina 2 van 76
, 9.1 De woonhuisverzekering 21
9.2 Inboedelverzekering 23
9.3 Kostbaarhedenverzekering 26
9.4 Glasverzekering 27
9.5 Computerverzekering 27
10. Reisverzekeringen 27
11. Annuleringsverzekering 28
12. Recreatieverzekeringen 29
12.1 Recreatiegoederenverzekering 29
12.2 Caravanverzekering 29
13. Wettelijke bepalingen en begrippen verkeersverzekeringen 30
13.1 Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen (WAM) 30
13.2 Motorijtuig 31
13.3 Bijzondere motorrijtuigen 32
13.4 Artikel 185 WVW 33
13.5 Bedrijfsregelingen 33
14. Motorrijtuigenverzekeringen 35
14.1 Dekkingen 35
14.2 De acceptatie van een verzekering 37
14.3 Uitsluitingen motorrijtuigenverzekeringen 37
14.4 Premiestelling motorrijtuigen 37
14.5 Preventieve maatregelen 38
14.6 Schadesturing 38
15. Motorrijtuigen gerelateerde verzekeringen 39
15.1 Inzittendenverzekeringen 39
15.2 Motorrijtuigenrechtsbijstandsverzekering 40
15.3 Verhaalrechtsbijstandsverzekering 40
15.4 De verkeersschadeverzekering 40
16. Pleziervaartuigen 40
16.1 Wat valt onder het begrip pleziervaartuig? 40
16.2 Dekking pleziervaartuigverzekering 41
16.3 Uitsluitingen pleziervaartuigenverzekering 42
16.4 Premie pleziervaartuigenverzekering 43
16.5 Bijzondere begrippen en keurmerken 43
17. Aansprakelijkheid en de wet 44
17.1 Contractuele aansprakelijkheid 44
17.2 Schuldaansprakelijkheid (persoonlijke aansprakelijkheid) 44
17.3 Risicoaansprakelijkheid (kwalitatieve aansprakelijkheid) 44
17.4 Groepsaansprakelijkheid 45
17.5 Vorderingsrecht 45
18. Aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren 46
18.1 Dekkingen 46
18.2 Uitsluitingen 48
Pagina 3 van 76
, 18.3 Premie 48
18.4 Preventieve maatregelen 48
18.5 Oneigenlijke samenloop 48
19. Rechtsbijstandsverzekering 48
19.1 Wettelijke bepalingen 49
19.2 Dekkingen van rechtsbijstandsverzekeringen 49
19.3 Uitsluitingen 51
19.4 Specifieke Europese richtlijnen 51
19.5 Preventieve maatregelen 52
19.6 Kwaliteitscode rechtsbijstand 52
20. Zorgverzekeringen 52
20.1 Wat houdt het zorgverzekeringsstelsel in? 52
20.2 De Wmo 52
20.3 De Jeugdwet 52
20.4 De Wlz 53
20.5 De zorgverzekeringswet 53
20.6 De basiszorgverzekering 54
20.7 Aanvullende verzekeringen 56
20.8 Jargon in de zorg 57
20.9 De collectieve zorgverzekering 57
20.10 De premie 57
20.11 Zorgverzekeringen en buitenlanders 58
20.12 Welke preventiemaatregelen zijn mogelijk bij een (aanvullende) zorgverzekering? 59
20.13 Klachtenbehandeling binnen de zorg 59
20.14 Convenant Zorg- en Reisverzekeringen 59
21. Ongevallenverzekeringen 59
21.1 Het begrip ongeval 59
21.2 Rubrieken (dekkingen) binnen de ongevallenverzekering 60
21.3 Fiscale gevolgen 61
21.4 De relevante polisvoorwaarden en acceptatie 61
21.5 Medische acceptatievereisten 61
21.6 Uitsluitingen 61
21.7 Andere soorten ongevallenverzekeringen 62
22. Casusvragen beantwoorden op het examen 62
23. Rekenvaardigheden 63
23.1 Inleiding 63
23.2 Premieberekening 63
23.3 Berekenen suppletie- en restitutiepremie 64
23.4 Berekening schade-uitkering 65
23.5 Bedrijfstakinformatie gebruiken 66
23.6 Invullen van rekenvragen 66
24. Adviesvaardigheden 67
24.1 Hoe rond je rekenvragen af 67
Pagina 4 van 76
,25. Het adviestraject 68
25.1 Inleiding 68
25.2 Adviesproces in de praktijk 68
25.3 Hoofdtaak: inventariseren 68
25.4 Hoofdtaak: analyseren 69
25.5 Hoofdtaak: adviseren 69
25.6 Hoofdtaak: beheer 70
25.7 hoofdtaak schadebehandeling 70
26. Omgaan met dilemma’s 70
26.1 Inleiding 70
26.2 Fraudesignalen onderkennen en daarop handelen 71
26.3 Integer omgaan met klantgegevens 71
26.4 Doorverwijzen naar anderen 71
26.5 Wijzigende verzekeringsvormen 72
27. Klantbelang centraal 72
27.1 Wat houdt klantbelang centraal stellen in 72
27.2 Wet- en regelgeving 72
27.3 Klantbelang centraal in de gehele organisatie 72
27.4 Klantbelang centraal in het adviesproces 73
27.5 Kennismaking 73
27.6 Beeldvorming 73
27.7 Oplossing 74
27.8 Nazorg 74
27.9 Randvoorwaarden 74
27.10 Competentiebeschrijvingen 75
Pagina 5 van 76
, 1. Vakgebied verzekeringen
Verzekering is de bescherming tegen de financiële gevolgen van risico’s. Een verzekering of assurantie is een
overeenkomst tussen een verzekeringsmaatschappij en een verzekeringnemer. Met een verzekering probeert de
verzekeringnemer een risico af te dekken dat hij zelf niet kan of wil dragen. Je draagt het risico dus over als klant.
1.1 Betrokken partijen bij een verzekering
De volgende partijen zijn betrokken bij een verzekering:
- Verzekeringnemer: de contractpartij die de verzekering afsluit. Meestal is dit ook de premiebetaler.
- Verzekerde: Bij schadeverzekeringen is het degene die recht heeft op een schadevergoeding. Bij
sommenverzekeringen is het degene op wiens leven of gezondheid de verzekering is afgesloten.
- Begunstigde: de persoon die de uitkering ontvangt. Bij schadeverzekeringen zijn begunstigde,
verzekeringnemer en verzekerde vaak dezelfde persoon.
- Verzekeraar: de maatschappij die het risico overneemt tegen premiebetaling en een vergoeding geeft als de
schade zich voordoet.
Wat deze partijen mogen en niet mogen is wettelijk vastgelegd. De particuliere consument wordt door deze
wetgeving behoorlijk beschermd.
1.2 Productvormen op hoofdlijnen
Er zijn 3 hoofdgroepen:
Schadeverzekeringen: strekken tot vergoeding van vermogensschade, die verzekerde kan lijden (art 7:944 BW). De
verzekerde heeft een deel van zijn vermogen in de verzekerde zaak gestoken. Wanneer de verzekerde zaak verloren
gaat, gaat daarmee een deel van het vermogen van de verzekerde verloren. De schadeverzekering vergoedt dat
vermogensverlies. Voorbeelden zijn; woonhuisverzekering, AVP, WA-verzekering voor de auto, zorgverzekering en
reisverzekering.
Sommenverzekering: heeft als kenmerk dat ze niet de geleden schade vergoeden, maar een vooraf afgesproken
bedrag bijvoorbeeld bij een levensverzekering (art. 7:975 BW). Artikel 7:964 van BW zegt: Sommenverzekering is een
verzekering waarbij het onverschillig is of en in hoeverre met de uitkering een schade wordt vergoed. Zij is slechts
toegelaten bij persoonsverzekering en bij verzekeringen welke daartoe bij algemenen maatregel van bestuur, zo nodig
binnen daarbij vast te stellen grenzen, zijn aangewezen. Deze type verzekeringen zijn alleen toegelaten bij
personenverzekeringen en bij verzekeringen die daartoe bij algemene maatregel van bestuur (Amvb) zijn aangewezen.
Indemniteitsbeginsel is niet van toepassing.
Personenverzekering: is een verzekering die het leven of de gezondheid van de mens betreft (art. 7:925 lid 2 BW). Een
persoonsverzekering kan een schadeverzekering zijn (bijvoorbeeld de zorgverzekering), maar ook een
sommenverzekering zijn (zoals een arbeidsongeschiktheids-, ongevallen-, of een levensverzekering).
2. De verzekeringsmarkt en de distributiekanalen
Er zijn een aantal distributiekanalen binnen de verzekeringsbranche. Verzekeringen worden afgesloten door
bemiddeling van een tussenpersoon, een gevolmachtigde of een loondienstagent. Daarnaast worden verzekeringen
rechtstreeks aangeboden door verzekeringsmaatschappijen. In de laatste situatie spreken we van ‘direct writing’.
Adviseurs of bemiddelaars helpen de consument bij het maken van een keuze voor de meest geschikte verzekering.
Voor zijn inspanningen ontvangt de adviseur of bemiddelaar een vergoeding. Bij veel verzekeringsvormen is dat
provisie van de verzekeraar waarbij de verzekering is afgesloten. Bij andere verzekeringsvormen komt die vergoeding
op een andere manier tot stand. Verzekeraars die aangesloten zijn bij het Verbond van Verzekeraars, zijn verplicht om
een productwijzer op hun website beschikbaar te stellen, als zij verzekeringen via internet aanbieden. De
productwijzers zijn opgesteld om consumenten in eenvoudig Nederlands algemene, objectieve informatie over een
bepaald soort verzekering te geven in de oriëntatiefase. De productwijzers zijn gemaakt voor schadeverzekeringen en
levensverzekeringen.
2.1 Diverse soorten bemiddelaars
Sinds de ingangsdatum van de Wft zijn nieuwe benamingen ontstaan voor de bemiddelaars in financiële producten.
De hoofdindeling is naar product (verzekeringen, consumptief krediet, hypotheken en beleggingen) en daarna volgt
een indeling naar het soort bemiddelaar.
Pagina 6 van 76
,Binnen de groep van ongebonden (onafhankelijk) bemiddelaars wordt nog onderscheid gemaakt naar de manier van
adviseren: objectieve en selectieve analyse. Bij een objectieve analyse vergelijkt de bemiddelaar een groot aantal
financiële producten De bemiddelaar geeft ook aan waarom hij er uiteindelijk voor heeft gekozen om het
desbetreffende product te adviseren. Dit heet ook wel de ‘goodadviceverplichting’ van de onafhankelijke
bemiddelaar. Selectieve analyse houdt in dat de onafhankelijke bemiddelaar werkt met een beperkt aantal
aanbieders. Hij heeft dus een selectie gemaakt van aanbieders voor wie hij bemiddelt. Hij geeft bij de klant aan welke
andere producten van welke aanbieders een rol hebben gespeeld bij deze vergelijking.
Onder productieverplichtingen worden ‘afdwingbare verplichtingen’ verstaan. Het gaat daarbij dan om verplichtingen
om een bepaalde hoeveelheid productie bij een verzekeraar onder te brengen, ook al staat deze verplichting niet als
zodanig op schrift.
Een gevolmachtigde agent is een persoon die uit naam van en voor rekening en risico van een verzekeraar het
verzekeringsvak uitoefent. In een volmachtovereenkomst - een overeenkomst tussen de gevolmachtigde en de
verzekeraar - staan de bevoegdheden van de gevolmachtigde en de daarbij behorende beloning omschreven.
Bevoegdheden zijn bv. opmaken van polissen en afwikkelen van schades.
Een ander distributiekanaal loopt via de ‘direct writers’. Hierbij is rechtstreeks contact tussen de aanvrager/
contractant/verzekerde en de binnendienstmedewerkers van die direct write’. Doordat er geen gebruik wordt
gemaakt van een assurantietussenpersoon, betekent dit dat de direct writer over het algemeen een lagere
premiestelling kan aanbieden. Execution only maakt het mogelijk om een verzekerings- of bancair product af te sluiten
zonder advies van een financieel adviseur.
Er is vrijstelling voor bedrijven die verzekeringen verkopen als bijproduct. Bijvoorbeeld fiets- en reisverzekeringen. Het
is een ‘andere activiteit als hoofdactiviteit’.
2.2 De taken van de diverse bemiddelaars
Een van de taken van de bemiddelaar is het inwinnen van alle informatie die nodig is om te komen tot een goede
inventarisatie van de wensen en behoeften van de klant. Daarbij hoort o.a.:
- Het invullen van een klantrisicoprofiel
- Het verzorgen van de offerte(n)
- Het geven van de juiste voorlichting
- Het verstrekken of beschikbaar stellen van een productwijzer of verzekeringskaart
- Ondersteunen bij invullen van diverse aanvraagformulieren
- Ondersteunen bij voortgang en totstandkoming van de definitieve overeenkomst
Sinds 2018 moeten Europese verzekeraars voor schadeverzekeringen een insurance product information document
(IPID) aanbieden. Het IPID is de vervanger van de Nederlandse verzekeringskaart, die in Nederland al sinds 1 januari
2017 verplicht was. In het Nederlands wordt het IPID nog steeds verzekeringskaart genoemd, maar die is sinds 2018
opgesteld conform Europese regelgeving. Het IPID is een gestandaardiseerd informatiedocument over het
verzekeringsproduct. Het document wordt opgesteld door de aanbieder of ontwikkelaar van het verzekeringsproduct,
wat vaak neerkomt op de verzekeraar. Het doel van het IPID is dat cliënten kosteloos, op toegankelijke wijze de
belangrijkste productkenmerken lezen en verzekeringen kunnen vergelijken. Het geeft een samenvatting van de
verzekering op het gebied van de:
- Verzekeringsdekking
- Wijze en duur van betaling van premies
- Belangrijkste uitsluitingen en verplichtingen die voorkomen uit de overeenkomst
- Looptijd en wijze van beëindiging van de overeenkomst
Pagina 7 van 76
,Het IPID moet, voorafgaand aan het afsluiten van de verzekering, kosteloos worden verstrekt aan de consument. Ook
partijen waarvoor bemiddeling in verzekeringen géén hoofdactiviteit is en die geen vergunningsplicht hebben, moeten
het IPID verstrekken aan de klant. IPID geldt ook voor zorgverzekering.
Tijdens de looptijd van een financieel product zijn er taken voor de adviseur. Bij schadeverzekeringen is dat het
begeleiden van onder andere schadeafhandelingen en uitkeringen. Ook het doorvoeren van wijzigingen in de dekking
bij gewijzigde omstandigheden en het oversluiten van verzekeringen naar andere aanbieders als daar aanleiding voor
is, valt onder de taken. Bij de beëindiging van een financieel product kan een rol zijn weggelegd voor de financieel
adviseur, zoals tijdig opzeggen conform polisvoorwaarden, het verstrekken van alle bescheiden waar de klant recht op
heeft en het attenderen op het eindigen van polisdekkingen.
2.3 Soorten polissen
Maatschappijpolissen zijn polissen die per verzekeringsmaatschappij van premie en inhoud verschillen.
Makelaarspolissen zijn speciale polissen die tussenpersonen, de makelaars, gebruiken om een
verzekeringsovereenkomst in vast te leggen. Het is daarbij natuurlijk van belang dat er een verzekeringsmaatschappij
is die de gevraagde verzekering aan de hand van de door de makelaar opgestelde polis (gedeeltelijk) wil aanvaarden.
Beurspolissen zijn polissen waarvan meerdere verzekeraars, ieder voor een deel, het risico dragen. De beurspolissen
worden door verzekeraars en makelaars in assurantiën ontwikkeld en de voorwaarden worden ingeschreven bij een
notaris of rechtbank. Vooral in het bedrijfsleven, waar grote risico’s zijn af te dekken, worden dit soort polissen
gebruikt. Door gebruik te maken van beurspolissen kunnen deze grote risico’s worden gespreid over meerdere
verzekeraars (risicospreiding).
2.4 Insurance Distribution Directive (IDD)
Vanaf 1 oktober 2018 moeten marktpartijen voldoen aan de nieuwe Europese richtlijn verzekeringsdistributie (IDD).
De IDD is op 1 juli 2018 volledig geïmplementeerd in de Nederlandse wetgeving. Dat betekent dat alle partijen op de
Nederlandse assurantiemarkt sinds 1 oktober 2018 aan de IDD-normen moeten voldoen. Het doel is het gelijk maken
van speelveld voor marktpartijen, verbeteren bescherming consument en bevorderen Europese markt. De oude
richtlijn was gericht op bemiddelaars de nieuwe op alle partijen die betrokken zijn bij de totstandkoming. In de Wft
was een vrijstelling opgenomen voor nevenverzekeringstussenpersonen die verzekeringen aanbieden als aanvulling
op de verkoop van een goed of dienst. Deze vrijstelling vervalt en is vervangen door een nieuwe regeling die is
opgenomen in de bij de Wft behorende aparte vrijstellingsregeling: de vrijstellingsregeling Wft. Er is ook een
vrijstelling voor bepaalde groepen zoals hagelschade, paarden en vee, glas en reisbureaus. De IDD bevat normen over
de volgende onderwerpen:
- Vrijstellingen en vergunningsplicht (vakbekwaamheidseisen en beroepsaansprakelijkheidsverz)
- Transparantie (helder over beloningen enz)
- IPID (duidelijke verzekeringskaart)
- Productontwikkeling (samenwerking producent en verkoper)
- Koppelverkoop (verbod op plicht tot koppelverkoop)
- Beleggingsverzekeringen (valt niet in de reikwijdte van adviseur)
- Bemiddelen en advies (behoefte in kaart brengen)
2.5 Toezicht, klachten en geschillen
De Nederlandsche Bank houdt toezicht op de verzekeraars en pensioenfondsen in Nederland. Wil een verzekeraar in
Nederland het verzekeringsbedrijf uitoefenen, dan moet de verzekeraar beschikken over een vergunning. Ter
bescherming van de belangen van de consument is tevens bepaald dat een verzekeraar uitsluitend
levensverzekeringen of uitsluitend schadeverzekeringen mag voeren. Veel verzekeringsmaatschappijen zijn juridisch
dan ook gesplitst in een leven- en een schademaatschappij.
De AFM is de gedragstoezichthouder op de financiële markten in Nederland. De belangrijkste taak van de AFM is het
toezicht houden op de financiële dienstverlening. Financieel dienstverleners moeten handelen in het belang van hun
klant. Zij moeten juiste, begrijpelijke en niet-misleidende informatie geven aan de klant.
De DNB en de AFM zijn algemene toezichthouders. In dit verband noemen we ook de sectorspecifieke toezichthouder
NZa (Nederlandse Zorgautoriteit).
Het Verbond van Verzekeraars is een belangenvereniging van particuliere verzekeraars in Nederland. De leden van het
verbond vertegenwoordigen samen meer dan 95 procent van de verzekeringsmarkt. Het verbond is geen
Pagina 8 van 76
, toezichthouder, maar is wel een groot voorstander van zelfregulering omdat dit het zelfreinigende vermogen van de
sector stimuleert. Vastgelegd in de Gedragscode Verzekeraars. Tevens zijn verbondsleden verplicht aangesloten bij
het Kifid (Klachteninstituut Financiële Dienstverlening) en de Tuchtraad Financiële Dienstverlening (Assurantiën) in het
leven geroepen. De Tuchtraad toetst het gedrag van verzekeraars (onder andere) aan de zelfregulering. Het kifid
hanteert de volgende procedure:
- Intake: is klacht behandelbaar.
- Juridische toets: Opvragen extra documtenten. Bepalen gang naar Ombudsman of Geschillencommissie.
- Bemiddelen: de Ombudsman. Indien geen resultaat door naar Geschillencommissie.
- Geschillencommissie: eventueel met hoorzitting. Dan onderzoeksfase (4-6wkn). Dan volgt bindend of niet-
bindend advies. Alleen bij bindend advies kan gang naar Commissie van Beroep.
- Commissie van Beroep: financieel belang minimaal 25k. kosten hoger beroep 500e. Vindt plaats binnen 6wkn
na uitspraak Geschillencommissie.
Voor zorgverzekeringen kent men de Stichting Klachten en Geschillen Zorgverzekeringen (SKGZ). De procedure is
vrijwel gelijk maar er is echter geen hoger beroep mogelijk.
In het fraudeprotocol (Protocol Verzekeraars & Criminaliteit) is vastgelegd hoe met verzekeringsfraude wordt
omgegaan. Het protocol heeft betrekking op alle verzekeringsvormen en op fraude door iedere betrokkene bij de
verzekeringsovereenkomst. Verzekeraars hebben bij de beoordeling van nieuwe aanvragen de mogelijkheid gebruik te
maken van het FISHsysteem (Fraude en Informatiesysteem Holland). Dit systeem biedt toegang tot diverse
databanken waaruit informatie verkregen kan worden over het schadeverleden en betalingsgedrag van een aspirant-
verzekeringnemer als daartoe aanleiding bestaat. Als bij beoordeling van een nieuwe offerte/aanvraag uit FISH blijkt
dat bepaalde gegevens niet of niet geheel naar waarheid zijn opgegeven, zal de desbetreffende aanvraag geweigerd
worden.
3. De verzekeringsovereenkomst
De verzekeringsovereenkomst is opgebouwd uit verschillende aspecten. Hieronder een overzicht met tips voor in de
praktijk:
Premieopbouw:
- Risicodekking
- Provisie
- Winst
- Bedrijfskosten
- Overige kosten
- Assurantiebelasting
- Stroppenpot.
Zorg dat je weet wat er wordt bedoeld met deze onderdelen.
Zorg dat je weet wanneer er géén provisie wordt berekend.
Zorg dat je weet voor welke verzekeringen er géén assurantiebelasting wordt berekend.
Premiebetalingsplicht:
1. Betalen binnen de respijttermijn, meestal 30 dagen.
2. Eerste premie niet betaald?
1. Ontbinden
2. Opschorten.
3. Vervolgpremie niet of niet tijdig betaald?
1. Aanmaning ná premievervaldatum
2. Nog 14 dagen de tijd
3. Daarna pas opschorten of beëindigen.
4. Bij tussentijdse aanpassing moet soms premie worden bijbetaald (suppletiepremie) of krijgt men premie
terug (restitutiepremie).
5. Onder voorwaarden mag achterstallige premie worden verrekend met een schade-uitkering.
Polis en voorwaarden
Polis is het bewijs van bestaan en inhoud van verzekeringsovereenkomst.
De polisvoorwaarden zijn wederzijdse rechten en plichten, zoals bijvoorbeeld de omvang van de dekking.
Pagina 9 van 76
